§ 3.5 Werken met gebieden

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Leerdoelen

• Je kunt verbanden leggen tussen verschijnselen binnen een gebied en tussen gebieden.
  
• Je kunt gebieden indelen in deelgebieden en kleine gebieden toedelen aan een groter gebied.

Opdrachten

Maak de opdrachten 1,4 en 6 van 3.5

Opdracht 1

a Ontginning: het gebied is voor een deel ontgonnen ten behoeve van veeteelt.

Ontbossing: het gedeelte dat ontgonnen is, is ook ontbost.

b Voorbeelden van goede antwoorden:

– Bij zwerflandbouw worden vooral gewassen verbouwd en wordt geen vee gehouden.

– Zwerflandbouw vindt op kleinere schaal plaats.

– Bij zwerflandbouw wonen mensen bij het land dat ze bewerken.

Opdracht 1

c In de het Amazonegebied wordt bos gekapt om ruimte te maken voor weidegronden voor de veeteelt. Als het bos is verdwenen, is zo’n gebied steeds minder in staat om water vast te houden. Neerslag stroomt weg, verdampt of trekt sneller de grond in. Tropisch regenwoud verandert dan langzaam maar zeker in savannegebied.

d D 

Opdracht 2

2 a ‒ Tropisch bosbeheer dient erop gericht te zijn de biodiversiteit zo groot mogelijk te houden en de risico’s op verstoringen van het biologisch evenwicht zo klein mogelijk.

‒ Het regenwoud biedt productiemogelijkheden, waar de lokale inheemse bevolking van dient te profiteren.

b 2000-2004: toename ontbossing

2005-2008: afname ontbossing

2009-2017: de mate van ontbossing is opvallend lager en blijft gelijk. 

Opdracht 2

c soja-moratorium: 2005-2008

vee-akkoord: 2009-2017

groenegemeentebeleid: 2009-2017

d In het sojamoratorium werd afgesproken dat afnemers van soja niets meer zouden kopen van sojaproducenten die regenwoud hadden gekapt. Hierdoor nam de kap van tropisch regenwoud door uitbreiding van sojateelt af. 

Opdracht 3

a Sojateelt neemt weliswaar in omvang toe, maar uitbreiding vindt vooral plaats op stukken land die al ontgonnen zijn en die voor veeteelt gebruikt werden.

b De uitbreiding van de sojaplantages vindt vaak plaats op plaatsen die voor de veeteelt gebruikt worden. De sojaboeren dwingen daarbij als het ware de veeboeren hun activiteiten te verplaatsen naar een ander gebied. 

Opdracht 3

c Voorbeelden van goede antwoorden:

‒ Door de afname van de kap van tropisch regenwoud blijven er meer bomen staan die CO2 kunnen opnemen.

‒ Doordat er minder gekapt wordt, komt er minder CO2 in de atmosfeer terecht door verrottingsprocessen en het verbranden van de overgebleven resten. 

Opdracht 3

d Als fossiele brandstoffen worden gebruikt, wordt er CO2 uitgestoten dat in de aardkorst lag opgeslagen. Er komt dan netto meer CO2 in de atmosfeer.

Als biobrandstof wordt gebruikt, wordt er ook CO2 uitgestoten. Maar de planten waar die biobrandstof van is gemaakt, hebben eerder ook CO2 opgenomen. Op die manier is de CO2-uitstoot meer in balans. 

Opdracht 4

 a Grote delen van het regenwoud zijn beter beschermd, omdat er meer natuurreservaten zijn en in meer gebieden is alleen duurzaam landgebruik mogelijk.

b Grote delen van het Amazonegebied zijn aangemerkt als territorium voor inheemse bevolkingsgroepen.

c Voorbeelden van goede antwoorden:

Ja, want grote delen van het tropische regenwoud zijn beschermd en de ontbossing is flink afgenomen.Nee, want een flink gedeelte van het regenwoud is niet beschermd en er is nog steeds sprake van ontbossing. 

Opdracht 5

a akkerbouw en mijnbouw

b Door stuwdammen met een elektriciteitscentrale in de Amazone te bouwen.

c Als in de omgeving van Manaus gebieden geen beschermde status hebben, wil dat niet direct zeggen dat die bosgebieden snel worden gekapt. Want Manaus wil waarschijnlijk niet op de zwarte lijst van het groenegemeentebeleid terechtkomen. 

Opdracht 6

a Voorbeelden van juiste antwoorden:

‒ de staat Amazonas

‒ het Amazonegebied

‒ het land Brazilië

‒ Latijns-Amerika als continent

‒ de wereld 

Opdracht 6

b Voorbeelden van juiste antwoorden:

‒ natuur (tropisch regenwoud)

‒ stedelijke bebouwing

‒ landbouw (plantagebouw, bosbouw, visserij)

‒ mijnbouw

‒ beschermde gebieden (inheems territorium, natuurreservaat)