1.4 gesteente wordt sediment

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Introductie

Periode 2: hoofdstuk 1 landschappen

Paragraaf 1.4

Planning:

Nakijken 1.3 huiswerk 10 min.

herhaling met lessonup

Theorie met opdrachtjes

Check vragen

Lesdoelen:

Je kunt uitleggen hoe zandbanken, duinen en delta’s worden gevormd.

Je kunt de boven-, midden- of benedenloop herkennen met behulp van foto’s.

Je begrijpt op welke manier sedimentgesteente ontstaat.

Op tafel:

Open je WB op hw 1.2

Boeken + snelhechter

Sleep het juiste begrip naar de juiste afbeelding

Chemische verwering

Mechanische verwering: water

Mechanische verwering: temperatuur

Mechanische verwering: planten

Dit dal is geërodeerd door een...

1. Rivier
2. Gletsjer

Dit dal is gevormd door een...

1. Gletsjer
2. Rivier

Bovenloop

Benedenloop

Middenloop

Bovenloop

Benedenloop

Middenloop

Chromebooks dicht!

Pen pakken voor aantekeningen op het blad

Bovenloop

• Hoog in de bergen, veel reliëf, rivier stroomt het hardst! 
• Grootste verweringsmateriaal (rotsblokken/keien/grind)

Middenloop

• Rivier stroomt minder snel, reliëf neemt af.
• Veel meanders (bochten) door erosie en sedimentatie.
• Gemiddeld verweringsmateriaal grind/zand

Benedenloop

• Brede rivieren, rivier stroomt traag 
• Fijnste verweringsmateriaal materiaal (zand/klei) veel sedimentatie

Sedimentatie is

Sedimentatie: proces waarbij verweringsmateriaal op een plek wordt neergelegd.  

Vooral in de benedenloop. 

Waarom?

Gevolg: dikke lagen sediment die door het gewicht veranderen in sedimentgesteente 

Zandsteen: zand

Schalie: klei

Kalksteen: schelpen en kalkhoudende resten

Even wat anders

Maak opdracht 2 en 3 in je boek van paragraaf 1.4 blz 36

Hoe: zachtjes overleggen met je buur mag

Tijd: 8 min.

Klaar? Lees de theorie van paragraaf 1.4

Hoe ontstaan duinen?

Duinen: door de wind opgewaaide zandheuvel.

 

Opdrachtje

• Lees de tekst 'het ontstaan van duinen' in je boek.
• Beschrijf in ongeveer 5 stappen hoe een duin wordt gevormd. 
• Noteer de stappen op je aantekenblad. Je mag samenwerken.

Tijd: 10 min.

Klaar: maak opdracht 2, 3 en 5 in je boek.

Na 10 min. check ik random en laat ik een versie op het bord zien

1. Golven nemen zand mee naar het strand.

2. Door sedimentatie ontstaat er een zandbank.

Ontstaan duinen

3. Uiteindelijk komt de zandbank boven water uit.

4. De wind neemt het zand mee tot het een obstakel tegenkomt.

Ontstaan duinen

5. Bij het obstakel ontstaat een heuveltje.

6. Dit heveltje kan uitgroeien tot een metershoge duin.

Ontstaan duinen

even herhalen

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

Delta

Delta =

Nieuw land in zee dat ontstaat door sedimentatie waar een rivier in zee uitmondt.

Nieuw land in zee dat ontstaat door sedimentatie waar een rivier in zee uitmondt.

Delta

Door overstromingen wordt er meer verweringsmateriaal meegenomen naar zee.

Voorbeeld Valencia oktober 2024

0

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

Hier ligt de bron van de rivier

Het water stroom langzaam

Hier ligt de monding 

Rivier neemt evenveel materiaal mee als het achterlaat

Hier meandert de rivier

Oude rivierbocht

Sedimentatie

Lagere stroomsnelheid

Erosie

Buitenbocht

Bovenloop

Benedenloop

Middenloop

Een delta is...

1. Een samenloop van regenwater riviertjes in het hooggebergte.
2. Een bocht in de rivier.
3. Nieuw land in zee ontstaan door sedimentatie van een rivier.
4. Een ander woord voor gletsjer.

Hoe ontstaan duinen? Vul de volgende begrippen op de stippellijnen in:

Vanaf……………….in zee wordt door …………… zand naar het …………meegenomen. Na elke golf blijft een beetje zand liggen.

De ……………. neemt het zand landinwaarts mee totdat het een ………………tegenkomt. Bij een stuk hout of een plantje ontstaat een klein heuveltje zand dat na verloop van tijd meters hoog wordt en een duin vormt.

golven 

wind 

obstakels 

strand 

zandbanken