3.2.1 Geen plaats voor andersgelovigen

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

3.2.1 Geen plaats voor andersgelovigen

3.2.1.1 De middeleeuwse Kerk en andersgelovigen 

Waren middeleeuwers altijd even verdraagzaam t.o.v. andersgelovigen?

1. katharen

2. joden

3. moslims

1. de katharen

Wat zie je op de bron?

Bronanalyse - historisch denken

Beoordelen van de geloofwaardigheid van de bron

Smartschool - toetsenmap geschiedenis - 3DS - Historisch denken

Samengevat:

• Auteur = monnik uit 13de eeuw
• Is ooggetuige
• Subjectief maar biedt mogelijk relevante informatie.
• Was betrokken partij => schetst negatief beeld van katharen

Hoe noemt Pierre des Vaux-de-Cernay de katharen?

Albigenzen

Hoe noemt Pierre des Vaux-de-Cernay de katharen?

Albigenzen

Lees in Bron 3 (DM) - volgende slide - wat Pierre des Vaux-de-Cernay te vertellen heeft over de katharen.

In hoeveel goden geloofden de katharen?

1. De katharen geloofden in 3 goden: de god die alles geschapen heeft, de god die alles in stand houdt én de god die alles vernielt.
2. De katharen geloofden in 1 god: de god die alle dingen gemaakt heeft.
3. De katharen geloofden in 2 goden, die beiden schepper waren: de onzichtbare, goede god én de zichtbare, slechte god.

Lazen de katharen de bijbel?

1. Ja, maar enkel het Nieuwe Testament.
2. Ja, zowel het Oude als het Nieuwe Testament
3. Ja, maar enkel het Oude Testament

Volgden de katharen de katholieke Kerk?

1. Neen, ze noemden haar een hoer en een rovershol.
2. Ja, ze wilden wel de katholieke Kerk volgen, maar werden niet meer toegelaten.
3. Ja, ze volgden de paus omwille van de Cisterciënzers

start 3EC/HU donderdag 4/5

Welke geloofspunten van de katholieke Kerk verwierpen de katharen?

1. Ze verwierpen het Nieuwe Testament.
2. Ze verwierpen de zeven sacramenten en het geloof in de verrijzenis.
3. Ze verwierpen de zeven sacramenten en het geloof in de verrijzenis en het Nieuwe Testament

Hoe herken je een 'parfait' of 'bon homme'?

1. Aan zijn/haar zwart kleed én het niet eten van vlees, melk en eieren.
2. Aan zijn/haar zwart kleed én het niet eten van vlees, kaas of eieren.
3. Aan zijn/haar wit kleed én het niet eten van vlees, melk en eieren.
4. Aan zijn/haar wit kleed én het niet eten van vlees, kaas of eieren.

Waren alle katharen fanatieke gelovigen?

1. Neen, alleen de 'croyants'.
2. Ja, zowel de 'perfecti' of 'bon hommes' én de 'croyants'.
3. Neen, alleen de 'perfecti' of 'bon hommes'.

De katharen volgens Pierre des Vaux-de-Cernay

• geloof in 2 goden: zichtbaar (slechte) <-> onzichtbaar (goede)
•  lezen enkel N.T.
• volgden regels R.K.K. niet
• verwierpen: 7 sacramenten en het geloof in de verrijzenis

• fanatiek religieuze katharen = parfaits / bon hommes
• parfaits herkennen aan zwart kleed + voedingsregels (gn vlees/kaa/ei)

katharen werden gezien als ketters.

7 sacramenten:

- doop

- biecht

- vormsel

- ziekenzalving

- communie/eucharistie

- huwelijk

- priesterwijding

Ketterij onderdrukken

• Bronanalyse (Wie? wat? wanneer? soort bron?)
• Innocentius  III (1160-1212)
• In 4 stappen
• -> DM bron 4,5,6

kroniek van St - Denis: de slachting van de Albigenzen (14de eeuw)

kruisvaarders

Albigenzen / katharen

DM 3.2.1.1

Plaats de stappen die Innocentius III zette in de juiste volgorde.

Stap één

Stap twee

Stap drie

Stap vier

De paus stuurt predikers naar de katharen en probeert hen zo te overtuigen zich te bekeren.

De paus organiseert een kruistocht tegen de katharen.

De opgepakte katharen worden gehoord in een speciale rechtbank.

Wie zich niet wil bekeren wordt op de brandstapel gezet.

Ketterij onderdrukt

• Innocentius  III (1160-1212)
• Hoe motiveerde de paus de Franse heren voor zijn kruistocht(en) tegen de Albigenzen?

kroniek van St - Denis: de slachting van de Albigenzen (14de eeuw)

kruisvaarders

Albigenzen / katharen

DM 3.2.1.1

economisch/politiek?

Hij belooft hen dat ze de vrijgekomen gronden mochten in bezit nemen.

socio-cultureel?

Ze krijgen een volledige aflaat.

= alle zonden worden vergeven = plaatsje in Paradijs verzekerd. (#goldenticket)

2. de joden

Lees de onderstaande bron: Het Sacrament van Mirakel in Brussel (1370)

Bestudeer ook de afbeelding van het tafereel in een glas-in-loodraam te Brussel.

Stel dat je in Brussel leefde in 1370, waarom zou je het verhaal wel of niet geloven? Antwoord in een volzin.

start 3TW/NW 5/5

Je bent een hedendaags historicus. Geef twee onderzoeksvragen die jou zouden helpen te onderzoeken of het verhaal over het Mirakel écht gebeurd is (en dus historisch is). (TTR!!)

Vanaf hier verder voorbereiden

3.2.1.2 De strijd om het Heilige Land

Hoe verliepen de kruistochten?

1. God wil het

De eerste kruistocht

• Oorzaak/aanleiding?
• Byzantijnse rijk bedreigd door Turkse Seltsjoeken
• B. keizer verliest grondgebied na nederlaag
• Byzantijnse keizer vraagt paus om militaire hulp tegen Seltsjoeken
• 1095: Urbanus II roept op: "Bevrijd Jeruzalem van de moslims".

Auteur? Historische periode?

Welke argumenten gebruikt de paus om op te roepen tot een kruistocht?

1. Hij maakt zich zorgen over het zielenheil van de adel.
2. Hij wil de band met de Byzantijnen versterken.
3. Hij wil zijn eigen macht en de macht van de Kerk versterken.
4. Er zijn christelijke gebieden veroverd en christenen worden onmenselijk behandeld.

Hoe beschreef de paus de Turkse Seltsjoeken in zijn toespraak?

1. het ultieme kwaad
2. goed getrainde soldaten
3. brengers van vrede

Bron: 'Sint-Baafskathedraal Gent’ - www.artinflanders.be - ‘Dominique Provost' 

• Christi milites - gebroeders Van Eyck
• Verwijzing naar kruisridders
• Ridder op de ezel = Godfried van Bouillon
• = verwijzing naar Christus die Jeruzalem binnenrijdt (Palmzondag)
• Deelname 1ste KT (1096-1099)
• Verkozen tot koning Jeruzalem
• Beschermer van het Heilig Graf
• Overlijdt aan de pest in 1100

Standbeeld Godfried van Bouillon op Koningsplein te Brussel

Miles Christi die strijdt tegen de zonden. 13de-eeuws handschrift van Peraldus’ De vitiis et virtutibus.

British Library, Harleian

ms. 3244.

8/5 - start 3ECHU + 3NWTW (verder gaan nadien vanaf slide 40!)

Evaluatieoefening

Smartschool/Toetsenmap geschiedenis/Bookwidgets/Thomas Asbridge

controleren op 9/5 bij ECHu + starten slide 31

2. De eerste kruistocht

De eerste kruistocht

• Oorzaak?
• Byzantijnse keizer vraagt paus om militaire hulp tegen Seltsjoeken
• 1095: Urbanus II roept op: "Bevrijd Jeruzalem van de moslims".
• paus: kruistocht = gewapende pelgrimstocht = Heilige Oorlog => volle aflaat voor wie strijdt.
• 1096: voorjaar: volkskruistocht vooral uit Duitsland -> pogroms tegen joden onderweg (nederlaag tegen Seltsjoeken) ==> najaar: ridderleger

Waarom pogroms tegen joden?

Joden werden net als de moslims aanzien als vijanden van Christus. 

Wat zou een volle aflaat kunnen betekenen?

Bij een volle aflaat worden alle zonden vergeven. Erg belangrijk in een streng christelijke samenleving. Later zullen we zien dat die aflaten tot verdeeldheid in het christendom zullen leiden (bvb Luther en Calvijn)

Bestudeer de legende!

Uit welk deel van de gelaagde samenleving waren de kruisvaarders volgens de kaart afkomstig?

1. Clerus
2. Adel
3. Derde stand
4. Koningen

Welke laag van de bevolking?

In het najaar van 1096 vertrok een ridderleger naar het Heilige Land onder leiding van hoge edelen. Koningen namen niet deel aan de eerste kruistocht.

Wat was de eindbestemming van de eerste kruistocht?

1. Rome
2. Constantinopel
3. Dorylaeum
4. Jeruzalem

Waarom was net Jeruzalem het doel van de eerste kruistocht van de christenen?

De eerste kruistocht

• Oorzaak?
• Byzantijnse keizer vraagt paus om militaire hulp tegen Seltsjoeken
• 1095: Urbanus II roept op: "Bevrijd Jeruzalem van de moslims".
• paus: Heilige Oorlog => volle aflaat voor wie strijdt.
• 1096: voorjaar: volkskruistocht vooral uit Duitsland -> pogroms tegen joden onderweg (nederlaag tegen Seltsjoeken) ==> najaar: ridderleger
• 1099: kruisvaarders veroveren Jeruzalem
• Verschillende POV! #bevrijders <-> #indringers

Complementair groepswerk

In de bronnen lees je de verovering van Jeruzalem beschreven vanuit verschillende standpunten. Stel je tijdens het lezen telkens de volgende vraag: 'wat gebeurde er toen de kruisvaarders Jeruzalem veroverden?'

Historici reconstrueren het verleden door documenten en standpunten van verschillende personen met elkaar te vergelijken. 

Besteed bij het lezen van de documenten extra aandacht aan de achtergronden en standpunten van de verschillende auteurs.

Stap 1:

Groep 1: DM 3.2.1.2 - bron  4 - de inname van Jeruzalem verteld door een kruisvaarder 

Groep 2: DM 3.2.1.2 - bron 5 - de inname van Jeruzalem verteld door een Arabisch historicus

Stap 2:

Vergelijk samen de bronnen met elkaar en formuleer samen een antwoord.

Stap 3: Kleef jouw werkblaadje in je Atomaschrift.

Vergelijken van dezelfde gebeurtenis vanuit verschillende perspectieven.

Start 3NW/TW maandag 8/5. Bezorg leerlingen een werkblad waarop ze de vergelijking kunnen invullen. => afdrukcentrum (OK) - in rood mapje

Gelijkenissen en verschillen (bron 4 & 5)

Gelijkenissen:

• Beide auteurs beschrijven dat er veel moslims werden gedood door de kruisvaarders.
• Beide auteurs beschrijven dat een groep moslims zich in de toren van David verschanste en zich overgaf.

 

Verschillen:

• Volgens de kruisvaarder, Raymond d'Aguiliers, voerden de kruisvaarders het oordeel van God uit en was het doden van de moslims in Jeruzalem een straf van God voor hun ongelovigheid.
• De Arabische historicus legt de nadruk op de wreedheden van de kruisvaarders en spreekt over 70.000 gedode moslims in de Al-Aqsamoskee. Hij legt de nadruk op het leed van de moslims in Jeruzalem. 

Waarom een andere visie?

Dit heeft te maken met de afkomst van de auteurs. 

= ???

Raymond d'Aguiliers beschrijft de gebeurtenis vanuit het standpunt van de christenen (de kruisvaarders) <=> Ibn al-Athir de gebeurtenissen vanuit een Arabisch-Islamitisch standpunt beschrijft. 

Historisch begrip?

standplaatsgebondenheid

Welke andere bronnen zou je nog kunnen lezen om een beter beeld te krijgen van de inname van Jeruzalem?

Bronnen geschreven door Byzantijnen.

De eerste kruistocht

• Wat denken historici vandaag?
• Verovering = bloedbad  => 10 000 - 20 000
• Succes kruisvaarders = gevolg van onderlinge verdeeldheid moslims

• Gevolg:
• kruisvaarders stichtten 4 nieuwe staten:

1. koninkrijk Jeruzalem
2. graafschap Edessa
3. prinsdom Antiochië
4. graafschap Tripoli

3. Nieuwe kruistochten

Bestudeer de historische kaart in je DM - 7

• Vier kruisvaarderstaten geen lang leven beschoren. Waarom?
• Edessa reeds in 1144 heroverd door moslimlegers.
• Kleine groep kruisvaarders bleef achter => poging tot kolonisering
• Belangrijke rol voor religieuze ridderordes.

Welke ridderorde?

Welke ridderorde?

Krak des Chevaliers - Tripoli (Syrië)

Krak des chevaliers = inspiratie Gravensteen

Het vervolg: 2, 3, ..., 8

• Aanvankelijk weinig reactie van de islamitische machthebbers op de eerste kruistocht. 
• Midden 12de eeuw:  verandering => 1144 graafschap      Edessa heroverd. 
• Reactie Europa: nieuwe kruistocht (#FAIL)
• 1187: Salah-ad Din herovert Jeruzalem =>° derde kruistocht
• 3de KT=vorstenkruistocht (F.B., Filips II August, Richard Lionhearted) 
• Kruisvaarders veroveren enkele gebieden opnieuw <=> Jeruzalem bleef in handen van de moslims. 
• 13de en de 14de eeuw vonden nog verschillende kruistochten plaats. => pover resultaat
• Laatste christelijke bolwerk, de stad Akko, viel in 1291.
• Meer en meer druk vanuit Mongoolse hoek (Gouden Horde)

Beleg van Akko ca. 1190

Vlaams kruisvaardersschip op 15de eeuwse miniatuur

Miniatuur Saladin

Dood van Frederik I Barbarossa tijdens 3de KT, afgebeeld in 13de- eeuws handschrift van de Saksische wereldkroniek.

Richard Leeuwenhart

3EC: start Frederik Barbarossa

Vermoedelijke weergave van een Vlaams kruisvaardersschip op een 15e eeuwse miniatuur, o.a. op grond van de groene vlag met een geel kruis.[1] Te Gisors hadden Filips Augustus, Richard Leeuwenhart en Filips van de Elzas afgesproken dat de Fransen rode, de Engelsen witte en de Vlamingen groene banieren/herkenningstekenen zouden dragen.

Wat gebeurde er in de 12de en 13de eeuw met de kruisvaarderstaten?

Wat was het laatste christelijke bolwerk dat in 1291 werd ingenomen door de moslims?

1. Jeruzalem
2. Tripoli
3. Akko
4. Turbessel

Propaganda

Hoe werkt het?

- tegenstanders = slecht

- wij = de max

- inspelen op angstgevoelens

- oproepen tot actie en beloning in het vooruitzicht

Dit gebeurt langs beide zijden!

Opdracht: achterhaal de propagandatechnieken

Start 3NW 11/05 - Werkblaadje: groepswerk propaganda. (rood mapje)

Correctie opdracht: achterhaal de propagandatechnieken

Bron 7: over Saladin

Eigen leiders worden verheerlijkt. 

Saladin wordt voorgesteld als een barmhartige leider die ook zijn vijanden helpt.

Bron 8: Over Richard Leeuwenhart

Er wordt opgeroepen tot actie die beloond zal worden.

Deelnemen aan de kruistochten wordt beloond met buit.

Bron 10: Trump

Er wordt ingespeeld op de angstgevoelens van mensen.

Bron 9: tekening Richard Leeuwenhart en Saladin

1. Tegenstanders worden afgeschilderd als het ultieme kwaad.
2. Eigen leiders worden verheerlijkt. 

Bron 11: poster Obama

Eigen leiders worden verheerlijkt. 

Obama wordt hier voorgesteld als de grote hoop voor Amerika.

4. Gevolgen van de kruistochten

3.2.1.3 Beeldvorming

Hoe kijken het Westen en de moslimwereld naar de kruistochten?

Onderzoeksvraag

Hoe kijken het Westen en de moslimwereld naar de kruistochten?

Opdracht

• Ga naar je DM 3.2.1.3 - beeldvorming
• Maak in de omkadering opdracht 1 - tijdlijn (deel 1)

18de eeuw

1830-1970

einde 20ste - begin 21ste eeuw

kruistochten = religieus fanatisme

kruisvaarders = helden

Excuses voor kruistochten

Je merkt dat de kruistochten in de laatste 300 jaar op verschillende manieren zijn geïnterpreteerd.

Welke van onderstaande uitspraken past het best hierbij?

1. Het verleden wordt gebruikt/misbruikt om doelstellingen in het heden te realiseren.
2. Het verleden wordt in het heden bestudeerd.

Pas de uitspraak 'het heden creeërt zijn eigen verleden' toe op het standbeeld van Godfried van Bouillon (bouwjaar 1848).

België werd in 1830 opgericht. De jonge Belgische staat moest zichzelf bestaansrecht geven. Daarom werd Godfried van Bouillon opgevoerd als een Belg onder wie de `Belgen´ zich voor het eerst hadden verenigd.

Pas de uitspraak `het heden creëert zijn eigen verleden´ toe op de oprichting van de staat Israël in 1948.
(Geef aan hoe het oprichten van een joodse staat in de streek rond Jeruzalem werd gezie in de Arabische wereld)

De kruistochten werden in het Midden-Oosten opnieuw actueel in 1948 toen de staat Israël werd opgericht. Het ontstaan van een joodse staat in de streek rond Jeruzalem werd vergeleken met de kruistochten. Dat werd gezien als een eerste poging van het Westen om de streek rond Jeruzalem te bezetten.

Opdracht

Bekijk het filmpje van de Gentse imam Khalid Benhaddou in DM - 3.2.1.3 - opdracht 2

Welke doel streeft imam Khalid Benhaddou na met de boodschap die hij brengt?

Belangrijk begrip!

Heb je de leerstof van deze les goed begrepen?

😒🙁😐🙂😃