Formuleren - Herhaling / Tautologie / Pleonasme / Dubbele ontkenning

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Start met video en vraag wat we deze les gaan herhalen. 

FORMULEREN les 3

Lesdoelen: stijlfouten herkennen en verbeteren.

• Je kunt een storende woordherhaling herkennen en verbeteren;
  
• Je kunt een foutieve tautologie herkennen en verbeteren;
  
• Je kunt een foutief pleonasme herkennen en verbeteren;
  
• Je kunt een dubbele ontkenning herkennen en verbeteren.
  
• Je kent het verschil tussen een foutief pleonasme en een contaminatie en kan een contaminatie verbeteren.

Huiswerk

• Opdracht 10 en 11

Opdracht 10

Havo 4-leed
Toen de bel ging, verlieten de leerlingen van havo 4 snel het lokaal. Zij legden hun spullen in de kluisjes, namen hun jas mee en gingen snel naar de uitgang. Enkelen konden het niet laten om buiten op het plein een sigaret te roken, waarvoor zij een waarschuwing ontvingen van de conciërge. Hiermee uitte hij enige ergernis. Anderen keken in hun playlist, voordat ze met de oortjes in op de fiets stapten. Ze zouden binnen korte tijd thuis zijn, waar het huiswerk wachtte.

Opdracht 11

a) dertiger jaren -> de jaren dertig

b) frontpagina -> voorpagina

c) gekend schrijver -> bekende schrijver

d) patisserie -> banketbakkerij

e) grootstad -> grote stad

f) middels -> door middel van

g) geld maken -> geld verdienen

h) excellente -> uitstekende / in de picture -> op de voorgrond

Storende woordherhaling

Je gebruikt steeds hetzelfde woord. Deze herhaling leidt tot irritatie.

Bv. Als je dat vindt, moet je dat zelf maar weten, want dat is je eigen verantwoordelijkheid.

Wat is ook alweer een pleonasme?

Foutief pleonasme

Je gebruikt een woord, waarvan de betekenis al zit opgesloten in een ander woord in die zin.

De witte sneeuw --> Sneeuw is altijd wit, dus 'witte' is overbodig

Na een lange procedure kreeg het gezin eindelijk toestemming om te mogen blijven. --> 'kreeg toestemming om te blijven' of 'mocht blijven'

Wat klopt hier niet?

1. We hebben ongeveer 2 à 3 weken de tijd om te leren voor dat proefwerk.

2. Sinterklaas reed op 5 december door de straten op zijn witte schimmel.

 

3. We moeten wel vooraf reserveren!

4. Dit is een verbetering ten goede. 

Wat is het verschil tussen een pleonasme en een contaminatie?

Wat is de contaminatie?
Ik moet mij verexcuseren.

Wat is de contaminatie?
Dat moet ik nog nachecken.

Wat is ook alweer een tautologie?

Foutieve tautologie

Je gebruikt twee woorden of woordgroepen die hetzelfde betekenen.

Vast en zeker --> 2 verschillende woorden die hetzelfde betekenen

Bovendien hebben we ook nog een financieel probleem --> 'bovendien' en 'ook' betekenen hetzelfde, dus een van de twee moet je weglaten

Wat klopt hier niet?

1. U kunt ons te allen tijde altijd per e-mail bereiken.

2. Reeds bij het eerste contact had ik al in de gaten dat we een klik hadden.

3. Hij moet onmiddellijk direct bij de directeur komen.

Dubbele ontkenning

De schrijver zegt het tegenovergestelde van wat hij bedoelt. Soms geeft een werkwoord (voorkomen, verhinderen) al aan dat iets niet gebeurt. Het woordje 'niet' is dan overbodig.

Denk aan wiskunde:  - - wordt +

Zij hebben daar nooit geen zin in.
Je moet voorkomen dat je niet een onvoldoende haalt.

Extra uitleg

• Verschil pleonasme en tautologie
• Dubbelop fouten (onjuiste herhaling, foutieve tautologie, foutief pleonasme, contaminatie, dubbele ontkenning)
  

Opdracht in LessonUp

1. Ga naar de klas: '4H Nederlands 24-25'.

2. Klik op: 'formuleren'.

3. Open de les: 'Quiz: dubbelop'

4. Maak de quiz.

Je mag samenwerken, maar iedereen vult zelf een LessonUp in. 

Als je geen ipad mee hebt, schrijf je de antwoorden (volledig!) op en lever je ze in.

Eerder klaar? Maak dan het huiswerk voor vrijdag: opdracht 3 op p. 390 van de kopietjes.