8.1 Koolwaterstoffen 3H/V

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

8.1 Koolwaterstoffen (vervolg)

Wat zijn koolwaterstoffen?

Basisbegrippen uit de koolstofchemie

Organische chemie

•  Gaat over koolstofverbindingen
• Zoals bijv. koolwaterstoffen: bestaan uitsluitend uit koolstofatomen en waterstofatomen.
• Belangrijke bron is aardolie: behoort tot fossiele brandstoffen

Aardolie

• Belangrijke bron van grondstoffen voor de industrie
• Ontstaat uit plantenresten die miljoenen jaren diep in de aarde onder hoge druk hebben gestaan
• Bestaat alleen maar uit C- en H-atomen: koolwaterstoffen
• Mengsel van verschillende stoffen: worden gescheiden door gefractioneerde destillatie

Gefractioneerde destillatie

• Hiermee wordt het mengsel gescheiden in verschillende fracties
• Allerlei verschillende toepassingen: van benzine tot asfalt
• Nafta wordt gekraakt om gebruikt te worden

Kraken

• Nafta bestaat nog uit grote moleculen
• Kraken is het maken van kleinere moleculen uit grote moleculen
• Verhitten tot 850 °C en er treedt thermolyse op
• Er ontstaat etheen (C₂H₄)

Etheen

• Etheen is het monomeer, de bouwsteen waar je het polymeer polyetheen kan maken
• Naam van een polymeer is de naam van het monomeer met poly- ervoor.

Covalentie

• Covalentie is het aantal bindingen dat een atoomsoort kan vormen
• Oftewel: hoeveel streepjes dat atoomsoort om zich heen heeft.

Onvertakt vs. vertakt

• Onvertakt: elk C-atoom is verbonden met 1 of 2 andere C-atomen
• Vertakt: minstens 1 C-atoom dat met 3 of 4 andere C-atomen is verbonden
• Molecuulformule bij beide is C₄H₁₀, maar anders gebouwd
• Isomeren.

Verzadigd vs. onverzadigd

• Bij een verzadigd koolwaterstof zijn er uitsluitend enkele bindingen tussen de C-atomen
• Bij een onverzadigd koolwaterstof zijn er 1 of meer dubbele bindingen tussen de C-atomen.

Samengevat

• Koolstofchemie houdt zich bezig met stoffen die koolstof bevatten (C)
• Aardolie geeft verschillende fracties via gefractioneerde destillatie die je als brandstof kan gebruiken. Nafta wordt gekraakt en daarbij tot kleinere moleculen gemaakt
•  Etheen is belangrijk monomeer voor polymeer vormen
• Covalentie is het aantal bindingen dat een atoom kan vormen, weergegeven door aantal streepjes
• Koolwaterstofmoleculen kunnen vertakt of onvertakt zijn en verzadigd of onverzadigd

Dit molecuul is ...........

1. Verzadigd
2. Onverzadigd

Dit molecuul is ...........

1. Vertakt
2. Onvertakt