Schaduwonderwijs (Tutoraat)

• Mentorles
• HBO
• Studiejaar 4

Maaike Vos, 6 december 2021

Schaduwonderwijs

Wat verstaan we onder het begrip 'schaduwonderwijs'?

“Met de term schaduwonderwijs worden aanvullende onderwijsactiviteiten aangeduid die leerlingen na schooltijd op eigen kosten volgen ter verbetering van het leren en presteren op school.”

(Elffers & Jansen, 2019)

Heb jij vroeger gebruik gemaakt van schaduwonderwijs?

Ja

Nee

Weet ik niet

Heb jij in je stageklas een leerling die gebruik maakt van schaduwonderwijs?

Ja

Nee

Weet ik niet

Wat is er bekend over 

schaduwonderwijs in Nederland?

• Schaduwonderwijs = ...
• Vakken of studievaardigheden
  
• Bijlesgeneratie

• Veel vragen
  

(Elffers & Jansen, 2019)

= generatie bestaande uit mensen van wie de schoolkeuze mede beïnvloed is door het al dan niet beschikbaar zijn van toegankelijk schaduwonderwijs

Inhoud

1. Oorzaken schaduwonderwijs
   
2. Gevolgen voor leerlingen en onderwijs
   
3. Discussie: rol van leerkrachten en scholen

Doel: informeren, kritische houding

Kanttekening: weinig onderzoek

Ouders en leerlingen maken gebruik van schaduwonderwijs, omdat...

1. ze de kwaliteit van het onderwijs op school te laag vinden
2. ze willen dat de leerling zo goed mogelijk presteert
3. ze kinderopvang nodig hebben
4. ze meer willen weten over schaduwen

Oorzaken schaduwonderwijs 

1.   Kwaliteitsgebrek scholen 

• Grote klassen
• Passend onderwijs
  
• Weinig individuele aandacht

Berdowski, 2010; De Vries, 2017; Eiffers, 2017; Fase, 2017 ; Geus, 2017; Jedema, 2014

2.  Competitie en prestatiedruk

• Blijven zitten
  
• Afzakken naar lager onderwijsniveau
  
• Groep 8 advies valt tegen
  
• Verder verbeteren van cijfers
  
• Zo hoog mogelijk scoren op toetsen en examens (high-stakes tests) → selectie

3.  Gezinsveranderingen

• Beide ouders werken, financieel meer te besteden
• Kinderopvang + begeleiding → praktijk voorbeeld Afterschool
  
• Veranderende opvoedstijl: minder ruimte voor fouten

Waarom kiezen ouders voor bijles?

Sorteer de redenen van meest voorkomend naar minst voorkomend

1

2

3

"Mijn kind heeft moeite om op niveau te komen met het vak, omdat mijn kind niet goed is in het vak"

"Mijn kind volgt bijles omdat hij/zij veel vrienden en klasgenoten heeft die ook extra begeleiding hebben"

"Mijn kind krijgt te weinig aandacht en begeleiding op school"

1.   Kwaliteitsgebrek scholen 

2.  Competitie en prestatiedruk

3.  Gezinsveranderingen

Wat zijn de gevolgen van schaduwonderwijs?

Wat zijn de gevolgen van schaduwonderwijs?

• Schaduwonderwijs werkt kansenongelijkheid in de hand
• Van schaduwonderwijs ga je niet beter leren
• Scholen kunnen hun taken overhevelen

       aan schaduwonderwijs

• Toegankelijkheid van goed onderwijs komt in het geding 

(Geus, 2017; NRO, 2019)

Discussie:

Welke rol spelen leerkrachten en scholen bij de gevolgen van schaduwonderwijs?

Samenvatting

• Steeds meer schaduwonderwijs door verscheidene redenen
  
• Schaduwonderwijs brengt gevolgen met zich mee de klas in
  
• Dat geeft te denken: welke rol heb jij als groepsleerkracht in dit vraagstuk?
  

Literatuur