6.2 De Gouden Eeuw van Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

H6 Regenten en vorsten

6.2 De gouden Eeuw van Nederland

In deze presentatie leer je:

• welke staatkundige situatie er was in de Republiek
• hoe in Nederland een bloeiende economie ontstond
  
• hoe de Nederlandse cultuur tot grote bloei kwam
  

6.2 De gouden eeuw van Nederland

lees 6.2 en markeer de belangrijkste zinnen

Je krijgt hiervoor 10 minuten!

Daarna controleren we samen of je de belangrijkste zaken hebt onderstreept

Staatkundige situatie in de Republiek der zeven verenigde gewesten

Geen koning/staatshoofd

Zeven gewesten werkten samen in de Staten-Generaal:

• leger en vloot
• gezamenlijke buitenlandse politiek
• bestuur van de Generaliteitslanden

(gebieden die in de 17de eeuw op de Spanjaarden veroverd werden door de Staten-Generaal: Noord-Brabant, Zeeuws-Vlaanderen en Limburg)

De Staten waren het hoogste bestuur van elk gewest (adel en steden)

Regenten

• Rijke koopmannen die bestuursmacht kregen
  
• in stedelijke, gewestelijke en plattelandsbesturen
• verdeelden de baantjes in een kleine kring van families

Stadhouder

De stadhouder was de machtigste man van de Republiek:

• opperbevelhebber van leger en vloot
  
• toezichthouder op de rechtspraak
  
• had invloed op de benoeming van regenten
  
• werd benoemd door de Staten, maar het was toch erfelijke functie
  
• gedroeg zich als een vorst
  

Johan van Oldenbarnevelt (1568-1619)

Johan de Witt 

(1653-1672)

Raadspensionaris (eerst landsadvocaat)

voorzitter van de Staten van Holland

Conflict Maurits en van Oldenbarnevelt

1619: Oldenbarnevelt onthoofd

Gouden Eeuw:

Een bloeiende economie door de handel

Dankzij de welvaart en handel bloeiden ook de nijverheid en de landbouw:

• er werden veel schepen gebouwd
  
• Leiden werd een belangrijk textielcentrum
  
• boeren konden hun producten volop aan de steden verkopen
  
• kaas werd belangrijk exportproduct
  

Moedernegotie

• Gebrek aan voedsel in Republiek
• handel met Oostzeegebied in graan
• Vraag en aanbod: Amsterdam was de belangrijkste stapelplaats van Europa (plaats waar goederen worden opgeslagen om de prijzen te beïnvloeden) 

Val van Antwerpen

Gevolgen:

- Veel immigranten naar Amsterdam

- Handelscontacten : handel van Antwerpen naar Amsterdam

- Nijverheid neemt toe

- In Amsterdam handel in luxeproducten

De cultuur

Schilderkunst

Burgers als opdrachtgevers

Familieportretten, stillevens, zeegezichten en dagelijks leven

Wetenschap

Hugo de Groot, Christiaan Huygens, Jan Leeghwater

Descartes

Staatsgodsdienst: Gereformeerd (calvinistisch)

Gewetensvrijheid: recht om te geloven wat je wilt

(geen godsdienstvrijheid!)

stadhouder Willem III

Raadpensionaris Johan de Witt

Rampjaar 1672

Onenigheid

• Oranjegezinden
• willen stadhouder die soeverein wordt
• Willem Frederik van Nassau (Fr en Gr)

Onenigheid

• Staatsgezinden
• geen stadhouder (1650-1672)
• Macht aan de gewestelijke staten
• Holland, Zeeland

Waarom was de stadhouder van Holland meestal de machtigste man van de Republiek? Noem 4 argumenten!