H8.1 Koolwaterstoffen 3vwo

Goedemorgen!
Zet alvast je camera aan. 
Ga naar lessonup.app en voer de code links onderin in. 

Kijk even uit het raam, pak een kopje thee... 
1 / 48
suivant
Slide 1: Diapositive
ScheikundeMiddelbare schoolvwoLeerjaar 3

Cette leçon contient 48 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 2 vidéos.

time-iconLa durée de la leçon est: 30 min

Éléments de cette leçon

Goedemorgen!
Zet alvast je camera aan. 
Ga naar lessonup.app en voer de code links onderin in. 

Kijk even uit het raam, pak een kopje thee... 

Slide 1 - Diapositive

H8.1 Koolwaterstoffen

Slide 2 - Diapositive

Voorkennis
Moleculen kun je weergeven met een molecuulformule of een structuurformule

Bindingen binnen moleculen: metaalbindingen, atoombindingen
Bindingen tussen moleculen: Vanderwaalsbinding, waterstofbruggen

Covalentie is het aantal bindingen dat een atoomsoort kan maken. 

Slide 3 - Diapositive

Wat is de covalentie van silicium?
A
1
B
2
C
3
D
4

Slide 4 - Quiz

Wat is de molecuulformule van deze stof?
A
C₈H₁₀O₂
B
C₆H₁₀O₂
C
C₆H₁₂O
D
C₈H₁₀N₂

Slide 5 - Quiz

Voor vandaag: 
H8.1 Koolwaterstoffen

Wat is een koolwaterstof? 

Structuur van koolwaterstoffen

Aardolie

Slide 6 - Diapositive

Voor vandaag: 
H8.1 Koolwaterstoffen

Wat is een koolwaterstof? 

Structuur van koolwaterstoffen

Aardolie

Slide 7 - Diapositive

Wat is een koolwaterstof?

Slide 8 - Question ouverte

Wat is een koolwaterstof?
Moleculen die uit koolstof (C) en waterstof (H) bestaan. 

Heel veel stoffen zijn koolwaterstoffen, bijvoorbeeld: 

Kunststoffen/plastics zoals PET
Stoffen in je lichaam zoals DNA
Stoffen in planten zoals cellulose
Stoffen in eten zoals glucose

Slide 9 - Diapositive

Welke stof is een koolwaterstof?
A
Keukenzout
B
Koolstofdioxide
C
Ethanol
D
Water

Slide 10 - Quiz

Ethanol structuur:

Slide 11 - Diapositive

Voor vandaag: 
H8.1 Koolwaterstoffen

Wat is een koolwaterstof? 

Structuur van koolwaterstoffen

Aardolie

Slide 12 - Diapositive

Structuur van koolwaterstoffen
Koolwaterstoffen zijn ketens van C en H atomen. 

De eenvoudigste ketens noemen we alkanen
Maar je kan veel verschillende soorten ketens maken. 

Vertakt of onvertakt
Verzadigd of onverzadigd
Polymeren

Slide 13 - Diapositive

Alkanen

Slide 14 - Diapositive

Tekenen van alkanen
Bij grote alkanen is het veel werk om alle H's op te schrijven. 

Dan kan je een verkorte notatie gebruiken: 

Slide 15 - Diapositive

Vertakt of onvertakt
Vertakt = een C-atoom zit vast aan meer dan 2 andere C-atomen.
Onvertakt = C-atomen zitten maximaal aan 2 andere C-atomen. 
Alkanen zijn onvertakte koolwaterstoffen. 

Slide 16 - Diapositive

Verzadigd of onverzadigd
Verzadigd = alleen enkele bindingen tussen de C-atomen.
Onverzadigd = bevat dubbele bindingen tussen de C-atomen. 
Alkanen zijn verzadigde koolwaterstoffen. 

Slide 17 - Diapositive

Polymeren
Polymeer = koolwaterstof met een stukje dat zich herhaalt. 
Monomeer = het stukje dat zich herhaalt, waaruit een polymeer bestaat.
Grote alkanen zijn polymeren (methaan en ethaan dus niet). 

Slide 18 - Diapositive

Van monomeer naar polymeer

Slide 19 - Diapositive

Is dit molecuul vertakt/onvertakt en verzadigd/onverzadigd?
A
Vertakt, verzadigd
B
Vertakt, onverzadigd
C
Onvertakt, verzadigd
D
Onvertakt, onverzadigd

Slide 20 - Quiz

Is dit molecuul vertakt/onvertakt en verzadigd/onverzadigd?
A
Vertakt, verzadigd
B
Vertakt, onverzadigd
C
Onvertakt, verzadigd
D
Onvertakt, onverzadigd

Slide 21 - Quiz

Is dit molecuul vertakt/onvertakt en verzadigd/onverzadigd?
A
Vertakt, verzadigd
B
Vertakt, onverzadigd
C
Onvertakt, verzadigd
D
Onvertakt, onverzadigd

Slide 22 - Quiz

Slide 23 - Diapositive

Is dit molecuul een polymeer?
A
Ja
B
Nee

Slide 24 - Quiz

Kookpunt van koolwaterstoffen
Hoe langer de keten, hoe hoger het kookpunt. 
Want: sterkere aantrekkingskracht tussen moleculen. 

Slide 25 - Diapositive

Welke soort binding is er tussen de moleculen van koolwaterstoffen?
A
Atoombinding
B
Vanderwaalsbinding
C
Waterstofbruggen
D
Metaalbinding

Slide 26 - Quiz

Welke stof heeft het hoogste kookpunt?
A
Methaan
B
Ethaan
C
Propaan
D
Butaan

Slide 27 - Quiz

Voor vandaag: 
H8.1 Koolwaterstoffen

Wat is een koolwaterstof? 

Structuur van koolwaterstoffen

Aardolie

Slide 28 - Diapositive

Zelfstandig aan de slag
Je gaat vanaf hier de rest van de les zelfstandig maken. Kijk de video's, lees de tekst en maak de opdrachten van de les. 

De rest van het huiswerk vind je op de laatste slides. 
Daar staan ook nog optionele video's voor extra uitleg bij. 

Slide 29 - Diapositive

Aardolie
Kijk deze video over wat aardolie is en waarvoor het gebruikt wordt. Kijk de video op de volgende slide of klik op deze link: https://www.youtube.com/watch?v=MmwGVfUfMhY

Slide 30 - Diapositive

Slide 31 - Vidéo

Aardolie 
Aardolie ontstaat diep onder de grond door organisch materiaal (koolwaterstoffen zoals cellulose uit planten) samen te persen. 

Aardolie is een mengsel van allerlei grote en kleine koolwaterstoffen. 

Om aardolie te gebruiken als energiebron moeten we de grote en kleine moleculen sorteren. We verdelen ze in "fracties". 

Slide 32 - Diapositive

Welke scheidingsmethode kunnen we gebruiken om de grote en kleine koolwaterstoffen in aardolie te scheiden?
A
Extraheren
B
Indampen
C
Destilleren
D
Adsorberen

Slide 33 - Quiz

Destillatie van aardolie
Destillatie = scheiding op basis van kookpunt. 
In een destillatiekolom noemen we dit gefractioneerde destillatie

Grote moleculen hebben een hoger kookpunt dan kleine moleculen. 
Grote moleculen zullen bij het afkoelen dus eerder condenseren en vloeibaar worden dan kleine moleculen, die blijven nog in gasvorm. 

In een destillatiekolom wordt de aardolie van onderaf verwarmd. 
Hoe hoger in de kolom, hoe lager de temperatuur. 


Slide 34 - Diapositive

Destillatiekolom
Aan de onderkant wordt de aardolie verwarmd. 

Moleculen die verdampen vliegen door de 
opening in het plafond naar de volgende 
verdieping. 

Moleculen die condenseren worden op die 
etage vloeibaar en stromen de kolom uit. 

Slide 35 - Diapositive

Slide 36 - Diapositive

Waar uit de kolom zal methaan (aardgas) komen?
A
Helemaal onderin
B
Helemaal bovenin
C
Ergens in het midden

Slide 37 - Quiz

En daarna? 
Je hebt nu de aardolie gescheiden in verschillende fracties. Maar je kan niet alle fracties zomaar meteen gebruiken. 

Om de stoffen te kunnen gebruiken, moeten we soms de stoffen nog in kleinere stukjes breken. Dat heet kraken. Dat gebeurt pas na het destilleren. 


Slide 38 - Diapositive

Kraken
Om de stoffen te breken, moeten ze ontleden. Ontleden is het uit elkaar vallen van een stof in kleinere stukjes. 

Bij aardolie doe je dit door de koolwaterstoffen heel heet te maken en een katalysator toe te voegen. Dan breken de koolwaterstofketens in kleine stukjes. Ontleding bij hoge temperatuur noemen we thermolyse

Slide 39 - Diapositive

Het broeikaseffect
Kijk deze video over het broeikaseffect. Kijk de video op de volgende slide, of klik op deze link: https://youtu.be/iPlehdCBK_A

Slide 40 - Diapositive

Slide 41 - Vidéo

Wat hebben aardolie en het broeikaseffect met elkaar te maken?

Slide 42 - Question ouverte

Hoe helpt minder energie gebruiken om het broeikaseffect te verminderen?

Slide 43 - Question ouverte

Fossiele brandstof
Aardolie komt diep uit de grond. Het duurt heel lang voor het in de natuur gevormd kan worden. Aardolie is een fossiele brandstof. Dat betekent dat het een brandstof is die niet opnieuw gemaakt kan worden. Deze brandstoffen worden langzaam opgebruikt. 

Als de stoffen die uit aardolie gemaakt worden verbrand worden voor energie, komt er koolstofdioxide vrij. Dat draagt bij aan het broeikaseffect. Het versterkte broeikaseffect zorgt voor een opwarming van de aarde. Dat is niet goed voor het milieu. 


Slide 44 - Diapositive

Het ontstaan van aardolie

Slide 45 - Diapositive

Voor vandaag: 
Samenvatting van de onderwerpen van H8.1 Koolwaterstoffen:
   

Een koolwaterstof is een stof die bestaat uit C en H atomen.


Koolwaterstoffen kunnen vertakt of onvertakt, verzadigd of onverzadigd en/of een polymeer zijn.


Koolwaterstoffen worden uit aardolie gewonnen door middel van gefractioneerde destillatie. 

Slide 46 - Diapositive

Huiswerk
Maak de volgende opgaven uit H8.1: 
1, 3, 7, 8

Lees voor volgende les H8.2 en H8.3 door. 

Slide 47 - Diapositive

Extra video's
Over vertakt en onvertakt, verzadigd en onverzadigd: https://www.youtube.com/watch?v=7qhMoSfSm7Q&list=WL&index=10
Over koolwaterstoffen, alkanen en alkenen (volgende les): https://www.youtube.com/watch?v=vrDdqHmwEfY
Over koolwaterstoffen en isomerie (volgende les): https://www.youtube.com/watch?v=Bl_7NZWMENU&list=WL&index=9

Slide 48 - Diapositive