herhalen examen politiek

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

herhalen examen politiek

Wat zit er vaak in

Moeilijker voorspelbaar dan maatschappelijke analyse, 

maar.....

De rechten van het parlement om de medewetgevende taak en de controlerende taak uit te voeren.

Politieke stromingen

komt ook vaak terug in de maatschappelijke analyse

Zorg dat je de drie bestuurslagen weet!

De manier waarop wetten en regels tot stand komen, noemen we politieke besluitvorming. 

Dit begint vaak met de wensen van burgers, of het ontstaan van een maatschappelijk probleem (wat de overheid moet oplossen). 

Het proces verloopt in 4 fases.

Besluitvormingsproces

Wens (van burgers) wordt een politiek probleem (agenda)

wethouders, ministers en ambtenaren bedenken oplossingen

Er wordt een 

besluit genomen.

Het uitvoeren van 

het besluit

Fase 1

Fase 2

Fase 3

Fase 4

Politieke besluitvorming

Terugkoppeling

Het uiten van wensen die leven in de maatschappij, met als doel die op de politieke agenda te krijgen.

Burgers, organisaties, pressie- en belangengroepen proberen hun wensen en verlangens op de politieke agenda te krijgen. Het succes van hun pogingen hangt onder meer af van het kunnen mobiliseren van de publieke opinie.

Fase 1: Agendavorming

Fase 1 is afgerond als de wensen en verlangens op de politieke agenda staan.

Vergelijken of afwegen van en het bedenken van oplossingen voor vraagstukken.

Mogelijk nieuw beleid wordt opgesteld en vaak met hulp van ambtenaren voorbereid, dat wil zeggen: er wordt gekeken naar haalbaarheid, kosten, effectiviteit en

draagvlak.

Pressiegroepen en andere actoren proberen ook tijdens deze fase invloed uit te oefenen. Dagelijks bestuur en volksvertegenwoordigers bepalen hun standpunten

over het (mogelijk nieuwe) beleid. 

Fase 2:  Beleidsvoorbereiding

KFase 2 is afgerond vlak voordat de besluitvorming plaatsvindt.

Het beslissen over problemen of over de besluitvormingsfase.

Eerst neemt het dagelijks bestuur een voorlopige beslissing.

Vervolgens besluit de volksvertegenwoordiging over het (al dan niet) aannemen van het

nieuwe beleid/nieuwe wetgeving.

Fase 3: Beleidsbepaling

Psst... van welk parlementair recht wordt hier gebruik gemaakt?

Fase 3 is afgerond als de volksvertegenwoordiging de uiteindelijke beslissing heeft

genomen.

Onder politieke verantwoordelijkheid van het dagelijks bestuur zijn ambtenaren belast

met de uitvoer van wetten en maatregelen.

 Tijdens de uitvoer kan blijken dat het

veranderde beleid moeilijk (of niet) uitvoerbaar is.

Fase 4: Beleidsuitvoering

Korter opgeschreven: de nieuwe wet wordt uitgevoerd,  het probleem wordt aangepakt.

Het proces eindigt niet bij fase 4. 

Er komen voortdurend reacties vanuit de samenleving op het beleid! 

Dit noemen we ook wel terugkoppeling. De ministers kijkt dan opnieuw naar de plannen. 

Het gaat dus steeds weer opnieuw en stopt niet!

Terugkoppeling

Losse begrippen die vaak voorbij komen in het examen

Rentmeesterschap

We hebben de aarde van God te leen gekregen en daarom moeten we er goed voor zorgen.

Past bij de Christendemocratische stroming

Geheim van Noordeinde

De koning als staatshoofd overlegt regelmatig met de minister-president en de ministers.

De inhoud van al deze gesprekken is geheim.

Nationale ombudsman

Als je vindt dat de overheid haar taak niet goed uitvoerd, kun je naar de nationale ombudsman stappen. Zijn taak is om burgers te beschermen tegen fouten van de overheid.

Collectieve welzijnsvoorzieningen 

Zaken waar de overheid verantwoordelijk voor is die te maken hebben met het welzijn van burgers zoals, 

gezondheidszorg, onderwijs, huisvesting

verzorgingsstaat

In een verzorgingsstaat dient de overheid zorg te dragen voor:

 

 Bescherming tegen verlies van inkomen; vanwege verlies aan werk, door ziekte en

ouderdom, met name door middel van het stelsel van sociale zekerheid

 Collectieve welzijnsvoorzieningen waaronder gezondheidszorg, onderwijs, huisvesting

 Rechtvaardige inkomensverdeling

 Bevordering van voldoende werkgelegenheid

Dit is vastgelegd in de grondwet.

Passief en actief kiesrecht

Kiesstelsels

Evenredige vertegenwoordiging

• Nederland heeft dit
• het totaal aantal uitgebrachte stemmen gedeeld door hetaantal zetels. 
• Elke stem telt even zwaar mee
• Kleine partijen hebben kans op zetels
• Coalitievorming is bijna altijd nodig
• Partijen werken meer samen 

• De meerderheid wint alles
• Stemmen voor een minderheid gaan verloren
• Kleine partijen weinig kans op zetels
• Coalities niet nodig
• In landen die een meerderheidsstelsel hebben, bestaan er vaak maar twee of drie (grote) partijen en heeft na de verkiezingen regelmatig een partij de meerderheid.

Meerderheidsstelsel

Mensen die twijfelen over op welke partij ze gaan stemmen. 

Dit gebeurt steeds meer omdat mensen niet meer automatisch op dezelfde partij als de vorige keer stemmen.

Zwevende kiezers

Mensen die twijfelen over op welke partij ze gaan stemmen.

Dit gebeurt steeds meer omdat mensen niet meer automatisch op dezelfde partij als de vorige keer stemmen.

Grondwet artikel 1

Alle burgers zijn gelijk voor de wet

het legaliteitsbeginsel

Het handelen van een overheid moet altijd gebaseerd zijn op een wet

Coalitie en oppositie

fracties

 Ministeriële verantwoordelijkheid

betekent dat de ministers en staatssecretarissen en niet de koning of de ambtenaren in het parlement verschijnen om informatie te geven en het beleid te verdedigen

Monarchie of republiek?

Nederland is een monarchie. Dit betekent dat wij een land zijn met een koning als staatshoofd. De koning wordt niet gekozen door het volk.

Amerika is een republiek. Dat betekent dat Amerika een gekozen president als staathoofd heeft.

compromissen

overeenkomsten tussen groepen en individuen waarbij elke kant toegeeft

 'de waan van de dag'

Is een van de knelpunten van onze parlementaire democratie 

Politici willen het graag NU goed doen; denken te weinig aan de lange termijn