1.2: Machthebbers in Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

1.2: Machthebbers in Europa

De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Lesdoelen

Je kan:

• Uitleggen hoe de Republiek werd bestuurd
• Uitleggen wat het absolutisme is
• Uitleggen wie Lodewijk XIV was

De Republiek, een land zonder koning...

Maar hoe word de Republiek der Zeven verenigde Nederlanden dan bestuurd?

7 gewesten

De gewesten werden apart bestuurd. 

Ze werken samen in de staten generaal.  De regenten vertegenwoordigen de verschillende gewesten (staten)

Dit zijn regenten. Vaak kwamen ze uit rijke handelsfamilies. Zij bestuurden de steden en de gewesten van de Republiek.

Het Rampjaar

1672

• In 1672 vielen de Engelsen, Fransen en Duitsers tegelijkertijd Nederland aan.
• Op zee wist De Ruijter de Engelsen tegen te houden, maar het landleger is te zwak. 
• Sommigen gaven De Witt de schuld: hij had ook het leger moeten versterken
• Samen met zijn broer Cornelis werd hij afgeslacht en opgehangen

Aan het einde van de middag drongen opgehitste, dronken en woedende schutters de gevangenis binnen en sleurden de broers naar buiten. Cornelis bezweek onder de slagen van geweerkolven. Johan werd door notaris Van Soenen met een piek in zijn gezicht gestoken. Daarna schoot luitenant-ter-zee Maerten van Valen hem van achteren met een pistool in zijn hoofd.

De lijken werden geheel ontkleed, op het Groene Zoodje aan de wipgalg ondersteboven opgehangen, opengereten en gecastreerd. Tenen, vingers, oren, neuzen, lippen en tongen werden afgesneden. De ingewanden werden uit de lichamen gehaald en volgens de ooggetuige en dichter-industrieel Joachim Oudaan deels door de omstanders opgegeten of aan honden te eten gegeven. Hendrick Verhoeff ging er prat op dat hij de harten uit de lichamen had gesneden, iets dat hij de magistraat – de ochtend van de moord – beloofd had te doen. Ze zijn nog jaren tentoongesteld geweest.

Wat is een republiek?

1. Land zonder regering
2. Land zonder leger
3. Land zonder koning
4. Land zonder aanvoerder

Wie of wat waren de regenten?

1. Rijke families uit steden
2. De plaatselijke politiemannen en vrouwen
3. De boeren die op het land leefde
4. De koninklijke families

Wat is een stadhouder?

1. De voorzitter van de Staten-Generaal
2. Net zo machtig als een raadspensionaris
3. De baas over het leger en de vloot
4. Een regent en de baas over een gewest

Sleep de woorden naar de juiste plekken in de zinnen

1. De meeste landen in Europa werden in de 17e eeuw bestuurd door een [..................1...................]
2. Nederland was geen koninkrijk, maar een [..................2...................]
3. De Republiek der Verenigde [..................3...................] bestond uit zeven zelfstandige [..................4...................]
4. Elk gewest werd bestuurd door de [..................5...................] waarin vertegenwoordigers van de [..................6...................] en de                       [..................7...................] zaten
5. In Den Haag kwamen vertegenwoordigers van de gewesten samen in de [..................8...................]

Gebruik deze woorden

Staten-Generaal

Staten

vorst

republiek

adel

Nederlanden

gewesten

steden

1.2: Machthebbers in Europa

De Zonnekoning

Lodewijk XIV

• Machtigste koning van Frankrijk ooit
  
  
  Hij had gevoel voor staatszaken, maar hield ook van ballet en gitaar spelen
  

Brenger van orde en rust

• Verschillende edelen vochten om de macht in Frankrijk
  
• Lodewijk bracht daar verandering in 
  
• Met zijn leger kon hij vrede en rust brengen in Frankrijk

De koning heeft alle macht

• Alle edelen moesten naar Versailles
  
• Lodewijk had alles voor het zeggen, dit is absolutisme
  
• Hij werd ook Zonnekoning genoemd, omdat hij, net als de zon, in het middelpunt stond

Wat is absolutisme?

Waarom is Lodewijk XIV een absolute vorst?

Het paleis van Versailles

Op de volgende pagina's kun je het paleis bekijken

Lesdoelen

Je kan:

• Uitleggen hoe de Republiek werd bestuurd
• Uitleggen wat het absolutisme is
• Uitleggen wie Lodewijk XIV was