2.5 De verspreiding van het christendom

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

2.5 De verspreiding van het christendom

KA 8 De ontwikkeling van het Jodendom en Christendom als eerste monotheïstische godsdiensten

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je:

- Verklaren hoe de Joodse bevolking zich over het Romeinse Rijk verspreidde

- Uitleggen waarom het christendom ondanks de vervolgingen populair was en

- hoe het christendom uitgroeide tot staatsgodsdienst van het Romeinse Rijk

Polytheïsme en monotheïsme

Polytheïsme:   Geloof in meerdere goden

Monotheïsme: geloof in 1 god

Romeinse goden

• Romeinen namen goden van andere culturen over
  Zeus = Jupiter
  Poseidon = Neptunus 
• Godsdienstige tolerantie, zolang je de Romeinse goden maar erkent en vereert, net als de keizer

De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde. 

Inleiding op het Jodendom

Het jodendom kent de volgende belangrijke geloofspunten:
- Eén god
- Het verbond en de naleving van de wet
- Het geloof in een Messias

Verbond

God heeft met de joden een verbond gesloten. Dit verbond wordt steeds vernieuwd. Op basis hiervan beschouwen de joden zich als het uitverkoren volk van God. In de Thora kunnen joden lezen welke bedoeling God met hen heeft. 

Verlosser

Joden geloven in de komst van een verlosser (een Messias) die het Rijk van God zal brengen. Volgens sommige joden is dit een ideale samenleving hier op aarde, waar ook mensen een bijdrage aan kunnen leveren. Andere joden geloven meer in een hemel: een ideale toestand ná dit leven.

Wet

Om het verbond intact te houden, moeten joden zich houden aan de door God gegevens regels, zoals de tien geboden. Deze regels staan in de Thora. 

God

Monotheïsme wil zeggen: een godsdienst waarbij één god wordt erkend (mono= één, theos=god). Joden geloven in één God. In het jodendom wordt de naam van God niet uitgesproken. Men zegt dan: Adonai (Heer). God is eeuwig. Hij heeft geen begin en geen einde. 

Jezus van Nazareth

• Jezus van Nazareth wordt door vele Joden gezien als de Messias
• Joodse priesters vinden hem daarom gevaarlijk en werken samen met de Romeinen
• Jezus wordt ter dood veroordeeld. 
• Diens volgelingen, christenen, verspreidden zich over het Romeinse Rijk. 

Christenen in het Romeinse Rijk

• Het Christendom verspreidt zich snel in het Romeinse Rijk. Dit heeft meerdere oorzaken:
  
• Goede infrastructuur in het RR.
• Aantrekkingskracht op vrouwen en slaven
• Christenen hebben sterke organisatie 

Christenen gebruikten zelden het kruis als symbool. Ze gebruikte liever het Chi Rho-teken: de eerste twee letters van de naam Christus in het Grieks. De twee letters naast het teken zijn de alpha (α) en de omega (Ω): de eerste en laatste letter van het Griekse alfabet. Hiermee gaven ze aan dat Jezus het begin en het einde was.

Christenen in het Romeinse Rijk

Het Christendom verspreidt zich snel in het Romeinse Rijk. 

De goede wegen en de aantrekkingskracht van het geloof 

zorgen ervoor dat veel mensen christen worden.

De verspreiding van het Christendom in het Romeinse Rijk.

Verspreiding rond het jaar 75.

Verspreiding rond het jaar 200.

Verspreiding rond het jaar 300.

Verspreiding rond het jaar 400.

Christenvervolging

• Christendom is monotheïstisch
• 1 god --> niet de keizer
• Keizer laat christenen vervolgen en doden. 

Onder sommige Romeinse steden bevonden zich catacomben waarin christenen (maar ook Joden) hun doden begroeven.

Veel van deze catacomben zijn mooi versierd met christelijke muurschilderingen.

De catacomben werden soms ook gebruikt voor kerkdiensten, omdat het boven de grond te gevaarlijk was om openlijk voor je geloof uit te komen.

Christenvervolgingen was een 'volkssport'. Hier worden ze voor de leeuwen geworpen. 

Christenvervolging

Maar christen zijn in het Romeinse Rijk is levensgevaarlijk! 

Net als het Jodendom geloven de christenen maar in één god, 

en dat is niet de Romeinse keizer!

De Romeinse keizers laten daarom de christenen vervolgen en doden...

Om voor elkaar (maar niet voor de Romeinen!) herkenbaar te zijn, gebruikten christenen symbolen. Zo tekenden ze bijvoorbeeld een ichthus (vis) in het zand om hun geloof aan andere christenen kenbaar te maken. Als er dan een Romein in de buurt was, konden ze het symbool weer eenvoudig wissen.

Hoewel de naam ichthus, vis betekent, is het ook een afkorting van de eerste letters van: Jezus Christus, Gods zoon, (en / de) Redder, in het Grieks.

Eind van het polytheïsme in het RR. 

• 'Edict van Milaan', 313. 
  Einde christenvervolgingen door Constantijn de Grote. 
• In 391 maakt keizer Theodosius het Christendom de Staatsgodsdienst. 

Constantijn de Grote ziet een christelijk teken. Gravure uit de 17e eeuw.

Maken 

Klassikaal opdr 5

Maak van par 2.5:

opdr 1 t/m 4