5.5

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

5.5 Gedrag

Planning

1. Magister

2. Terugblik

3. Leerdoelen van vandaag

4. Uitleg 5.5

5. Check

6. (Zelfstandig) werken

Welk onderdeel hoort NIET bij het centrale zenuwstelsel?

1. Hersenen
2. Zenuw
3. Ruggenmerg
4. Hersenstam

Waar lopen de impulsen?

1. In de bloedvaten
2. Alleen bij de ogen
3. Door alle zenuwen
4. Alleen door het centrale zenuwstelsel

Wat is GEEN zintuig?

1. Zicht
2. Gehoor
3. Umami
4. Ruiken

Wat is een prikkel?

1. Een reactie
2. Invloeden uit de omgeving
3. Een type zenuwcel
4. Een actie

Wat kun je voelen met je huid?

1. Druk
2. Koude temperaturen
3. Warme temperaturen
4. Pijn

In de hersenen worden de impulsen verwerkt en ontstaan er nieuwe impulsen.

De impulsen worden via de zenuwen naar spieren/ klieren geleid.

In de zintuigcellen worden prikkels omgezet tot impulsen.

Impulsen gaan via zenuwen naar de hersenen.

1

2

3

4

Leerdoelen

- Je kunt uitleggen wat gedrag is.

- Je kunt uitleggen waardoor gedrag wordt bepaald.

- Je kunt het verschil benoemen tussen aangeleerd en aangeboren gedrag. 

Gedrag

 

- Gedragsketen = aantal handelingen of die elkaar altijd opvolgen. 

Gedragsketen

Handeling

Waardoor wordt gedrag bepaald?

Gedrag wordt bepaald door prikkels en motivatie

- Prikkel = invloed uit de omgeving

- Motivatie = bereidheid om te reageren op een prikkel

- Inwendige en uitwendige prikkels

Inwendig	Uitwendig
Honger/ dorst	Bericht op je telefoon
Hormonen voor voortplanting	Je ziet een vriend(in) op straat

Wat is een voorbeeld van een gedragsketen?

1. Jezelf aankleden voor het voetbal
2. Remmen met je fiets
3. Groente snijden voor de groentensoep
4. De lamp aanzetten in een donkere kamer

Geef een voorbeeld van een inwendige prikkel.

Geef een voorbeeld van een uitwendige prikkel.

Gedrag: aangeboren vs. aangeleerd

Aangeboren gedrag

• Gedrag dat een kind of dier uit zichzelf vertoont (instinct)
• Bijv. zuigreflex bij pasgeboren zoogdieren

Gedrag: aangeboren vs. aangeleerd

Aangeleerd gedrag

• Gedrag dat door soortgenoten of mensen is aangeleerd
• Bijv. trucjes bij een hond

Sociaal gedrag

• Een prikkel of handeling bij sociaal gedrag noem je een signaal.
• Handeling van een dier/ mens is een prikkel (dus signaal) voor de handeling van een soortgenoot (respons/ reactie).
• Filmpje groepsdruk.

Check in 2-tallen

 Kun je uitleggen wat gedrag is?

Kun je uitleggen waardoor gedrag wordt bepaald?

Kun je een voorbeeld geven van aangeleerd gedrag?

Aan de slag met...

- Ga naar Malmberg Online (Biologie voor Jou)

- Maak opdracht 1 t/m 8

-  Opdracht 4 niet

Snap je er nog niks van?

Kun je geen antwoord geven op de leerdoelen van bs 5 gedrag?

Dan kun je het volgende doen:

- Bestudeer de slides van deze les + de dikgedrukte woorden/ begrippen

- Bekijk de uitleg van een andere biologiedocent (zie volgende filmpje)

- Lees blz. 109 t/m 112 in je boek en bekijk goed de afbeeldingen

Wil je nog beter worden?

Je kunt antwoord geven op de leerdoelen, maar je maakt nog wel eens een fout?

Dan kun je het volgende doen:

- Leer de begrippen uit deze les

- Bekijk de uitleg van een andere biologiedocent

Om te checken of je het dan goed hebt begrepen, maak je:
- Test jezelf van bs 5 (5.5 Gedrag)

Ik snap het, maar ik wil meer weten!

Kun je makkelijk de leerdoelen uitleggen en heb je een goede score voor de test jezelf 5.5 Gedrag?

Hier een interessant filmpje met het idee om juist gedrag te belonen in China. Welke begrippen komen in dit filmpje terug?