2.2 Particularisme Versus Centralisatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

2.2 Particularisme Versus Centralisatie

Acta est fabula

7 januari 1477 

Dood van Karel de Stoute

2.2 Particularisme Versus Centralisatie

Vandaag:

1. KA 17. Het begin van staatsvorming en centralisatie. (Centralisatie)

2. KA 14 - De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende

zelfstandigheid van steden (Particularisme)

3. De Bourgondische hertogen in de Lage Landen. 

KA 17. Het begin van staatsvorming en centralisatie. (Centralisatie)

Na de val van Romeinse Rijk

geen handel = geen geld = geen loon

- Leenstelsel

- Vazallen

Kaylandia

Kaylandia!

Leenman 2

Leenman 3

Leenman 1

Leenman 4

Leenman 5

Leenman 6

Leenman 7

Leenman 8

Leenman 9

Leenman 10

Land direct onder mijn bestuur

(Leenheer)

Kaylandia!

Leenman 2

Leenman 3

Leenman 1

Leenman 4

Leenman 5

Leenman 6

Leenman 7

Leenman 8

Leenman 9

Leenman 10

Land direct onder mij bestuur

Ik heb kei veel land! Het is te druk!

Ik blijf trouw aan de koning!

Luister naar mij of ik pak je land weer af!

Ik ook!

Ik bid voor Kay

Lang leven Kay !

Lang leven Kay !

Lang leven Kay !

Lang leven Kay !

Lang leven Kay !

Lang leven Kay !

Wat betekende dit voor de koningen?

- Indirecte macht

- Afhankelijkheidspositie

- Charisma is belangrijk

tristis sum

Bron: Ad

Wat is het gevolg? 

Late middeleeuwen geld komt terug!

- Koningen willen de macht centraliseren

één geloof, één taal, één bestuurscentrum, één wetboek, enz..

- Koningen kunnen ambtenaren betalen ipv leenheren 

KA 17. Het begin van staatsvorming en centralisatie.

Vanaf ongeveer 1200 zien we koningen die er alles aan doen de macht weer 'terug' te krijgen

Centralisatie

KA 14 - De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende

zelfstandigheid van steden (Particularisme)

Middeleeuwse steden

Vanaf 1000 groeiende onafhankelijkheid door stadsrechten

Patriciërs 

Ambachtslieden

Dagloners 

Hoe zat de vork dan nu in de steel? 

Koning:

- Bescherming van het land

- Baas van alles

- leenheer

- groot geldverdiener

Heren

- Plaatsvervangend machthebber

- privileges (soms genomen)

- Bescherming + rechtspraak

Steden

- Autonomie gekocht (stadsrechten)

- Beheren stad en volk

- Handels gericht 

Hoe zat de vork dan nu in de steel? 

Koning:

- Bescherming van het land

- Baas van alles

- leenheer

- groot geldverdiener

Heren

- Plaatsvervangend machthebber

- privileges (soms genomen)

- Bescherming + rechtspraak

Steden

- Autonomie gekocht (stadsrechten)

- Beheren stad en volk

- Handels gericht 

Wil centralisatie

Hoe zat de vork dan nu in de steel? 

Koning:

- Bescherming van het land

- Baas van alles

- leenheer

- groot geldverdiener

Heren

- Plaatsvervangend machthebber

- privileges (soms genomen)

- Bescherming + rechtspraak

Steden

- Autonomie gekocht (stadsrechten)

- Beheren stad en volk

- Handels gericht 

Wil centralisatie

Wil particularisme

Waar staan de geestelijken in deze hele situatie ?

Hoe vertaald deze hele 'grote geschiedenis' zich naar de lage landen? 

Gewesten

- 3 standen = gewestelijke staten vergadering

(adel, geestelijken en stedelijke burgerij) 

- Bede (verzoek tot belasting)

- Heer overlegde met de gewestelijke staten. 

Kortom:

Hoge mate van zelfbestuur en onafhankelijheid

Filips de Goede 

Bourgondische koning

1419 - 1467

Centraliseren:

1. Hof naar Vlaanderen (één plek)
2. Bestuur centraliseren door Staten-Generaal
3. stadhouders aanstellen (controleurs)

Particularisme Versus Centralisatie

Deze tegenstelling zal een grote rol gaan spelen in de geschiedenis van de Lage Landen.

Koning wil altijd centraliseren = meer macht

Steden en gewesten willen altijd particularisme = behoud macht

KA 14 en KA 17 staan hier dus lijnrecht tegenover elkaar. 

Maak opdracht

W3  + W4

bladzijde 50 van je boek