H3 Water

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

Water

Hoofdstuk 3

IJs - water - waterdamp

§1

Leerdoelen

• 3.1.1 Je kunt de drie fasen benoemen.
• 3.1.2 Je kunt de drie fasen van water herkennen in de praktijk.
• 3.1.3 Je kunt beschrijven dat ijs en veel andere vaste stoffen een kenmerkende kristalstructuur hebben.
• 3.1.4 Je kunt verschillende soorten neerslag beschrijven. *
• 3.1.5 Je kunt uitleggen waarom ijs blijft drijven op water. (PLUS)

Welk weersverschijnsel zie je?

Water

• Kan in verschillende toestanden voorkomen.  Er zijn 3 toestanden of fasen die we bespreken.
• Vast
• Vloeibaar *
• Gas

Welke fase van water zie je?

Faseovergangen

VAST

VLOEIBAAR

GAS

CONDENSEREN

SMELTEN

RIJPEN

VERDAMPEN

STOLLEN

SUBLIMEREN

Sneeuw

• Is de vaste fase van water.
• Heeft een typische 6-hoekige vorm (hexagoon). *
• De meeste vaste stoffen hebben een eigen kenmerkende kristalstructuur.

Bergkristal

Soorten neerslag

• In welke vormen kan water uit de lucht komen?
• Regen
• Sneeuw
• Hagel
• Dauw
• Rijp *
• Ijzel

Dauw

Rijp

Ijs en water

• Een ijsblokje heeft een kleinere dichtheid dan water.  
• Hierdoor drijft ijs op water.
• Een ijsblokje heeft een grotere dichtheid van olie. *
• Hierdoor zinkt ijs in olie.

Lezen en maken met potlood

• Blz 92 - 98
• Digitaal 3.1

Temperatuur meten

§ 2

Leerdoelen

• 3.2.1 Je kunt de onderdelen van een vloeistofthermometer benoemen.
  
• 3.2.2 Je kunt uitleggen hoe een vloeistofthermometer werkt.
  
• 3.2.3 Je kunt een schaalverdeling in graden Celsius maken met behulp van het smeltpunt van ijs en het kookpunt van water.
  
• 3.2.4 Je kunt verschillende soorten thermometers benoemen. *
• 3.2.5 Je kunt uitleggen hoe een bimetaal-thermometer werkt. (PLUS)

Vraag

• Waarom gebruiken wij eigenlijk een thermometer?

De thermometer

• Je wil onafhankelijk de temperatuur, hoe warm of koud iets is, meten.
• Je kan niet op je gevoel afgaan! *
• Meest gebruikte thermometer = vloeistofthermometer.

Anders Celsius (°C)

• Ijswater (100°C)
  
• Kokend water (0°C)
• De lijn van 0-100 verdelen in 10 gelijke stukken (per stuk 10°C)
  
• Later omgekeerd.  Ijswater 0°C en kokend water 100°C

2 ijkpunten

• Je plaatst de thermometer in ijswater en zet er een streep = 0°C.
• Daarna doe je hetzelfde met kokend water = 100°C.
• Meet de afstand tussen 0 en 100.
• Verdeel in 10 gelijke stukken.

Andere thermometers

• Vloeistof (kwik / alcohol)
• Bimetaal (2 metalen op elkaar geperst) 
• IR-scanners

Kwikthermometer

Reservoir met kwik

Alcoholthermometer

Bimetaal thermometers

Thales Damocles FLIR Targeting pod

IR visie

IR visie

Elektronische thermometer

Lezen en maken met potlood

• Blz 99-106

Veranderen van fase

§3

Leerdoelen

• 3.3.1 Je kunt de zes fase-overgangen van stoffen beschrijven.
• 3.3.2 Je kunt beschrijven hoe de faseovergangen van water een belangrijke rol spelen bij allerlei weersverschijnselen. *
• 3.3.3 Je kunt uitleggen wat vriesdrogen is. (PLUS)

Kahoot

Herhaling

Lezen en maken met potlood

• Blz 107 - 113

Kookpunt en smeltpunt

§4

Leerdoelen

• 3.4.1 Je kunt beschrijven wat er gebeurt als water kookt.
• 3.4.2 Je kunt uitleggen wat het kookpunt en smeltpunt (vriespunt/stolpunt) van een stof zijn.
• 3.4.3 Je kunt uitleggen waarom het kookpunt en smeltpunt stofeigenschappen zijn.
• 3.4.4 Je kunt uitleggen hoe je het vriespunt of smeltpunt van water kunt verlagen.
• 3.4.5 Je kunt in een temperatuur-tijddiagram de smelt-, stol- en kookgrafiek van een stof verklaren. (PLUS)

Water

• Wat zal er met het water gebeuren als je dit glas een paar dagen laat staan?
• Hoe heet deze faseovergang?
• Welke fasen zijn hier betrokken?

Water

• Wat gebeurt nu met het water?
• Hoe heet deze faseovergang?
• Welke fasen zijn hier betrokken?

Verdampen vs koken

• Water zal op elke temperatuur tussen 0°C en 100°C verdampen.
• Dit zal enkel aan het wateroppervlak gebeuren.
• Koken gebeurt bij 100°C en overal in de vloeistof.
• Dit is het kookpunt van water. *
• Het kookpunt is een stofeigenschap.

Ijs

• Wat zie je op deze foto gebeuren?
• Welke faseovergang is dit?
• Welke fasen zijn hierbij betrokken?

Smelten - stollen

• Ijs smelt vanaf 0°C.
• Water stolt / bevriest vanaf 0°C.
• Dit is dus het smelt- en stolpunt.  Dit is dezelfde temperatuur. *
• Smeltpunt is een stofeigenschap.

Wat is er aan de hand?

Waarom wordt dit gedaan?