H2.1 FICTIE

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Leerdoelen H1.2

• Je kunt het tijdsperspectief van een verhaal herkennen
• 
  
• Je kent de begrippen vertelstandpunt  +   chronologische en niet-chronologische vertelling

Vertelstandpunt

Een schrijver kiest een perspectief van waaruit hij het verhaal vertelt. Hij bepaalt vanuit welk personage hij de gebeurtenissen laat zien. Dit noemen we het vertelstandpunt.

Ik-perspectief

Er is een ik-figuur die beschrijft wat hij meemaakt of heeft meegemaakt. De ik-figuur is tevens

de ik-verteller.

Personaal (hij/zij) perspectief

Er is een hij- of zij-figuur door wiens ogen je de gebeurtenissen meemaakt. Je hebt hier te maken met een hij/zijverteller (= personale verteller)

Alwetend perspectief

De alwetende verteller neemt niet deel aan de handeling en geeft commentaar op de gebeurtenissen.

Deze verteller weet alles (hij is alwetend)

Tijdsperspectief

- Het kan met de gebeurtenissen mee worden verteld.

- Het kan achteraf worden verteld. De verteller kent de afloop al en kan vooruitlopen op de gebeurtenissen.

Hij kan heen en weer gaan tussen heden en verleden.

Tijdsperspectief

- Voorbeeld van een vertelling achteraf :

'Naar school gaan vond ik ergerlijk tijdverdrijf, ik heb er met opzet niks geleerd. Alles wat ik geleerd heb, heb ik mezelf geleerd. En heeft de ervaring me bijgebracht. En waarom zou ik niet. Waarom zou ik ook luisteren naar die ouwe lullen, die zwetsen over de grootste gemene deler en het persoonlijk aanwijzend voornaamwoord in de onvoltooid verleden tijd.'                                                                            Ik, Jan Cremer (1964)

Tijdsperspectief

- Voorbeeld van een vertelling over de gebeurtenissen in het heden:

'Het zal wel niet, maar heel misschien heb ik iets op beeld,' zeg ik terwijl ik de video's op mijn telefoon zoek. 'Ik hoop het zo.'

Damian schuift zijn stoel dichterbij en kijkt mee. Als we de eerste vijf filmpjes van het festival bekeken hebben, bekruipt me een teleurgesteld gevoel...

                                                                                             Snitch (2018)

Chronologische volgorde

&

Niet-chronologische volgorde

Opbouw: chronologische volgorde

De gebeurtenissen worden verteld zoals ze ook in de tijd hebben plaatsgevonden.

Niet-chronologische volgorde

De gebeurtenissen in het verhaal zijn in een andere volgorde verteld dan ze zijn voorgekomen. Het verhaal wordt  dus niet in de goede volgorde van tijd verteld.
               5 - 4 - 3 - 2 - 1   

              3 - 2 - 1 - 4 - 5