Les 5 Industriële samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

les 5 industriele samenleving

Organisatie tijd

Katern op tafel

Pen

Lees/ Verwerkingstijd

Ga verder waar je gebleven was, t/m les 4

Klaar? Lees blz. 24-25 katern

Lestijd 10 min

De Sociale kwestie

• 19e eeuw: handwerk en fabriekswerk bestaan nog naast elkaar
• werkomstandigheden in de fabriek zijn slecht en ongezond
• SOCIALE KWESTIE = besef dat  de slechte leefomstandigheden veranderd moeten worden.

Wie moet zorgen/betalen voor betere arbeids- en woonomstandigheden? 

Sociale Kwestie

Sociale Wetten

• Armenwet (1854)
• Kinderwetje van Van Houten (1874)
• Leerplichtwet (1901)
• Woningwet (1901)
• Ongevallenwet (1901)
• Arbeidswet (1919)

Het begin van een oplossing: de 1e sociale wet

• 1874
• Kinderwet van Van Houten
• kinderen onder de twaalf mochten niet meer in de fabriek werken.
• Er was niemand die dat controleerde...

Samuel van Houten

Arbeiders gaan samenwerken

• In je eentje deed je weinig aan de misstanden in de fabriek
• samenwerken tegen de eigenaren
• arbeiders verenigden zich in vakbonden en gingen staken

Censuskiesrecht

(1848)

Stemrecht voor mannen boven de 25 jaar die een bepaald percentage aan belasting betaalden. 

(Ongeveer 11% van de bevolking.)

Arbeiders willen kiesrecht

• Er was nog steeds censuskiesrecht
• Alleen rijkere burgers in de 2e kamer
• Kans op sociale wetten is groter als arbeiders ook mogen stemmen
• De arbeiders wilden dus graag algemeen kiesrecht (lukt in 1917)

Pieter Jelles Troelstra

(socialisten)

• Oprichter SDAP
• Sociaal Democratische Arbeiders Partij
• Doel: de arbeidsomstandigheden verbeteren via goede sociale wetten
• Verschil met communisme =  communisten willen gelijkheid bereiken via revolutie tegen het kapitaal

Wat is censuskiesrecht?

1. Stemrecht voor mannen
2. Stemrecht voor mensen die % belasting betalen
3. Stemrecht voor liberalen
4. Stemrecht voor mensen van 18 jaar en ouder

Wat was het doel van een vakbond?

1. Stakingen organiseren
2. Arbeidsomstandigh. verbeteren
3. Sociale wetten maken
4. Werkgevers verdedigen

Wat houdt de Sociale Kwestie in?

1. Omstandigheden arbeiders verbeteren
2. Verslechtering arbeidsomstandigh.
3. Strijd communisme en sociaaldemocraten
4. Verslechtering woonomstandigheden

Welke sociale wet veranderde écht iets aan de kinderarbeid?

1. Armenwet
2. Kinderwetje van Van Houten
3. Leerplichtwet
4. Ongevallenwet

Pauzemomentje

Werktijd max. 20 min.

1. Maak de opdrachten bij les 4 in het werkboek af en ga verder met de vragen bij les 5.
2. Stel vragen als je er niet uitkomt
3. Klaar? Kijk wat je alvast voor de volgende les kunt doen. 

Afsluiting

Schrijf 3 woorden op die je deze les hebt geleerd en licht deze toe