4.1 dl2 + 4.2 Vorming geslachtscellen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

4.2 Vorming geslachtscellen

Deze les:

- Herh. 4.1 dl1

- 4.1 dl2: Anatomie geslachtsorganen

- Nakijken Huiswerk

- 4.2 Vorming geslachtscellen (meiose)

eisprong

eicel rijping

innesteling

celdeling

bevruchting

Innesteling en ontwikkeling 

Binas 86E

Zygote en klievingsdelingen

zygote = diploide cel die ontstaat bij bevruchting, 0-2 weken na bevruchting.

De eerste 4 dagen ondergaat de zygote klievingsdelingen waarbij er meer cellen ontstaan, maar waarbij het totale volume van de zygote gelijk blijft.

Blastula

Na de klievingsdelingen ontstaat een bolletje met cellen met daarin een holte, de blastula-holte. Het klompje cellen in het midden wordt embryoblast genoemd en specialiseren zich uiteindelijk tot de embryo-cellen, een vruchtvlies en het dooierblaasje. De cellen aan de buitenkant zijn de trofoblastcellen en vormen een ander vruchtvlies. Tevens scheiden zij het hormoon HCG af, wat de productie van progesteron stimuleert.

De kiemschijf wordt uiteindelijk de embryo.

De amnionholte vult zich met vocht (het vruchtwater) en het amnion zelf is een van de vruchtvliezen.

Het chorion vormt het buitenste vruchtvlies

Na 3 maanden zwangerschap is de placenta helemaal gevormd en krijgt de foetus alle voedingsstoffen en zuurstof via de placenta aangevoerd. Afvalstoffen gaan ook via de placenta naar de moeder.

Welk weefsel produceert ook hormonen?

1. blastula
2. amnion
3. trofoblast
4. chorion

waaruit ontwikkelt het embryo zich?

1. uit de blastula
2. uit de trofoblast
3. uit de embryoblast
4. uit de zygote

Door welk bloedvat stroomt bloed van de placenta naar het embryo?

1. navelstrengslagader
2. navelstrengader

Het bloed van de moeder gaat via de placenta door het kind.

1. Juist
2. Onjuist

Urinebuis
korter bij vrouwen-> grotere kans op blaasontsteking. 

Vagina: lage pH (3,8 - 4,5) door melkzuurbacteriën voorkomt ontwikkeling ongewenste schimmels en bacteriën.

Maagdenvlies = geen vlies! randje slijmvliesweefsel 

BINAS 86B1

In de eierstokken (ovaria) worden de eicellen geproduceerd.

Na de bevruchting in de eileider nestelt het embryo zich in de baarmoeder.

Menstruatie - spieren van baarmoeder trekken samen en stoten baarmoeder slijmvlies af

BINAS 86B1

Een follikel rijpt tot de eicel klaar is: de eisprong/ ovulatie vindt plaats (één keer per maand)

De eicel komt dan in de eileider terecht via de trechter. 

BINAS 86B1

biologiepagina.nl

Voor de geboorte dalen de zaadballen in vanuit de buikholte in het scrotum (balzak).

Zaadcellen optimumtemperatuur: ongeveer 35°C (regeling via spiertjes in de balzak)

BINAS 86A1

Bij een erectie vullen de zwellichamen zich met bloed

Zaadlozing: spiertjes rondom bijbal (opslag zaacellen) trekken samen 

BINAS 86A1

Sperma = Zaadcellen met vocht van prostaatklier (base, neutraliseert zure omgeving vagina) en zaadblaasje:  fructose (energie), prostaglandines (bevordert beweeglijkheid) en fibrinogeen (verdikking sperma).

BINAS 86A1

biologiepagina.nl

Nakijken HW

- 4.1: opdr. 2, 5 t/m 7 en 11

- Stencil geslachtsorganen (zie antw. Classroom)

Klaar? 

Maken 4.1: opdr. 12, 20 en 23

Doel en begrippen 4.2

5. Je legt uit hoe haploïde geslachtscellen ontstaan uit diploïde lichaamscellen. 

6. Je beschrijft de vorming van eicellen en spermacellen

Haploïd, Diploïd, Homologe chromosomen, Meiose (I en II), Crossing over, Recombinatie, Follikels, Menstruatiecyclus, Poollichaampje.

Vorming geslachtscellen

Chromosomen in een gewone

lichaamscel van een man:

Van een vrouw zou er hetzelfde

uit kunnen zien maar dan met 

2 keer een X chromosoom

Vorming geslachtscellen

Deze cellen noem je diploïd (2n).

Van elk type chromosoom is 2x (in een paar) aanwezig.

Beide chromosomen van een

paar noem je homologe chromosomen.

Bij de mens zij er 23 paar 

= 46 chromosomen.

Vorming geslachtscellen

Als in een zaadcel en een eicel

net zoveel chromosomen

zouden zitten dan zou je na de 

bevruchting een bevruchte 

eicel met 92 chromosomen

hebben. Dit kan niet.

Vorming geslachtscellen

Dus: bij de vorming van de 

geslachtscellen moet het aantal

chromosomen worden 

gehalveerd zodat van elk 

chromosomenpaar er maar één

in zit.

Geslachtscellen zijn

haploïd (n) = 23 chromosomen

Vorming geslachtscellen

Geslachtscellen ontstaan uit stamcellen.

Ze ontstaan uit een deling die anders gaat

dan de gewone celdeling (mitose).

Deze deling heet reductiedeling/ meiose.

Deze deling start óók na de G2 fase. 

Het DNA (de chromosomen) is dus al

verdubbeld (2 chromatiden per chromosoom) in de S-fase.

Vóór de meiose (S fase)

Doel van de meïose

BINAS 76B2

Meiose I

Meiose II

Profase I:

Kernmembraan verdwijnt.

Chromosomen spiraliseren.

Spoelfiguur vormt.

Chromosomen liggen als paren bij elkaar.

Crossing-over kan optreden.

Crossing-over (recombinatie)

Metafase I:

Chromosomen liggen twee aan twee in het equatoriale vlak.

Spoelfiguren hebben trekdraden gevormd naar de centromeren, elk naar één chromosoom van een chromosomenpaar.

Anafase I:

Spoelfiguren trekken chromosomen naar de polen.

Dit gebeurt willekeurig, dus bij elke pool komen chromosomen van vader (opa) en van moeder (oma) terecht. 

Gevolg = Recombinatie

Telofase I:

Door insnoering ontstaan twee haploïde (n) cellen.

Chromosomen zijn wel nog verdubbeld (elk 2 chromatiden)!

Daarom: meiose II

Meiose II (~mitose)

Wat maakt ieder mens uniek? Recombinatie!

Tijdens de meiose kunnen 2²³ verschillende combinaties van chromosomen worden gemaakt (afhankelijk van de willekeur waarmee chromosomen naar de polen worden getrokken)

Daarnaast is er ook nog 

crossing-over.

biologiepagina.nl

Doel en begrippen 4.2

5. Je legt uit hoe haploïde geslachtscellen ontstaan uit diploïde lichaamscellen. 

6. Je beschrijft de vorming van eicellen en spermacellen

Haploïd, Diploïd, Homologe chromosomen, Meiose (I en II), Crossing over, Recombinatie, Follikels, Menstruatiecyclus, Poollichaampje.

Huiswerk

- Maken 4.2 opdr. 26 t/m 29