2. Krachten

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Welkom vandaag 28 nov

Planning vandaag

• Starten met M6
• Overzicht M6
• Krachten
• Vragen stellen
• Huiswerk voor de volgende keer

Neem plaats  

Nodig je schrift en een pen

Planning

Starten met M6

Uitdelen werkboekje: wie heeft deze nog niet?

1. Iemand heeft een massa van 75 kg. Wat is zijn gewicht op aarde?

2. Een aliën in zijn ruimteschip heeft een massa van 45 kg. Welke zwaartekracht werkt op hem als de gravitatie 5,45 N/kg is?

3. Op een onbekende planeet is de gravitatieconstante 7,5 N/kg. Het gewicht van een steen is daar 100 N. Wat is de massa vd steen?

4. Op een bepaalde planeet ligt een steen met een massa van 25 kg en een gewicht van 500 N. Wat is de gravitatieconstante op deze planeet?

Welke krachten zie je hier?

Tekenen van krachten.
De schaal is 1 cm = 10 N
Hoeveel Newton is 3 cm?

Wat is de eenheid van zwaartekracht?

Wat is symbool van kracht?

De massa van Kees is 80 g op aarde. Wat is de massa van Kees op Jupiter?

Leerdoelen vandaag

Aan het eind van de les weet je 

• dat er veel krachten zijn zoals spier-, zwaarte-, veer-, veerkracht en wat de gevolgen hiervan zijn
• Wat een kracht kan doen: snelheid veranderen, richting van beweging veranderen of de vorm van een voorwerp veranderen
• Je weet/snapt hoe je de grootte van een kracht kunt meten
  
• Je kunt de zwaartekracht op een massa berekenen
  
• Je weet dat je krachten kunt meten met een krachtmeter
  
• Je kunt krachten tekenen
• Termen: normaalkracht, aangrijpingspunt, richting, veerconstante

hoe meet je krachten?

met een veerunster kan je krachten meten

de eenheid waarin je meet is Newton (N)

Kracht (F) is de grootheid, wat je dus kan meten 

krachtmeter

Kracht 

Kracht is een grootheid en het heeft een eenheid.

• Het symbool: F; zwaarte kracht
• De eenheid : Newton (N).
• Krachten meet je met een krachtmeter (veerunster)
• Een veerurnster meet het aantal Newton,
  daarom ook wel Newton meters genoemd

F​z​​

veerunster

Met een veerunster kan je krachten meten.
Hoe stugger de veer, hoe groter de kracht is die gemeten kan worden

Kracht meten

• Krachtmeter (veerunster)
• Meetinstrument 
• Elke krachtmeter ander meetbereik
• Hoe groter de kracht hoe meer de veer uitrekt

Kijk goed naar de 2 getalen die boven en onder de wijzer staan.

Bereik 0N - 1 N

Als je al deze informatie hebt, kan de krachtenmeter aflezen.

Aflezen:

Wat is de grootste kracht die je kan meten?

Waar staat de wijzer?

Lees af en schrijf ook de eenheid.

Werken met formules

m=​g​​F​z​​​​

g=​m​​F​z​​​​

F​z​​=m⋅g

3=​2​​6​​

2=​3​​6​​

6=3.2

1 vergelijking met 3 onbekenden

Weet je twee; dan kun je de andere uitrekenen

Rekenen: symbolen

​2​​6​​=3

Betekenis	hoe	voorbeeld
vermenigvuldigen of keer	* of X	2*3=6 2X3=6
delen	: of / of	6:2=3 6/2=3

​[?]​​[?]​​=

decimaal: getallen na de komma

Neem over!

Grootheid	Symbool	Eenheid	Formule
Zwaartekracht	Fz	N
Massa	m	kg
gravitatieconstante	g	N/kg

m=​g​​F​z​​​​

F​z​​=m⋅g

g=​m​​F​z​​​​

N/kg de schuine streep betekent per er staat N/kg of Newton per kilo(gram)

Check 1

• Hoe groot is de zwaartekracht op een voorwerp met een
   massa van 10 kg? Het is op planeet Verweg. Daar geldt: g= 10 N
• Gebruik de formule: Fz (N)= m (kg) x g
• Antwoord
•  Fz (N)= m (kg) x g
• Fz=10*10=100 N

F​z​​=m⋅g

Check 2

• Hoe groot is de zwaartekracht op een voorwerp met een massa van 50 g?
  Het is op planeet Verweg. Daar geldt: g= 10 N
• Gebruik de formule: Fz (N)= m (kg) x g
• Antwoord
• Let op voor de formule moet de massa in kg omgerekend worden
• 1000 g = 1 kg dus
• 50 g = 50/1000= 0,05 kg
• Fz= 0.05*10= 0,5 N

Check 3

• Hoe zwaar is een voorwerp wanneer de zwaartekracht 150 N.
  Het is op planeet Verweg. Daar geldt: g= 10 N
• 
  
• Gebruik de formule:  m (kg) = Fz (N)/ g
• Antwoord
  
•  m (kg) = Fz (N)/ 10 invullen: 150/10=15 kg
• Het voorwerp weegt 15 kg

Krachten Tekenen

Een kracht tekenen we met behulp van een vector.

Een vector is een pijl met 3 eigenschappen.

Deze pijl heeft een :

  - aangrijpingspunt: punt waar de kracht op het
      voorwerp werkt

  - richting: richting waarin de kracht werkt

  - lengte: grootte van de kracht

Tekenen op schaal 

De lengte van de pijl is afhankelijk van de grootte van de kracht.

Bijvoorbeeld

1 cm =  10 N dan is een kracht van 100 N: 10 cm

1 cm = 20 N dan is een kracht van 100 N: ?????

omdat

Oefenen

Schaal: 1 cm = 500 N

Deze pijl is 10 cm lang 

Hoeveel N stelt 

deze pijl dan voor?

Oefenen

Schaal: 1 cm = 500 N

Hoe groot (aantal cm) moet je de pijl tekenen 

om 1500 N weer te geven?

Krachten

Krachten kunnen we niet zien. We merken wel de gevolgen van een kracht.

Een kracht kan :

                                   -   een voorwerp op zijn plaats houden 

                                        of met constante snelheid laten bewegen.

                                   -   een voorwerp versnellen of vertragen

                                   -   de bewegingsrichting van een voorwerp veranderen

                                   -   een voorwerp vervormen (plastisch of elastisch)

Wat kan een kracht doen?

Snelheid vergroten of verkleinen:  Spierkracht  voor sneller fietsen
 wrijvingskracht van remmen: snelheid kleiner.

Duwen tegen het stuur: andere richting

Door je gewicht: banden en zadel verandert van vorm

Leerdoelen vandaag

Je weet/snapt nu 

• dat er veel krachten zijn zoals spier-, zwaarte-, veer-, veerkracht en wat de gevolgen hiervan zijn
• wat een kracht kan doen: snelheid veranderen, richting van beweging veranderen of de vorm van een voorwerp veranderen
•  hoe je de grootte van een kracht kunt meten
•  kunt de zwaartekracht op een massa berekenen
• dat je krachten kunt meten met een krachtmeter
  
• hoe je krachten kunt  tekenen
• Termen: normaalkracht, aangrijpingspunt, richting, veerconstante

Heb je nog vragen?
schrijf ze op en stel ze aan je docent.

Moet ik nog iets herhalen?

Nog iets onduidelijk?

Nog iets lastig?

Is het duidelijk wat je moet weten van dit hoofdstuk?

Kun je nu het

 huiswerk maken?

Soort krachten:

 • Spierkracht

 • Veerkracht

 • Spankracht

 • Magnetische kracht

 • Zwaartekracht

•  Windkracht

• Kleefkracht

  

Het symbool voor de grootheid kracht is F (Force)

krachten

Krachten kun je niet zien, maar de uitwerking van een kracht wel

• verandering van vorm
• verandering van snelheid
• verandering van beweging

spierkracht

zwaartekracht

wrijvingskracht 

massa vs gewicht

Alles heeft een massa.

Alles op aarde ondervindt zwaartekracht,
of de aarde trekt aan de massa en dat heet gewicht.

Op de aarde/maan/jupiter of welke planeet
dan ook is een massa hetzelfde.
Maar het gewicht niet, dat is afhankelijk

van waar het gemeten wordt.

Samenvattend massa vs gewicht

zwaartekracht (aarde)

De aarde trekt voorwerpen aan met de zwaartekracht

Op een voorwerp van 1 kg werkt een zwaartekracht van 9,81 N (op aarde)

F_z (N)= m (kg) x g (N/kg)

op een voorwerp met een massa van 5 kg werkt een zwaartekracht van 50 N

F_z = 5 x 9,91 = 49,05 N 

g= gravitatieconstante

eenheid is N/kg

aarde: 9,81 N/kg

maan 1,61 N/kg

Jupiter, 22,9 N/kg

Kennis

Inloggen op je laptop

Let op de timer!

Wat is de maximale kracht die met deze krachtmeter gemeten kan worden?

Wat is de maximale kracht die met deze krachtmeter gemeten kan worden?

welke krachten zie je?