De lijdende en bedrijvende vorm

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Spelling en formuleren

Lijdende en bedrijvende vorm

Ga rustig zitten op je vaste plek.  

Tas op de grond. 

Leesboek pakken en gaan lezen. 

Lesplanning

• Lezen
• Uitleg bedrijvende en lijdende zinnen
• Verwerkingsopdracht songtekst
• Huiswerk: verwerkingsopdracht af.

Doelen:

• Ik weet wat een bedrijvende en een lijdende zin is.
• Ik kan beide soorten zinnen herkennen.
  
• Ik kan een bedrijvende zin omzetten in een lijdende zin en         omgekeerd.

Lange Frans & Baas B - Het land van 

https://www.youtube.com/watch?v=yayMuZxlttc

Wat vind je van dit liedje?

Kijk eens naar de volgende zinnen:

a. De man koopt een computer

b. De computer wordt door de man gekocht

Wat valt je op?

De bedrijvende vorm

a. De man koopt een computer

- Deze zin is actief

- In zin a staat een werkwoordelijk gezegde, een onderwerp en een lijdend voorwerp

De lijdende vorm

b. De computer wordt door de man gekocht (passief)

- Er veranderen dan drie dingen:
1. Het lijdend voorwerp wordt onderwerp.
2. Het onderwerp wordt een bijwoordelijke bepaling die begint met door.
3. In het gezegde komt een vorm van het hulpwerkwoord worden  te staan.

Let op!

- In welke tijd de zin staat

1. De man heeft de computer gekocht. (v.t.t.)
   De computer is door de man gekocht. (v.t.t.)
2. De man zal de computer kopen. (o.t.t.t.)
   De computer zal door de man gekocht worden. (o.t.t.t.)
3. De man zou de computer gekocht hebben. (v.v.t.t.)
   De computer zou door de man gekocht zijn. (v.v.t.t.)

Voorbeelden

	Actief	Passief (hulpwerkwoord is worden)
OTT	Jan slaat de hond.	De hond wordt door Jan geslagen.
OVT	Jan sloeg de hond	De hond werd door Jan geslagen.
OTTT	Jan zal de hond slaan.	De hond zal door Jan worden geslagen.
OVTT	Jan zou de hond slaan.	De hond zou door Jan worden geslagen.

Voorbeelden

	Actief	Passief (hulpwerkwoord is zijn)
VTT	Jan heeft de hond geslagen.	De hond is door Jan geslagen.
VVT	Jan had de hond geslagen.	De hond was door Jan geslagen.
VTTT	Jan zal de hond hebben geslagen.	De hond zal door Jan zijn geslagen.
VVTT	Jan zou de hond hebben geslagen	De hond zou door Jan zijn geslagen.

Even oefenen

Je krijgt zinnen te zien die of in de bedrijvende of in de lijdende vorm staan.

Let op! Je hebt 10 sec om te antwoorden!

Hij zal waarschijnlijk de iPhone X kopen.

1. bedrijvende vorm
2. lijdende vorm

De auto is door de man gekocht.

1. bedrijvende vorm
2. lijdende vorm

Je moet hem niet zo plagen.

1. bedrijvende vorm
2. lijdende vorm

Mijn jas is meegenomen door mijn vriendin.

1. bedrijvende vorm
2. lijdende vorm

Hij keek door het zolderraam naar buiten.

1. bedrijvende vorm
2. lijdende vorm

Verwerkingsopdracht 1

(Basis - maakt iedereen)

1. Zoek de songtekst van Lange Frans en Baas op: https://www.songteksten.nl/songteksten/55450/lang-frans---baas-b/het-land-van.htm
2. Staat dit lied vooral in de lijdende of de bedrijvende vorm?
3. Zoek 3 zinnen van dit lied, die in de bedrijvende vorm staan. Wat valt je op?
4. Maak van deze 3 zinnen de lijdende vorm. Wat valt je op?
   

Keuze verwerkingsopdracht 1

1. Zet een + achter de regels van de songtekst waar je het mee eens bent.
2. Zet een - achter de regels waar je het niet mee eens bent.
3. Zet een ? achter de regels waar je nog over twijfelt.
4. Schrijf een korte reflectie op de tekst (minimaal een half A4, waarin je jouw mening verwoordt.
   

Keuze verwerkingsopdracht 2

Zoek een tweede tekst over hetzelfde onderwerp en noteer de belangrijkste overeenkomsten en verschillen tussen beide teksten. Geef ook je onderbouwde mening weer van beide teksten (minimaal een half A4).

Huiswerk woensdag

Verwerkingsopdracht 1 en één van de twee keuzeopdrachten afmaken.

Wat is het belangrijkste verschil tussen de lijdende en de bedrijvende vorm?
En noteer één tip en één top van deze lles