Mens & werk kerndoel 3

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Maatschappijkunde

Mens & Werk

Kerndoel 3

Leerdoelen

3.1 Je kan uitleggen wat wordt bedoeld met een verzorgingsstaat en oorzaken noemen waardoor deze ter discussie is komen te staan.

3.2 Je kan de meningen beschrijven van politieke partijen en belangrijke organisatie over de rol van de overheid als het gaat om arbeid.

3.3 Je kan voorbeelden geven van overheidsregels op het gebied van arbeidsvoorwaarden,

arbeidsomstandigheden en medezeggenschap.

3.4 Je kan voorbeelden noemen van sociale verzekeringen en sociale voorzieningen en uitleggen wanneer je daar recht op hebt.

Verzorgingsstaat 

Verzorgingsstaat =  de staat (overheid) is sterk verantwoordelijk voor het welzijn van haar burgers. Hierbij gaat het om zaken als gezondheidszorg, onderwijs, werkgelegenheid en sociale zekerheid. 

Vergrijzing = stijging ouderen, gemiddelde leeftijd.

Het tegenovergestelde van een verzorgingsstaat is een nachtwakersstaat. Hierbij regelt de overheid alleen noodzakelijke voorzieningen zoals veiligheid. De overheid bemoeit zich zo min mogelijk met de burgers, waardoor er minder regels nodig zijn. 

Rol van de overheid

Linkse partijen - socialistische stroming

• Gelijkheid
• Grote rol overheid
• Hoge belastingen

Sterke verzorgingsstaat 

SP, PvdA, GroenLinks

Rechtse partijen -  Liberale stroming

Midden partijen

• Gezamenlijke verantwoordelijkheid
  
• Gemiddelde overheid
• Gemiddelde belastingen

D66

• Eigen verantwoordelijkheid
• Kleine rol overheid
• Lage belastingen

VVD, CDA, Fvd

Organisaties

Vakbonden: komen op voor de belangen van de werknemers. Vinden dat de overheid de werknemers moet beschermen. 

Werkgeversorganisaties: komen op voor de belangen van de werkgevers. Vinden dat de overheid de werkgevers moet beschermen.

Arbeidsvoorwaarden

Als je ergens gaat werken, teken je een contract. Dan ga je akkoord met de arbeidsvoorwaarden. Daarin staat hoeveel loon je krijgt, wat je vakantiedagen zijn en of je bijvoorbeeld reiskostenvergoeding krijgt.  

Arbeidsomstandigheden

De omstandigheden waarin je werkt moet aan een aantal eisen voldoen. Zo heb je bij een kantoorbaan recht op een goede bureaustoel,  moet je op een bouwplaats een veiligheidshelm dragen. De overheid heeft voor de verschillende werkplekken allemaal wetten en regels gemaakt. 

 Dit noem je arbo-regels.

Medezeggenschap

Als werknemer heb je het recht om binnen een bedrijf of organisatie mee te praten over belangrijke zaken, zoals het veranderen van arbeidsvoorwaarden. Bedrijven zijn daarom verplicht een ondernemingsraad te hebben. Bij organisaties - zoals een school - heet dat een medezeggenschapsraad. Zo heeft iedere school een medenzeggenschapsraad waarin enkele docenten samen met de directie belangrijke beslissingen nemen. 

Socialistische partijen zijn...

1. links
2. rechts

Rechtse partijen zijn...

1. socialistisch
2. liberaal

Wie zijn op voor een grote rol van de overheid in de verzorgingsstaat?

1. socialisten / linkse partijen
2. liberalen / rechtse partijen

Voor wie komen vakbonden op?

1. Werklozen
2. Werknemers
3. Werkgevers
4. ZZP'ers

Hoeveel vakantiedagen je hebt is onderdeel van je...

1. arbeidsvoorwaarden
2. arbeidsomstandigheden

Een goede bureaustoel bij een kantoorbaan is onderdeel van je...

1. arbeidsvoorwaarden
2. arbeidsomstandigheden

Iemand van wie het contract niet wordt verlengd en daardoor zonder werk komt te zitten, krijgt de volgende uitkering:

1. Algemene OuderdomsWet
2. WerkeloosheidsWet
3. Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten
4. Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen

Iedereen die boven de 67 jaar is krijgt een pensioen door de:

1. Algemene OuderdomsWet
2. WerkeloosheidsWet
3. Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten
4. Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen

Iemand die door ziekte niet kan werken krijgt een uitkering door de:

1. Algemene OuderdomsWet
2. WerkeloosheidsWet
3. Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten
4. Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen