2.4 Samenhang: ontwikkeling en werk

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

2.4 Samenhang: ontwikkeling en werk

H2 Wereldbeeld

Domein: Wereld

Havo 4

Lesdoelen

• Ik kan landen indelen naar, centrum, semiperiferie en periferie op basis van een aantal kenmerken.
  
• Ik kan het centrum-periferie model toepassen op verschillende schaalniveaus.
• Ik kan de ongelijke welvaartsverdeling in de wereld verklaren aan de hand van interne- en externe factoren.
• Ik kan uitleggen op welke manier het koloniale verleden van landen gevolgen heeft voor de internationale arbeidsverdeling en het centrum-periferiemodel.

Welke algemene regel kan je uit de kaart opmaken?

Gebruik een hoe-hoe zin.

Welke algemene regel kun je uit deze kaart halen?

Gebruik een hoe-hoe zin. 

Verdeling van welvaart

Globalisering heeft ervoor gezorgd dat de verdeling van welvaart in de wereld ongelijk is, er vormen zich 3 groepen:

1. Centrumlanden (rijk, vb. NL)
2. Semiperiferie (opkomende landen, vb. Brazilië)
3. Periferie (arm/ontwikkelingslanden, vb. Afghanistan)

Oorzaken ongelijke welvaartverdeling

Oorzaken van de ongelijke welvaartsverdeling in de wereld:

• Interne oorzaken --> natuurlijk (vb. droogte of landlocked) of menselijke (vb. oorlog of corruptie).
• Externe oorzaken --> de relatie van een ontwikkelingsland met rijkere landen (centrum-periferiemodel).

Centrum-periferiemodel

Dit model laat de dominante rol van rijke landen/regio's zien en de afhankelijkheid van arme landen/regio's.

Te zien aan ongelijke uitwisseling van:

• Goederen (grondstof vs. eindproduct)
• Arbeid (ongeschoold vs. hoogopgeleid)
• Kapitaal (investeringen/leningen vs. schulden)

• Welke rol speelt het kolonialisme in dit systeem?

• Waarom is grondstofafhankelijkheid economisch kwetsbaar?

Welke rol speelt het kolonialisme in dit systeem?

• Centrumlanden in 19e eeuw een snelle economische groei door industrialisatie.
• De vraag naar voedsel en grondstoffen nam in centrumlanden toe. 
• Deze werden uit exploitatiekolonies gehaald.
• Na de dekolonisatie is de afhankelijkheid van ex-kolonies t.o.v. het vroegere moederland gebleven (grondstofafhankelijke economieën)
• Nu: de-industrialisatie in centrumlanden en uitschuiving van secundaire sector naar lagelonenlanden.

Nadelen grondstofafhankelijkheid

1. Prijzen grondstoffen stijgen minder snel dan prijzen van eindproducten
2. Prijzen grondstoffen fluctueren op de wereldmarkt
3. Gevaar voor misoogsten/opraken

Conclusie

Hoe zie je aan de verdeling van de beroepsbevolking in welke fase van ontwikkeling een land zit?

Aan de slag!

Je maakt de opdrachten 1, 2, 4 en 5 van 2.4.