Bas 14.7 De lever en de nieren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Thema 13: Gaswisseling en uitscheiding

Basisstof 7: De lever en de nieren

Planning

Herhaling 3.6

Theorie + 4 quiz vragen

Aantekening

Opdrachten

Wat wordt er uitgewisseld bij gaswisseling bij dieren?

1. Water en koolstofdioxide
2. Zuurstof en water
3. Koolstofmonoxide en zuurstof
4. Zuurstof en koolstofdioxide

Bij dit dier vindt gaswisseling via de kieuwen.

1. Juist
2. Onjuist

Welke dieren gebruiken tracheeën voor gaswisseling

1. vogels
2. insecten
3. spinnen
4. eencelligen

Bij dit dier vindt gaswisseling via de longen en de huid

1. Juist
2. Onjuist

Bij dit dier vindt gaswisseling via de kieuwen.

1. Juist
2. Onjuist

Leerdoelen

Je kunt de functies van de lever noemen.

Je kunt de delen van de nieren en van de urinewegen noemen met hun functies en kenmerken.

Functie lever

• Voedingsstoffen omzetten (eiwit > fibrinogeen)
• Gal maken
• Eiwitten afbreken 
• Gifstoffen uit je lichaam halen (alcohol drugs en medicijnen)
• De afvalstoffen die ontstaan verlaten je lever via de leverader. 
• Glucose gehalte constant houden (uitleg volgt)

Leverbloedvaten

De lever heeft drie bloedvaten:

- de leverslagader (van aorta naar lever)

- De leverader (van de lever naar de holle ader)

- De poortader (van de dunne darm naar de lever

Functies lever

• Glucosegehalte bloed constant houden
• Voedingsstoffen bewerken
• Gal produceren  
• Afvalstoffen afbreken 
• Eiwitten afbreken
• Gifstoffen afbreken

Regeling glucose gehalte in het bloed

Wanneer te veel glucose -->

<--Wanneer te weinig glucose

Afvalstoffen afbreken lever

zoals dode rode bloedcellen

Hierdoor ontstaan galkleurstoffen --> geven ontlasting een bruine kleur

zoals eiwitten

Hierbij ontstaat Ureum dit wordt door de nieren uit het bloed gehaald

Hepatitis

• Ontsteking van de lever door hepatitisvirus
• Een besmet persoon heeft dan hepatitis 

Hepatitis B

- bloed, sperma, vaginaal vocht

- eerst milde verschijnselen

- later leverkanker of levercirrose

De onderdelen van je nieren en urinewegen

Een nier bestaat uit:

het nierschors, niermerg 

en de nierbekken.

Via je nierslagaders komt er
bloed met afvalstoffen in je
nieren. 

Werking nieren

- De nierschors en het niermerg scheiden samen water met afvalstoffen uit (urine). 

- Het nierbekken verzamelt de urine.

- Via urine leider naar de urineblaas (opslag)

- Verlaat lichaam via urinebuis

Samenstelling urine

Overschot van zouten uit het bloedplasma en ureum wordt door de nieren aan de urine toegevoegd

Veel zouten --> donkere urine
Weinig zouten (veel water) --> lichte urine

Wat doen de nieren?

1. Afvalstoffen uit het bloed halen
2. Zuurstof aan het bloed toevoegen
3. Voedingstoffen aan het bloed toevoegen
4. Koolstofdioxide verwijderen

Is nummer 4 de linker nier
of de rechter nier?

1. Links
2. Rechts

De buitenste laag van de nier wordt ...................................... van de nier genoemd

1. het niermerg
2. de nierschors
3. het nierkapsel
4. het niervlies

Vervoert de nierader bloed naar de nieren?

1. Ja
2. Nee

Aantekening 13.7 De lever en de nieren

Hepatitis: Virusziekte waarbij de lever ontstoken is.

Nier: Orgaan dat bloed zuivert en dat overtollige en schadelijke (afval)stoffen uitscheidt. Bestaat uit: nierschors, niermerg, nierbekken.

Ureum: Giftige stof die ontstaat bij de
afbraak van overtollige eiwitten in de lever.

Huiswerk

13.7

Lees in je boek bladzijde 211 t/m 214

Maak opdracht 1, 2, 3, 5, 6 en 7

In je werkboek opdracht 4(!)

Extra filmpje uitscheiding:

https://schooltv.nl/video/bio-bits-onderbouw-mens-en-lichaam-afl5-uitscheiding/ 

https://schooltv.nl/video/de-lever-een-grote-chemische-fabriek/