Houvast

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Houvast

over begrijpend lezen en vaste tekststructuren

Veel teksten zijn opgebouwd volgens een vaste structuur. Deze structuur geeft antwoord op een aantal vaste vragen. Het is belangrijk dat je die vragen herkent, omdat je daardoor beter een tekst begrijpend kunt lezen. Als je een tekst schrijft, kan je die vragen gebruiken als bouwplan. Voorbeelden zijn probleemstructuur, onderzoeksstructuur, maatregelstructuur, evaluatiestructuur, handelingsstructuur en ontwikkelingsstructuur.

Veel teksten zijn opgebouwd volgens een vaste structuur. Deze structuur geeft antwoord op een aantal vaste vragen. Het is belangrijk dat je die vragen herkent, omdat je daardoor beter een tekst begrijpend kunt lezen. Als je een tekst schrijft, kan je die vragen gebruiken als bouwplan. Voorbeelden zijn probleemstructuur, onderzoeksstructuur, maatregelstructuur, evaluatiestructuur, handelingsstructuur en ontwikkelings-structuur.

In werkelijkheid komen de vragen van vaste tekststructuren in teksten en artikels zeker niet altijd in de vaste volgorde voor.

Welke centrale vraag wordt beantwoord?

Welke vaste structuur past bij deze intro?

1. handelingsstructuur
2. maatregelstructuur
3. evaluatiestructuur
4. onderzoeksstructuur

Vragen
maatregelstructuur?

Wat is de maatregel precies?

Waarom is de maatregel nodig?

Hoe wordt de maatregel uitgevoerd?

Wat zijn de (te verwachten) effecten van de maatregel?

Wat is de maatregel precies?

--> Er is sprake van twee maatregelen: meer politiepatrouilles en preventie

Waarom is de maatregel nodig?

--> Fietsdiefstallen zijn al een tijdje een probleem aan het station van Kortrijk

Hoe wordt de maatregel uitgevoerd?

De politie zal frequenter passeren. Er worden bewakingscamera's geplaatst.

Wat zijn de (te verwachten) effecten van de maatregel?

--> Men verwacht dat de fietsdiefstallen met 60% zullen dalen.

Lees de intro's

Intro 1: Met welk teksttype heb je te maken?

krantenartikel

journaalitem

artikel van consumenten-vereniging

tutorial

recept

recensie

Intro 1: Welke vaste structuur past bij deze intro?

1. handelingsstructuur
2. ontwikkelingsstructuur
3. probleemstructuur
4. onderzoeksstructuur

Intro 1: Op welke centrale vraag zal het artikel een antwoord geven?

Intro 2: Met welk teksttype heb je te maken?

krantenartikel

journaalitem

artikel van consumenten-vereniging

recensie

recept

tutorial

Intro 2: Welke vaste structuur past bij deze intro?

1. ontwikkelingsstructuur
2. maatregelstructuur
3. onderzoeksstructuur
4. evaluatiestructuur

Intro 2: Op welke centrale vraag zal het artikel een antwoord geven?

Intro 3: Met welk teksttype heb je te maken?

krantenartikel

journaalitem

artikel van consumenten-vereniging

tutorial

recensie

recept

Intro 3: Welke vaste structuur past bij deze intro?

1. evaluatiestructuur
2. ontwikkelingsstructuur
3. probleemstructuur
4. onderzoeksstructuur

Intro 3: Op welke centrale vraag zal het artikel een antwoord geven?

Intro 4: Met welk teksttype heb je te maken?

krantenartikel

journaalitem

artikel van consumenten-vereniging

tutorial

recensie

recept

Intro 4: Welke vaste structuur past bij deze intro?

1. handelingsstructuur
2. probleemstructuur
3. evaluatiestructuur
4. onderzoeksstructuur

Intro 4: Op welke centrale vraag zal het artikel een antwoord geven?

Lees de teksten

3a. Welke centrale vraag wordt beantwoord?

3b. Welke vaste structuur past bij deze tekst?

1. handelingsstructuur
2. maatregelstructuur
3. evaluatiestructuur
4. onderzoeksstructuur

Vragen
onderzoeksstructuur?

Wat is er precies onderzocht?

Volgens welke methode is er onderzocht?

Wat zijn de resultaten?

Wat zijn de conclusies?

Wat is er precies onderzocht?

Er is onderzocht welke dieren er meestal optreden in kinderboeken.

Volgens welke methode is er onderzocht?

De onderzoeker nam 217 prentenboeken onder de loep en turfde ruim 2200 dieren.

Wat zijn de resultaten?

Het zijn vaak dezelfde dieren die glansrollen vervullen.

Wat zijn de conclusies?

Ook op vlak van biodiversiteit is er een scheven representatie in kinderboeken.

4a. Welke centrale vraag wordt beantwoord?

4b. Welke vaste structuur past bij deze tekst?

1. handelingsstructuur
2. maatregelstructuur
3. ontwikkelingsstructuur
4. evaluatiestructuur

Vragen
ontwikkelingsstructuur?

Over welke ontwikkeling gaat het precies?

Wat zijn de verschillende stappen in de ontwikkeling?

Waar en wanneer vonden die plaats?

Wat was het (voorlopige) eindpunt?

Wat zijn de verklaringen voor de overgang van de ene fase in de andere?

Over welke ontwikkeling gaat het precies?

De ontwikkeling en verspreiding van de aprilgrap.

Wat zijn de verschillende stappen in de ontwikkeling?

Een eerste internationale vermelding --> een eerste vermelding in ons taalgebied  

--> algemene verspreiding --> bevordering van de traditie door de media

Waar en wanneer vonden die plaats?

1508 --> 1561 --> 1581 --> 20e eeuw

Wat was het (voorlopige) eindpunt?

De traditie dooft stilaan uit in de media

Wat zijn de verklaringen voor de overgang van de ene fase in de andere?

Er zijn een aantal historische en sociologische feiten (bv. opkomst moderne media, overschakelen van kalender)

Gemengde vaste structuren

In langere teksten worden vaste structuren vaak gecombineerd, worden de vragen niet noodzakelijk in vastgelegde volgorde beantwoord, lopen de structuren soms dooreen en kunnen antwoorden soms bij meer dan één vaste structuur ingezet worden.

Maak de oefening op pagina 28.

Zou de tekst zonder vermening van beide vaste structuren duidelijker geweest zijn?

ja

neen