4.2 Vorming geslachtscellen 4V 2122

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

                         4.2 Vorming geslachtscellen

Doel 4.2

Je leert de bouw van de vrouwelijke en mannelijke voortplantingsorganen

Je leert hoe geslachtscellen ontstaan

Bouw geslachtsorganen

Urinebuis korter bij vrouwen-> grotere kans op blaasontsteking.

Vagina: lage pH door melkzuurbacteriën voorkomt ontwikkeling ongewenste schimmels en bacteriën.

Maagdenvlies - misleidende naam.

BINAS 86B1

In de eierstokken (ovaria) worden de eicellen geproduceerd.

Menstruatie - spieren van baarmoeder trekken samen en stoten baarmoeder slijmvlies af.

BINAS 86B1

In de eierstok rijpen elke maand meerdere eicellen. Eentje wordt maar helemaal rijp. Een eicel wordt omgeven door follikelcellen (voedende cellen).

BINAS 86B1

In de zaadballen worden de zaadcellen geproduceerd, ze worden opgeslagen in de bijballen.

Zaadcellen optimumtemperatuur: ongeveer 35°C .

Na de geboorte dalen de zaadballen in vanuit de buikholte.

BINAS 86A1

Bij een erectie vullen de zwellichamen zich met bloed.

Zaadlozing: spiertjes rondom bijbal trekken samen.

BINAS 86A1

Sperma: Zaadcellen met vocht van prostaatklier (base, neutraliseert zure omgeving vagina) en zaadblaasje (fructose (energie), prostaglandines (bevordert beweeglijkheid) en fibrinogeen (verdikking sperma)).

BINAS 86A1

Vorming geslachtscellen

Vorming geslachtscellen

Chromosomen in een gewone

lichaamscel van een man:

Van een vrouw zou er hetzelfde

uit kunnen zien maar dan met 

2 keer een X chromosoom

Vorming geslachtscellen

Deze cellen noem je diploïd (2n).

Van elk type chromosoom is een 

paar aanwezig.

Beide chromosomen van een

paar noem je homoloog.

Bij de mens 23 paar 

= 46 chromosomen

Vorming geslachtscellen

Als in een zaadcel en een eicel

net zoveel chromosomen

zouden zitten dan zou je na de 

bevruchting een bevruchte 

eicel met 92 chromosomen

hebben. Dit kan niet.

Vorming geslachtscellen

Dus: bij de vorming van de 

geslachtscellen moet het aantal

chromosomen worden 

gehalveerd zodat van elk 

chromosomenpaar er maar één

in zit.

Vorming geslachtscellen

Geslachtscellen zijn dus

haploïd (n).

Bij de mens bevatten ze 

23 chromosomen.

Vorming geslachtscellen

Geslachtscellen ontstaan uit stamcellen.

Ze onstaan uit een deling die anders gaat

dan de gewone celdeling (mitose).

Deze deling heet reductiedeling/ meïose.

Deze deling start óók na de G2 fase. 

Het DNA (de chromosomen) is dus al

verdubbeld.

Vóór de meiöse (S fase)

Doel van de meïose

BINAS 76B2

Meïose I

Profase I:

Kernmembraan ver-

dwijnt. Chromosomen

spiraliseren. Spoelfiguur vormt.

Chromosomen liggen als paren bij elkaar.

Crossing-over kan optreden.

Metafase I:

Chromosomen liggen

twee aan twee in het

equatoriale vlak.

Spoelfiguren hebben trekdraden gevormd naar de centromeren, elk naar één chromosoom van een chromosomenpaar.

Anafase I:

Spoelfiguren trekken

chromosomen naar de

polen.

Telofase I:

Door insnoering 

ontstaan twee haploïde

cellen.

Meïose II

Meïose II (~mitose)

Wat maakt ieder mens uniek?

Tijdens de meïose kunnen 2²³ verschillende combinaties van chromosomen worden gemaakt.

Ook nog crossing-over.

Verschil vrouw/ man

BINAS 86D

Oögenese

Eicellen zijn omgeven door follikelcellen uit het ovarium (de eierstok), het geheel heet een follikel.

Meerdere rijpingen, één (heel soms twee) eisprongen.

Oögenese

Uit 1 voorlopercel ontstaan 1 eicel en 3 pollichaampjes.

Poollichaampjes hebben alleen chromosomen en sterven.

Spermatogenese

Begint vanaf de puberteit.

Zaadcellen worden gevormd in de 

zaadbuisjes van de testes (zaadballen). 

Vorming van 1 zaadcel duurt ongeveer 2 maanden.

Ze worden opgeslagen in de bijballen.

Bij zaadlozing ongeveer 3 mL vrij-> 350 miljoen zaadcellen

= 10 % van het sperma.

Zaadballen

Zaadcellen worden gevormd in

de testes, in de zaadbuisjes.

Deze zijn sterk gekronkeld.

Tussen de zaadbuisjes zitten

de cellen van Leydig, die produ-

ceren testosteron.

Zaadballen

Van buiten naar binnen vormen

de zaadcellen zich. 

Helemaal aan de binnenkant

zitten de voltooide zaadcellen,

die gaan richting de bijballen

mbv trilharen.

Doel 4.2

Je hebt de bouw van de vrouwelijke en mannelijke voortplantingsorganen geleerd

Je hebt geleerd hoe geslachtscellen ontstaan

Doel 4.2

BINAS 70B Karyogram

BINAS 76A Celcyclus

BINAS 76B2 Meiose

BINAS 86A Geslachtsorganen man

BINAS 86B Geslachtsorganen vrouw

BINAS 86D Oögenese en spermatogenese

Begrippen 4.2

homologe chromosomen, reductiedeling, meiose I, meiose II, crossing-over, recombinatie, halpoïde, diploïde, gameten, öogonia, primaire en secundaire oöcyt, follikel, poollichaampje, spermatogonia, primaire en secundaire spermatocyt, spermatiden, trilhanen, zaadblaasjes, prostaatvocht, interstitiële cellen, cellen van Leydig, testosteron

Huiswerk

In de online methode/ boek

Kies een leerweg (default B).

Maak 4.2: 3 t/m 9

Maak een samenvatting van de paragraaf.

Aandacht voor de begrippen.