Paragraaf 1.4 Waar blijft alle grind, zand en klei?

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

1.4 Waar blijft alle zand, grind en klei?

Wat gaan we doen?

• Herhaling 
• Uitleg paragraaf 1.4
• Lezen 1.4
• Aan de slag

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

Verwering vindt vooral plaats in

1. Plaatje A
2. Plaatje B
3. Plaatje C

Erosie treedt vooral op als de stroomsnelheid

1. laag is
2. hoog is

Sedimentatie treedt vooral op in de

1. Bovenloop
2. Middenloop
3. Benedenloop

1. mechanische verwering
2. chemische verwering

Sleep het juiste begrip naar de juiste afbeelding

Chemische verwering

Mechanische verwering: water

Mechanische verwering: temperatuur

Mechanische verwering: planten

Dit dal is geërodeerd door een...

1. Rivier
2. Gletsjer

Dit dal is gevormd door een...

1. Gletsjer
2. Rivier

Leg in je eigen woorden uit wat massabewegingen zijn

Leerdoelen paragraaf 1.4

Je kunt uitleggen hoe zandbanken, duinen en delta’s worden gevormd.

Je kunt de boven-, midden- of benedenloop herkennen met behulp van foto’s.

Je begrijpt op welke manier sedimentgesteente ontstaat.

Een laaggelegen en vlak gebied heet een laagvlakte.

Door de laagvlakte stroomt de benedenloop van de rivier.

Een laaggelegen en vlak gebied heet een laagvlakte

Door de laagvlakte stroomt de benedenloop an de rivier.

In een laagvlakte kom je metersdikke lagen zand, grind en klei tegen.

Sedimentatie: proces waarbij korrels blijven liggen.

Delta

Nieuw land in zee dat ontstaat door sedimentatie waar een rivier in zee uitmondt.

Nieuw land in zee dat ontstaat door sedimentatie waar een rivier in zee uitmondt.

Estuarium

Trechtervormige monding van de rivier. 

Tijdens eb en vloed stroomt de zee de rivier in en uit en neemt sediment mee naar de zee. 

Delta

Estuarium

0

Samen lezen 

Maak opdracht 1 en 2

Vraag 1A

Welke weg heeft zand op het strand afgelegd?

• Uit de bergen is het via de rivieren in zee gekomen en vanuit de zee is het op het strand neergelegd.

Vraag 1B (rood is fout)

• De Po met zijn zijrivieren begint in de Alpen en mondt uit in zee.
  
• Vanuit de gebergten wordt zand, grind en klei in riviervlakten gesedimenteerd
  
• Erosie vindt vooral in de middenloop van de Po plaats. 
  
• Een ander woord voor riviervlakte is laagvlakte.
  
• Laagvlakten vind je bij zeeën, meren en oceanen.
  

Herhaling

 In de bovenloop van de PO heb je veel / weinig hoogteverschillen. Hierdoor is de stroomsnelheid hoog / laag. Er is veel erosie / sedimentatie omdat de rivier veel / weinig verweringsmateriaal vervoerd.

 In de bovenloop van de PO heb je veel hoogteverschillen. Hierdoor is de stroomsnelheid hoog. Er is veel erosie omdat de rivier veel  verweringsmateriaal vervoerd.

Vraag 1D

In de midden loop is er meer/ minder hoogteverschil. Door de lagere / hogere stroomsnelheid is er geen / wel erosie en geen / wel sedimentatie.

In de midden loop is er  minder hoogteverschil. 

Door de lagere  stroomsnelheid is er wel erosie en wel sedimentatie.

Vraag 2A en C

Vraag 2B

Wat geeft lijn A aan?

• De loop van de rivier.

Vraag 2D

Welke conclusie kun je trekken over de sedimenten als je stroomafwaarts gaat?

• De sedimenten worden steeds kleiner.

Vraag 2E

Op welke manier worden de stenen veranderd in zand en klei?

• Door het afbreken van het gesteente blijven er steeds kleinere korrels over.

Duinen: door de wind opgewaaide zandheuvel.

Door de wind opgewaaide zandheuvel.

Door de wind opgewaaide zandheuvel.

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

Delta

Sedimentgesteente

Gesteente dat dat ontstaat uit samengeperst

sediment (laagjes).

- Zand --> Zandsteen

- Klei --> Schalie

- Schelpen --> Kalksteen (fossielen)

Aan de slag

Maak opdracht 1 t/m 6

Vraag 3A

Vraag 3B

Leg uit waarom je materiaal vanuit de bergen in het

laagland vindt.

• Door verwering in het hooggebergte laten stukken gesteenten los. Die rollen naar beneden. Als ze in een rivier terechtkomen, kunnen ze meegevoerd worden naar het laagland.
  

Vraag 3C

Veel van het materiaal dat een rivier meeneemt, blijft onderweg liggen. Waar komt de rest ten slotte terecht?

• De rest van het materiaal komt in zee terecht.
  

Vraag 4A

Waarom laat een rivier alle sediment vallen zodra het de

zee instroomt?

• Het rivierwater stroomt hier niet meer.
  

Vraag 4b

Zo ontstaat een stuk land in zee. Hoe heet dit nieuwe land? 

• Delta.
  

Vraag 4C

Welke rivieren hebben een delta als monding?

• Nijl en Mississippi

Vraag 8A

Waar komt het verweringsmateriaal vandaan dat zandbanken, duinen en delta’s vormt?

• Uit gebergten zoals de Alpen en de Apennijnen.
  

Vraag 8B

Leg uit wat sedimentatie is.

• Het neerleggen van materiaal door bijvoorbeeld een rivier.
  

Vraag 8C

Wanneer sedimenteren grind en klei in een rivier? 

• Grind bij een grote stroomsnelheid en klei bij een lage stroomsnelheid.
  

Vraag 8D

Leg uit wat het verschil is en wat de overeenkomst is tussen zandbanken en duinen.

• De overeenkomst is dat beide uit gesedimenteerd
  

zand bestaan. Het verschil is dat duinen op het

land en zandbanken voor de kust liggen.

Vraag 8E

Op welke manier ontstaat sedimentgesteente? Noem twee voorbeelden.

• Door het samenpersen van dikke lagen zand of klei waaruit zandsteen en schalie ontstaan.