3.2 Metalen en zouten

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

3.2 Metalen en zouten

Programma

Activiteit	Doel	Tijdsduur
-Toets bespreken	Reflecteren op vorige leerdoelen	15 min
-Huiswerk nakijken		10 min
- Formatieve check		10 min
-Indeling stoffen	Nieuwe leerdoelen introduceren	20 min
-Ionen		10 min
-Oefenen	Nieuwe leerdoelen verwerken	15 min

Toets bespreken

Oefeningen nakijken

Ik loop langs om te controleren of je je spullen bij je hebt en of de oefeningen gemaakt zijn.

De antwoorden staan in het eerste tabblad van de Studiewijzer in Magister.

Reflecteren op vorige leerdoelen

Klik op de link om naar een nieuwe les te gaan, hierbij kan je zelf feedback geven op je leerdoelen:

Reflectie op 3.1 Atoommodel

Leerdoelen

Wat behandelen we vandaag?

• Je kunt stoffen indelen in metalen, zouten en moleculaire stoffen aan de hand van hun atomaire samenstelling.
  
• Je kunt metalen op micro- en macroniveau beschrijven.
  
• Je kunt zouten op micro- en macroniveau beschrijven.
  
• Je kunt uitleggen wat corrosie is, en daarbij maak je onderscheid tussen edele en onedele metalen.
  
• Je kunt op microniveau verklaren waarom legeringen andere eigenschappen hebben dan zuivere metalen.

De 3 categorieën

Hier kun je bijna alle stoffen indelen:

1. Moleculaire stof
   
2. Metalen
3. Zout
   

Hoe weet je tot welke categorie een stof behoort?

Moleculaire stoffen

Dit zijn moleculen die bestaan uit niet-metaalatomen. (alle atomen die rechts staan in het periodiek systeem + waterstof)

Voorbeelden van moleculaire stoffen zijn CO₂, H₂O, C₆H₁₂O₆, NO₃, etc.

Metalen

Dit zijn stoffen die maar uit enkele atomen bestaan en links staan in het periodiek systeem.

• Alle zuivere metalen bestaan alleen uit hun atomen. (ijzer bestaat uit losse ijzeratomen)

Metaalrooster

 De atomen die in een metaal zitten, zitten vast in een metaalrooster.

In een metaalrooster kunnen elektronen vrij rond bewegen. Hierdoor worden de atomen positief geladen.

De atomen trekken elkaar heel sterk aan en deze aantrekkingskracht tussen de atomen heet de metaalbinding.

Doordat elektronen vrij rond bewegen kunnen ze stroom geleiden.

Metaaleigenschappen

Metalen hebben overeenkomende eigenschappen:

• Blinken als je ze poetst
  
• Geleiden stroom
  
• Zijn buigzaam
  
• Geleiden warmte
  

Alle metalen zijn vast op kamertemperatuur

(behalve kwik!)

Edelheid

Naast veel overeenkomsten zijn er ook verschillen tussen

metalen.

Scheikundigen verdelen metalen in edel en onedel:

Edele metalen:

Metalen die niet reageren met andere stoffen. Bijvoorbeeld: goud, zilver en platina.

Sieraden gemaakt van edele metalen omdat ze niet roesten.

Edelheid

Onedele metalen:

Metalen die wel reageren met andere stoffen. Metalen reageren het vaakst met water en zuurstof, dit heet corrosie (roest).

Alles wat niet edel is, is dus onedel (ongeveer 70 metalen)

Onedel of zeer onedel

Sommige metalen zijn zeer onedel.

Dit betekent dat ze heftig reageren met stoffen zoals water en zuurstof.

heftig = explosief of ontvlambaar

Zeer onedele metalen

Legeringen

Je kan ook metalen met elkaar mengen, dit noem je legeringen.

Het combineren van metaalatomen kan namelijk zorgen voor betere eigenschappen.

Zouten

Zouten zijn stoffen die bestaan uit een combinatie van metalen en niet-metalen.

Zoals tafelzout (NaCl).

Zijn de volgende stoffen enkelvoudig, moleculair of een zout?

Enkelvoudig

Zout

Moleculair

AgBr

CH₄

Fe

O₂

Ionen

Een ion is een atoom met teveel of te weinig elektronen (geladen atoom).

Dit laat je zien door een + of een - bij het atoom rechtsboven erbij te zetten.

Voorbeeld:

• Goud-ion: Au⁺, deze komt een elektron (e⁻) te kort, dus een positief ion.
  
• Bromide-ion: Br⁻, deze heeft een elektron (e⁻) te veel, dus een negatief ion.
  

Simulatie

Een manier om te laten zien wanneer ionen positief en negatief geladen zijn.

Een zuurstofatoom heeft 8 protonen en 9 elektronen. Wat is de lading?

1. 1+
2. 1-
3. 0

Ionen

Welke ionen zijn positief geladen en welke negatief?

• Metalen: positief geladen
  
• Niet-metalen: negatief geladen
  

Niet-metaalatomen krijgen een negatieve lading en de uitgang '-ide' in de naam. Bijvoorbeeld uit chloor ontstaat het chloride-ion

Zet de ionen op de juiste plek.

Metalen

Niet-metalen

Ag⁺

Cu²⁺

Cl^-

S^2-

Zouten

Zouten bestonden uit metaal atomen en niet-metaalatomen.

Dat betekent dat zouten dus altijd bestaan uit + ionen en - ionen.

+ en - ionen trekken elkaar heel goed aan, deze binding heet de ionbinding.

De ionen in een zout komen dan in een ionrooster te zitten.

Oefeningen

Wie?	Zelfstandig of duo's in rust.
Wat?
Hoe?	Uit het boek.
Hulp?	Docent
Tijd?	Tot 5 minuten voor eindtijd.
Uitkomst?	Je beheerst de gestelde leerdoelen.
Klaar?	Werken aan een ander vak.

Hoofdstuk 3 paragraaf 2:
1 t/m 7

Welke leerdoelen beheers je nu?

Deze leerdoelen beheers ik nu al

Deze leerdoelen beheers ik nog niet. Dus ga ik hier nog mee verder oefenen/lezen. Anders vraag ik hulp aan de docent.

Je kunt stoffen indelen in metalen, zouten en moleculaire stoffen aan de hand van hun atomaire samenstelling.

Je kunt zouten op micro- en macroniveau beschrijven.

Je kunt op microniveau verklaren waarom legeringen andere eigenschappen hebben dan zuivere metalen.

Je kunt uitleggen wat corrosie is, en daarbij maak je onderscheid tussen edele en onedele metalen.

Je kunt metalen op micro- en macroniveau beschrijven.