6.4 -Transport door de darm, opname van stoffen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

12.4 resorptie &
12.5 regeling van de spijsvertering

6.4 -Transport door de darm, opname van stoffen

bladzijde 215 - 218

BiNaS 82(C, E, F)

Doelen van deze les

Je kan uitleggen waar voedingsstoffen worden opgenomen en hoe dit orgaan hierop is aangepast

Je kan de functies van de darmen noemen

Je kan uitleggen wat de taak van je darmflora is, en hoe deze verschilt tussen personen

Je darmen bewegen

Lengtespieren & kringspieren werken samen 

(slokdarm, dunne darm, dikke darm, endeldarm)

Darmperistaltiek

Je darmen bewegen

Darmperistaltiek

Voedsel door hele lichaam

Voedingsvezels zorgen voor 'grip' en stevigheid van de voedselbrij

Spieren rond de maag

Kringspier bij ingang maag

Maagportier houdt voedsel in de maag

Soms opent maagportier om kleine hoeveelheid voedsel naar twaalfvingerige darm door te laten

pH uit tvd neutraliseert maagzuur

Waar zijn de kringspieren aangespannen?
En de lengtespieren?

1. 1. kringspieren 2. Lengtespieren
2. 1. Lengtespieren 2. Kringspieren

Welke van de onderstaande groepen stoffen bevordert de darmperistaltiek?

1. Koolhydraten
2. Vetten
3. Voedingsvezels
4. Eiwitten

Voedselverwerking

• Darmperistaltiek duwt het (gedeeltelijk) verteerde voedsel richting de dunne darm.
• De binnenbekleding van de dunne darm is slijmvlies (kliercellen die enzymen maken, hier gaat de vertering van polymeren en vetten verder)
• Als de stoffen klein genoeg zijn gemaakt door vertering dan kunnen ze de dekweefselcellen van de dunne darm passeren en via het weefselvocht in je bloed en lymfe terecht komen -> naar de rest van het lichaam

Kleine moleculen in de dunne darm

Kliercellen (maken enzymen) en dekweefselcellen

Kleine moleculen kunnen door membraan

Voedingsstoffen via weefselvocht naar bloed & lymfe

Opname door de dunne darm

Darmplooien - darmvlokken - microvilli

microvilli - uitsteeksels dekweefselcellen

Vergroting oppervlak (100m2)

Resorptie -> opname voedingsstoffen

Resorptie in de darmwand

Naar de lever

In water oplosbare stoffen via darmvlokken in bloed:

Monosachariden (glucose), zouten, vitamines, aminozuren

Haarvaten darm -> poortader

Richting lever: opslag/bewerking voedingsstoffen (par. 6.5)

Eindproducten vetvertering via lymfestelsel naar sleutelbeenader

Waar gaan de verteringsproducten naartoe?

•  De haarvaten (bloedvaten) van de darmvlokken vervoeren de verteringsproducten.
• De haarvaten komen samen in een groter bloedvat, de poortader, die naar de lever gaat.
• De lever slaat de voedingsstoffen op of bewerkt ze

Functie dikke darm

•  Bevat voedsel wat niet volledig verteerd is met veel vocht

• Eén van de taken van de dikke darm = resorptie van water

• Darmbacteriën (darmflora) aanwezig -> nuttig, maken bijvoorbeeld vitamine K. Zorgen voor bruine ontlasting.

Opname door de dikke darm

7L verteringssappen per dag

Resorptie -> opname van water -> voorkomt uitdroging

Overblijfsel (voedselbrij zonder water) -> ontlasting, opgeslagen in endeldarm

Darmbacteriën

Darmflora: 

100 soorten per mens, in totaal >1000 soorten

Aanmaak vit.K, aanmaak bruine kleurstoffen

Hechten aan binnenkant v/d darm, voorkomt groei slechte bacteriën

Prebiotica -> stimuleren groei nuttige bacteriën

Probiotica -> voedingsmiddelen dat nuttige bacteriën bevat

Darmflora stimuleren

• Prebiotica: stoffen die de groei van nuttige bacteriën stimuleren.

• Probiotica: Voedingsmiddelen met nuttige bacteriën (Yakult) 

Welke bewering over de darmperistaltiek is juist?

1. De darmperistaltiek duwt het voedsel door de darmvlokken heen
2. De darmperistaltiek mengt het voedsel met verteringssappen
3. Voedingsvezels verminderen de darmperistaltiek

Wat is de route die voedingsstoffen afleggen?

1. Weefselvloeistof -> membraan -> lymfe/bloed -> rest v/h lichaam
2. Membraan -> lymfe/bloed -> weefselvloeistof -> rest v/h lichaam
3. Membraan -> weefselvloeistof -> rest v/h lichaam -> lymfe/bloed
4. Membraan -> weefselvloeistof -> lymfe/bloed -> rest v/h lichaam

In welk gedeelte van de darm komen veel darmvlokken voor?

1. Blindedarm
2. Dikke darm
3. Dunne darm
4. Endeldarm

Wat is de reden dat de dunne darm veel darmvlokken heeft?

1. Heeft geen reden
2. Darmvlokken zijn belangrijk voor de vertering van vetten
3. Hierdoor wordt het oppervlakte groot
4. Hierdoor wordt de inhoudt groot

Van groot naar klein, de drie vormen van oppervlakvergroting in de darm zijn:

1. darmvlokken, darmplooien, microvilli
2. microvilli, darmvlokken, darmplooien
3. darmplooien, darmvlokken, microvilli

Waarom gaat bloed vanuit de darm eerst naar de lever?

Hoeveel soorten darmbacteriën heeft een mens gemiddeld?

1. 1
2. 10
3. 100
4. 1000

Als alle nuttige voedingsstoffen in de dunne darm al zijn opgenomen, waarom hebben we de dikke darm dan nog nodig?

Voedingsmiddelen met daarin nuttige bacteriën noemen we...

1. Prebiotica
2. Probiotica
3. Antibiotica
4. Semibiotica

Infographic 6.2-6.5

- Duidelijke weergave organen verteringsstelsel (6.2)

- Steekwoorden/tekening werking organen (6.2)

- Duidelijke uitleg (steekwoorden/tekening) werking enzymen (met specifieke voorbeelden) (6.3)

- Duidelijke uitleg opname voedingsstoffen (6.4)

- Duidelijke uitleg werking lever (6.5)

Richtlijn: alle leerdoelen H6 (blz 231)