4.4 Arbeiders strijden voor hun rechten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

4.4 Arbeiders strijden voor hun rechten

• Je kunt uitleggen hoe en wanneer Nederland een industriële samenleving werd.
  
• Je kunt uitleggen wat het socialisme inhoudt en waarom er twee groepen socialisten waren.
  
• Je kunt aan de hand van een voorbeeld uitleggen wat een sociale wet is.

Industriële Revolutie in Nederland (1)

• Industrialisatie begint vanaf 1850
  
• Eerst lichte industrie (textiel, voedsel) daarna zware (machines, schepen)
  
• Grondstoffen komen binnen in haven Rotterdam
  
• Nieuwe kanalen/wegen/rails
  
• Steenkool uit steenkoolmijnen in Limburg

klik

Industriële Revolutie in Nederland (2)

• Kinderarbeid in fabrieken
• Lonen en arbeidsomstandigheden slecht
• Armen/zieken/werklozen leven van liefdadigheid
• Nederland is een klassenmaatschappij

Wie helpt de arbeiders? 

• Nederland kent drie grote politieke groepen: socialisten (links), confessionelen (midden) en liberalen (rechts)

• Deze politieke groepen hebben allemaal een andere oplossing voor het armoedeprobleem

Liberalen

• Nachtwakersstaat: overheid zorgt alleen voor orde en veiligheid

• Economie helemaal vrij laten (voorstanders van het kapitalisme)

• Sociale wetten kosten teveel geld

Socialisten

• Overheid moet er alles aan doen om arbeiders te beschermen

• Betere arbeidersomstandigheden (o.a. meer loon)

• Om dit te bereiken: strijd voor algemeen kiesrecht (ook met stakingen en demonstraties)

https:

4.4 Arbeiders strijden voor hun rechten

• Je kunt uitleggen hoe en wanneer Nederland een industriële samenleving werd.
  
• Je kunt uitleggen wat het socialisme inhoudt en waarom er twee groepen socialisten waren.
  
• Je kunt aan de hand van een voorbeeld uitleggen wat een sociale wet is.

Socialisme tegen kapitalisme

• 1848 - stemrecht voor wie?
  
• kapitalisme versus sociale kwestie
• socialisme: beweging die opkomt voor de arbeiders
• Sociaaldemocraten = een gematigde stroming binnen het socialisme
  

Wie helpt de arbeiders? 

• Arbeiders gaan staken: dit werkt alleen als iedereen gaat staken, en dat was moeilijk vol te houden
  

• Arbeiders gaan samenwerken in vakbonden.
• Oprichting politieke partij zoals SDAP
  

1894 oprichting SDAP

Leider: Troelstra

Doel: Sociale Kwestie aanpakken

Middel: invoering algemeen kiesrecht

Langzaam verbetering

• Eerste sociale wetten vanaf 1874: Kinderwetje van Van Houten

• 1917: Algemeen Kiesrecht voor mannen

• 1919: Algemeen kiesrecht voor vrouwen

Aan het werk

• Lees par 4
• Bekijk de ontdekkingsplaat
• Maak t/m par 4