Groepsdynamica

• Pedagogisch werk
• MBO
• Studiejaar 3

Begeleiden van groepen

Wat is een groep?

-    Een groep bestaat uit minstens twee groepsleden.
-    De groepsleden in de groep hebben iets gemeenschappelijks.
-    De groepsleden in de groep kennen elkaar.
-    Ze hebben een (gezamenlijk) belang, doel of taak.

Van welke groep heb jij allemaal deel uit gemaakt? (denk aan school etc.)

Welke vaardigheden zou jij als begeleider in kunnen zetten om in de praktijk een positieve groep te creëren?

Voorbeelden hoe stimuleer ik een goede/fijne sfeer:

•    Begroet kinderen altijd persoonlijk en noem ze bij hun naam.
•    Wees voorspelbaar en betrouwbaar in je gedrag.
•    Laat regelmatig horen dat het goed gaat.
•    Probeer te begrijpen waarom een kind doet zoals het doet.
•    Stimuleer de samenwerking en een gevoel van gezamenlijkheid.

Teamrollen opdracht 

Maak een poster waarop je laat zien dat je een positieve groep wil stimuleren 

Wat vind jij belangrijk? Hoe zorg je ervoor dat kinderen begrijpen wat erop staat? 

Hoe zorg je dat kinderen zich houden aan deze regels? 

Groepsfases (Tuckman)

1. Forming (oriëntatiefase)

2. Storming (conflictfase)

3. Norming (structuurfase)

4. Performing (prestatiefase)

5. Adjourning (afscheidsfase)

Forming

Basisbehoefte: veiligheid.

'De kat uit de boom kijken'

Leerlingen leren elkaar kennen. De groep zoekt veiligheid en structuur. De groep is in deze fase vaak nog heel rustig. De groepsleden zijn meer bezig met zichzelf en hoe ze overkomen op de anderen.

Taak begeleider: forming

- Structuur bieden; regels hanteren, afspraken maken

- Kennismaking; kennismaking spellen, overeenkomsten groepsleden belichten

- Bied de hoeveelheid informatie in behapbare porties aan

- Leg zelf de basis voor een gezonde norm (voorbeeldfunctie)

Storming 'machtsstrijd'

Basisbehoefte: invloed uitoefenen.

Er wordt onder andere vastgesteld wie welke rol inneemt (leider, volger, joker etc). Dit kan gepaard gaan met conflicten, irritaties en meningsverschillen waarmee ze moeten leren omgaan (machtsstrijd)

De leerlingen gaan op zoek naar grenzen van toelaatbaar gedrag van hun eigen positie binnen de groep.

Taak begeleider: storming

- Houdt individuele leerlingen in de gaten

- Onderling feedback geven ondersteunen

Norming

In deze fase worden naast de gedragsregels de omgangsregels vastgesteld waaraan iedereen zich moet houden. De  groepsleden krijgen in de gaten dat zij, als ze iets met elkaar willen bereiken, hun onderlinge 'struggles' beter opzij kunnen zetten, om zicht te richten op wat ze aan elkaar kunnen hebben en met elkaar kunnen bereiken.

De normen staan eigenlijk zo goed als vast en veranderen bijna niet meer.

Kan iemand een groepsnorm benoemen? Voorbeelden?

Taak begeleider: norming

- Werk met de groep aan verantwoordelijkheidsgevoel; samenwerkingsopdrachten, initiatief uit de groep toelaten maar ook grenzen bewaken

- Grijp niet gelijk in; coachen in plaats van leiden.

Performing

De groep heeft een gezamenlijk doel voor ogen. Nu kan er gewerkt, gepresteerd en goed worden samengewerkt. Er zijn geschreven en ongeschreven regels waar iedereen zich aan houdt. Het is duidelijk wie de leiders en volgers zijn.

Taak begeleider: performing

- Probeer balans te houden tussen de aandacht voor schooltaken en de aandacht voor onderlinge relaties.

- Doe een stapje terug (neem meer een coachende rol aan)

Adjourning

Het einde van het schooljaar eindigt voor de groep. De groep gaat uiteen. Als de sfeer goed is, vindt iedereen het jammer dat de groep uit elkaar gaat. Bij een negatieve groep kunnen kinderen het eind als een opluchting ervaren.

Taak begeleider: adjourning

- Praat met de leerlingen over hun gevoelens.

- Afscheidsritueel.

- Richt samen met de groep een blik op de toekomst.

Kat uit de boom kijken

'machtsstrijd'

Normen vastgesteld

Samenwerken

Afscheid

Forming

Storming

Norming

Performing

Adjourning