Darm en lever

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welke organen van het verteringsstelsel kennen we nog? en wat doen ze?

Ooit gehoord van een poeptransplantatie?

Poeptransplantatie

Transplantatie van poep:

De poep van een persoon wordt in een ander persoon gebracht

1. Via een slangetje door de neus naar de twaalfvingerige darm
2. Via de anus naar de dikke darm

-->Waarom doen ze dat?

Poeptransplantatie

In de poep zitten veel bacteriën die in de darmen leven: darmflora

Deze darmflora kan zo in een patiënt komen die het nodig heeft.

Wat is die darmflora precies? en wat doet het?

Darmflora

• In je maagdarmkanaal leven ongeveer 100 biljoen bacteriën (verspreid over maag tot dikke darm): de meeste ik de dikke darm. 
• Er kunnen ruim 400 verschillende soorten bacteriën gevonden worden. 99% in anaeroob. 
• In de eerste dagen van een baby ontwikkeld deze darmflora zich. De soorten die voorkomen zijn afhankelijk van het eten dat iemand binnenkrijgt. 
• Na de vorming van de darmflora kan de soortensamenstelling nog steeds veranderen.

Darmflora

• Chemische afbraak van voedsel dat het lichaam zelf niet kan verteren, bijv. onderdelen van plantencellen (zoals celwand) --> vooral veel in herbivoren
• Maken van belangrijke stoffen, bijv. vitamine K en essentiële aminozuren
• Behouden balans, schadelijke bacteriën kunnen minder goed groeien (concurrentie)
• Activatie immuunsysteem

Nadeel: ook kunnen deze bacteriën schadelijke stoffen maken waar je bijv. kanker van krijgt.

Voorbeelden van veelvoorkomende bacteriën in de darm (van de ruim 400 soorten)

Escherichia coli

• Een bacterie die van nature voorkomt in de 

       dikke darm

• Leeft facultatief anaeroob
• Produceert vitamine K -->wat doet vitamine K? 
• Een van de meest voorkomende veroorzakers van blaasontsteking
• Recombinatie: productie insuline

Bifidobacteriën

• Bacterie in de darm

• Eerste bacteriën die in de darmen leven (babies)
• Strik anaeroob
• glucose --> azijnzuur en melkzuur
• Concurrentie zorgt ervoor dat andere (meer schadelijke) bacteriën minder in aantallen toenemen = balans

Methanogenen

• In de darmen van grote organismen
• Strikt anaeroob
• Kunnen waterstof en CO2 omzetten in methaan
• Door waterstof weg te nemen, kunnen anderen meer fermentatie doen, waardoor er meer nutriënten vrijkomen voor de gastheer
• Bij teveel waterstof in de darmen kunnen andere bacteriën weer minder goed hun werk doen

• Te veel methaan remt motiliteit darm (=obstipatie)
• Activatie immuunsysteem

Firmicutes

• Organismen met meer Firmicutes in hun darmen hebben, hebben vaker obesitas
• Firmicutes maken meer en kleinere vetzuren vrij uit grote moleculen
• Deze vetzuren kan de gastheer opnemen
• Meer vet opslag -> meer kans op obesitas

Poeptransplantatie

• Door een poeptransplantatie kunnen bacteriën uit de darmen dus overgebracht worden naar iemand anders.
• Mensen die tekorten hebben aan bepaalde bacteriën in de darmflora krijgen zo een betere balans
  
• Patiënten met ziektes als de ziekte van Crohn (chronische darmvliesontsteking) kunnen zo ook worden geholpen

Examenopdrachten in groepjes opnieuw bekijken

Tot het einde van dit uur

Groepjes

Einde les 1. 

Tot vanmiddag!

Welkom bij les 2!

Eerst bespreken oefenopdrachten

Opname en verwerking van voedingsstoffen

Welk deel van het verteringsstelsel is voornamelijk verantwoordelijk voor de opname van voedingsstoffen?

1. Slokdarm
2. Maag
3. Dunne darm
4. Dikke darm

Welk deel van het verteringsstelsel is verantwoordelijk voor het opnemen van water?

1. Slokdarm
2. Maag
3. Dunne darm
4. Dikke darm

Dunne darm

• In een volwassen persoon 4-6 meter lang: langste van hele verteringsstelsel
• Opname in bloed doordat bloedvaten vlak onder darmcellen zitten
• Om meer op te kunnen nemen heeft de dunne darm darmvlokken (=oppervlaktevergroting: oppervlakte van ca. 32 m2

--> Dikke darm werkt hetzelfde, maar die darm is wel wat korter

Darmvlokken (dunne darm)

Lange plooien met één laag cellen aan de buitenkant, in het midden bloedvaten

• Darmcellen (enterocyten)
• Slijmbekercellen
• Stamcellen

Darmvlokken (dikke darm)

Veel meer slijmbekercellen

--> water gaat eruit, maar ontlasting moet nog wel door kunnen glijden

Na opname in de dunne darm gaan de voedingsstoffen direct naar de lever

Waarom gaan de voedingsstoffen vanuit de dunne darm direct naar de lever?

Hoe heet het bloedvat tussen de dunne darm en de lever?

1. Aorta
2. Darmader
3. Onderste holle ader
4. Poortader

De lever

• Grootste inwendige orgaan
• Sterk doorbloed, vandaar zijn kleur
• Heel veel functies

Noem (minimaal) één functie van de lever!

Geelzucht

• De lever breekt rode bloedcellen af als ze oud zijn
• De hemoglobine in de rode bloedcellen bevat ijzer, wat kleur geeft aan het bloed. Als je hemoglobine afbreekt krijg je de stof billirubine, wat wordt afgevoerd via gal.
• Als de lever niet goed werkt komt er billirubine in het bloed
• Dit verspreid zich door het lichaam en geeft een gele kleur
• Geelzucht geeft dus aan dat iemands lever niet goed meer werkt

Levercirrose

• Als men teveel alcohol drinkt, kan de lever het niet aan dit allemaal op tijd af te breken
• De alcohol maakt levercellen kapot, en littekenweefsel vormt = cirrose
• Hierdoor kan de lever nog minder goed functioneren
• Dit is niet terug te draaien. kapot = kapot

Kan ook worden veroorzaakt door hepatitis

of andere leverziekten

Volgende week hebben we wat tijd over

Schrijf op een post-it wat je graag zou doen met die tijd, bijv.

'Ik wil extra uitleg over...'

'Ik zou extra willen oefenen met begrippen van hoofdstuk ...'

--> Vragen over de lesstof kan je altijd kwijt op de Padlet! (zie Magister en teams)

Aan het werk

Hw: In de volgende  les ga ik de volgende opdrachten van het huiswerk bespreken, zorg dus dat je ze af hebt: 6.3: 5 en 8 & 6.4: 5 en 11

Verder krijg je de kans vragen te stellen over de volgende opdrachten (handig dus die ook te maken): 6.3: 1, 3, 4, 6 & 6.4: 1, 3, 4, 6, 7, 9, 10 & 

6.5: 1, 2, 4, 5, 6, 7

--> Ben je klaar, kan je zelfstandig leren voor bio of werken aan een ander vak.