Formuleren - Herhaling / Tautologie / Pleonasme / Dubbele ontkenning

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

FORMULEREN les 3

LESDOELEN

• Je kunt een storende woordherhaling herkennen en verbeteren;
• Je kunt een foutieve tautologie herkennen en verbeteren;
• Je kunt een foutief pleonasme herkennen en verbeteren;
• Je kunt een dubbele ontkenning herkennen en verbeteren.
  

Huiswerk

• Opdracht 10 en 11

Opdracht 10

Havo 4-leed
Toen de bel ging, verlieten de leerlingen van havo 4 snel het lokaal. Zij legden hun spullen in de kluisjes, namen hun jas mee en gingen snel naar de uitgang. Enkelen konden het niet laten om buiten op het plein een sigaret te roken, waarvoor zij een waarschuwing ontvingen van de conciërge. Hiermee uitte hij enige ergernis. Anderen keken in hun playlist, voordat ze met de oortjes in op de fiets stapten. Ze zouden binnen korte tijd thuis zijn, waar het huiswerk wachtte.

Opdracht 11

a) dertiger jaren -> de jaren dertig

b) frontpagina -> voorpagina

c) gekend schrijver -> bekende schrijver

d) patisserie -> banketbakkerij

e) grootstad -> grote stad

f) middels -> door middel van

g) geld maken -> geld verdienen

h) excellente -> uitstekende / in de picture -> op de voorgrond

Storende woordherhaling

Je gebruikt steeds hetzelfde woord. Deze herhaling leidt tot irritatie.

Bv. Als je dat vindt, moet je dat zelf maar weten, want dat is je eigen verantwoordelijkheid.

Wat is ook alweer een pleonasme?

Foutief pleonasme

Je gebruikt een woord, waarvan de betekenis al zit opgesloten in een ander woord in die zin.

De witte sneeuw --> Sneeuw is altijd wit, dus 'witte' is overbodig

Na een lange procedure kreeg het gezin eindelijk toestemming om te mogen blijven. --> 'kreeg toestemming om te blijven' of 'mocht blijven'

Wat klopt hier niet?

1. We hebben ongeveer 2 à 3 weken de tijd om te leren voor dat proefwerk.

2. Sinterklaas reed op 5 december door de straten op zijn witte schimmel.

 

3. We moeten wel vooraf reserveren!

4. Ik weet niet zeker of ik in staat ben om dit proefwerk voor morgen te kunnen nakijken.

Wat is ook alweer een tautologie?

Foutieve tautologie

Je gebruikt twee woorden of woordgroepen die hetzelfde betekenen.

Vast en zeker --> 2 verschillende woorden die hetzelfde betekenen

Bovendien hebben we ook nog een financieel probleem --> 'bovendien' en 'ook' betekenen hetzelfde, dus een van de twee moet je weglaten

Wat klopt hier niet?

1. U kunt ons te allen tijde altijd per e-mail bereiken.

2. Reeds bij het eerste contact had ik al in de gaten dat we een klik hadden.

3. Hij moet onmiddellijk direct bij de directeur komen.

Dubbele ontkenning

De schrijver zegt het tegenovergestelde van wat hij bedoelt. Soms geeft een werkwoord (voorkomen, verhinderen) al aan dat iets niet gebeurt. Het woordje 'niet' is dan overbodig.

Denk aan wiskunde:  - - wordt +

Zij hebben daar nooit geen zin in.
Je moet voorkomen dat je niet een onvoldoende haalt.

Extra uitleg

• Verschil pleonasme en tautologie
• Dubbelop fouten (onjuiste herhaling, foutieve tautologie, foutief pleonasme, contaminatie, dubbele ontkenning)
  

Huiswerk voor do 30/01

Maak opdr. 3

(Formuleren, deel 2)

blz. 390