paragraaf 1 hfst 1 4gt memo

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Democratisering van Nederland 1848 - 1919

Paragraaf 1: Koning en parlement

twee filmpjes

- Histoclip film met daarin de belangrijkste gebeurtenissen uit Paragraaf 1.

- Filmpje over de grondwet. In deze film zie je heel duidelijk wat er in de grondwet door de jaren heen veranderd is.

1.1 De machtsverhoudingen tussen koning en parlement.

- 1813 --> Nederland wordt een monachie. Willem I wordt vanuit Engeland naar Nederland gestuurd om Nederland Belgie en Luxemburg te gaan besturen.

- Doel is een groot land boven Frankrijk creeren zodat Frankrijk minder machtig wordt in Europa. (Franse oorlog net achter de rug.)

Grondwet 1815

- Ministers moeten ieder voorstel laten goedkeuren door de koning

- Parlement heeft weinig te zeggen.

- Leden uit de Eerste kamer zijn door de koning benoemd.

- Leden uit de Provinciale Staten (vaak vrienden van de koning) kiezen de Tweede Kamer.

- Koning is de baas over de financien en het leger.

Belgie onafhankelijk

- Willem I heeft veel geld van Belgie gebruikt om infrastructuur aan te leggen in Nederland.

- In het bestuur zitten meer Nederlanders dan Belgen.

- Veel Belgen spreken Frans en voelen zich helemaal geen Nederlander.

Opstand 1830.

gevolgen van de afscheiding van Belgie

- Willem I treedt af.

- Nederland is verarmt door de oorlog en het verlies van Belgische grondstoffen etc.

- Veel ontevredenheid over het feit dat de koning in de praktijk veel macht heeft terwijl de rijke burgers weinig invloed hebben. Ook de arme mensen hebben het na de afscheiding niet makkelijk

Nieuwe grondwet 1848

- Gemaakt door Thorbecke. (Liberaal)

- Weinig macht voor de koning.

- Positief voor de industrie --> goede infrastructuur + veiligheid weinig regels voor bedrijven.

- Meer bestuurlijke macht voor de rijke burgers. (Censuskiesrecht)

belangrijke veranderingen

- Iedere burger krijgt dezelfde grondrechten.

- De koning is onschendbaar.

- Ministers hebben ministeriele verantwoordelijkheid.

- Elke 4 jaar rechtstreekse verkiezingen voor de 2e Kamer.

- Eerste kamer indirect gekozen. (burgers kiezen Provinciale Staten die dan weer de 1e Kamer kiezen)

1.3 Het parlement wordt de baas.

- 1848 Nederland verandert van een constitutionele monarchie in een parlementaire democratie. (leer dit)

- Parlement krijgt na 1848 veel meer macht. Het parlement moet de regering controleren.

Luxemburgse kwestie

- Ruzie tussen de koning en het parlement over Luxemburg.

 Willem III wil Luxemburg zonder medeweten van het parlement verkopen.

Het parlement grijpt in. Ze kunnen door de onschendbaarheid van de koning hem niet vervolgen maar kunnen wel via de ministeriele verantwoordelijkheid de ministers aanpakken.

De ministers moeten door ingrijpen van het parlement opstappen.

De koning steunde de ministers en stuurde het parlement naar huis. Nieuw parlement (na verkiezingen) deed weer hetzelfde en nu stapten de ministers wel op. De koning moest zijn verlies nemen. De ministers luisterden niet meer naar hem en zijn macht is gebroken. (leer dit, zit bijna altijd in het examen)