les 4 H8.1 Mesomerie

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Bespreken voorkennis 4VWO

theorie bij de vragen van het stencil

opgave 1 tm 6

les 4               5VWO

H8.1

Mesomerie

Deze les

- Lewisstructuren en formele lading toepassen bij ionen

- startopdracht mesomerie

- uitleg: mesomerie

- oefenen

Lewisstructuur van ionen 

een positief ion heeft minder 
elektronen dan protonen

een negatief ion heeft méér elektronen dan protonen

de grootte van de lading geeft aan hoeveel valentie-elektronen er meer/minder zijn

Geef de Lewisstructuur en geef formele lading van

H3O+ :           

valentie-elektronen:

             H:                  3x

             O:                  1x           

lading 1+:                         totaal:

nodig voor edelgasconfiguratie:

H:               3x

O:               1x                               totaal:

Verschil = (........ e)/2 =           bindende e.p.

de rest = (.........e)/2 =             vrije e.p.

           Startopdracht

DENKEN                                 DELEN                       UITWISSELEN

Teken de Lewisstructuur van CO₃^2-

herhalen Lewisstructuur en formele lading

           Startopdracht

DENKEN                                 DELEN                       UITWISSELEN

Vergelijk je antwoord met de leerling(en) naast je.

Zijn er verschillen?

herhalen Lewisstructuur en formele lading

Uitwisselen

Er kunnen meerdere Lewisstructuren getekend worden:

Dit heet mesomerie

de verschillende Lewisstructuren noem je grensstructuren

Leerdoelen:

• Je kunt grensstructuren tekenen van een molecuul of ion
• Je kunt de stabiliteit van een deeltje toelichten met behulp van elektronegativiteit en mesomerie
• je kunt een Lewisstructuur tekenen wanneer de afwijkende covalentie van een atoom is gegeven (uitgebreide oktetregel)

mesomerie 

elektronen verplaatsen voortdurend binnen het deeltje

daardoor zijn er meerdere Lewisstructuren te tekenen

grensstructuren

Het ene moment zitten de elektronen meer links, 

het andere moment meer rechts = twee grensstructuren

Een grensstructuur is een "momentopname" van de plek van de elektronen. Het is HETZELFDE deeltje!

In werkelijkheid is er een soort "gemiddelde"van alle grensstructuren in het deeltje:

bijvoorbeeld:

Zo teken je grensstructuren:

elektronenparen schuiven één plek op in het deeltje.

Ze bewegen allemaal in dezelfde richting!

Bijvoorbeeld:

waar horen de andere pijlen?

Even oefenen

Teken de grensstructuren van acetaat (CH3COO-)

Wat voor soort pijl moet je noteren tussen de grensstructuren?

Klaar? Ga verder met opgave 7

Acetaat

In werkelijkheid zullen de elektronen voorkomen als het gemiddelde van de twee grensstructuren:

grensstructuren beschrijven dus twee uitersten van één deeltje

je gebruikt daarom deze pijl: 

stabiliteit Lewisstructuur

Niet elke Lewisstructuur die je kunt tekenen is stabiel. 

Een Lewisstructuur is stabiel als:

1. alle elektronen voorkomen in paren

2. alle atomen edelgasconfiguratie hebben

3. er zo min mogelijk formele lading in het deeltje aanwezig is

4. de negatieve lading zich op het meest elektronegatieve deeltje bevindt

stabiliteit deeltjes

hoe meer grensstructuren een deeltje heeft, hoe stabieler het is

Hoe stabieler een deeltje is, hoe minder goed het reageert met andere deeltjes

(opgave 11)

radicalen

= een deeltje met een oneven aantal elektronen; 

één elektron kan geen elektronenpaar vormen.

Deze deeltjes zijn héél instabiel en erg reactief

Chloor ontleedt onder invloed van UV-licht in chloorradicalen

uitgebreide oktetregel

Soms voldoet een atoom niet aan de oktetregel. De afwijkende covalentie van dat atoom is dan gegeven in de opgave.

bijvoorbeeld:                                            in SO3 heeft S afwijkende 

                                                                        covalentie van 6

Even oefenen

Teken de Lewisstructuur van fosforzuur (H3PO4) . 

Het fosforatoom heeft in dit molecuul covalentie 5.

klaar? Ga verder met opgave 10

Eigen werk:

Doorlezen H8.1 blz 85 t/m 89

Goed bestuderen voorbeeldopdracht 3 en 4

Controleer of je de leerstof kunt toepassen (dus kijk ook na!):

• formele lading, partiële lading en bindingen: 6
• stabiliteit door mesomerie: basisniveau 7 en 8

                                                                 excellent niveau: 7 en 11

• uitgebreide octetregel: 10abc