3.1 De verovering van een groot rijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 3: De Romeinen 
Begint in lesboek 1A op bladzijde 112 

Romulus en Remus

3.1 De verovering van een groot rijk
lesboek 1A bladzijdes 116 t/m 120 

Leerdoelen 

• Je kunt beschrijven hoe de Romeinse Republiek ontstond en hoe het bestuur daarvan werkte
• Je kunt uitleggen in welke fasen het Romeinse Rijk uitgroeide tot een wereldrijk en welke middelen de Romeinen daarbij gebruikten
• Je kunt enkele oorzaken noemen van het verdwijnen van de republiek en het ontstaan van het keizerrijk
• Je kunt de belangrijkste verschillen noemen tussen het bestuur in de Romeinse Republiek en dat in het Romeinse keizerrijk  

Ontstaan van Rome

• Rond 750 v.C.

• Klein dorp aan de Tiber (rivier) en aan de zee.

• Inwoners waren voornamelijk boeren en handelaren

•  Ideale plek om te handelen!

• Het dorp werd langzamerhand groter en rijker.

Van monarchie naar republiek

In 509 v.C. jagen de Romeinen hun koning de stad uit

Ze maken van Rome nu een republiek

In een republiek  wordt het land bestuurd door gekozen leiders

Er is dus geen vorst meer die de macht heeft

De Romeinse Republiek 

• De republiek wordt bestuurd door de senaat ('raad van ouderen'). Dit waren rijke Romeinen.

• Het volk kiest elk jaar 2 leiders: consuls

• Zij voerden de besluiten van de senaat uit

Senaat

• Senaat: vergadering waar een paar honderd mannen uit belangrijke en rijke  families stemden over wetsvoorstellen en advies gaven aan de consuls
• kozen één keer per jaar twee consuls.
  

Consuls

• leidden de vergaderingen van de senaat.
• mochten wetsvoorstellen doen.
• hadden het vetorecht: hiermee konden ze een maatregel van de senaat/ andere consul tegenhouden.
• oorlog voeren tegen vijanden --> voerden het leger aan 
  
• Gekozen door Romeinen met stemrecht
• 1 jaar 

Senatus Populusque Romanus

De Senaat & het volk van Rome

Groei van het Romeinse Rijk

De Romeinen willen hun macht, rijkdom en roem vergroten

Daarom gaan zij proberen gebieden te veroveren

Deze veroveringen zijn succesvol

Zo ontstaat na verloop van tijd het Romeinse Rijk

Strijd om Middellandse zee

Waarom is dit belangrijk?

• Beschermen van handelsroutes!
• Meer winst naar Rome
• Veilig reizen binnen het rijk

Havenstad Carthago

• Inwoners heten Puniërs
• Belangrijke havenstad
• Griekse oorsprong
• Belangrijkste wapen:
• Olifanten! 

Imperium

Redenen voor succes

Het Romeinse succes heeft twee oorzaken:

1) Het leger is goed bewapend, getraind

en georganiseerd

Redenen voor succes

Het Romeinse succes heeft twee oorzaken:

2) De Romeinen behandelen hun vijanden goed

Kans op het verkrijgen van burgerschap voor soldaten of het krijgen van een stuk grond 

Bondgenootschappen

Goede behandeling

• Volken mochten eigen geloof behouden
• Eigen gewoontes behouden
• Wel belasting betalen 
• Eventueel burgerrecht voor niet-Romeinen 

Imperium

Spanningen

• Gewone Romeinen verdienden niet veel geld --> rijke families wel 
• Legeraanvoerders erg machtig  

Burgeroorlogen

Legeraanvoerders waren jaren met soldaten op pad en betaalden hen

Soldaten waren dan ook trouw aan hun aanvoerders

Legeraanvoerders werden dus steeds machtiger

Sommigen gingen zich verzetten tegen de senaat, dit leidde tot oorlog

Zo'n oorlog binnen een staat is een burgeroorlog

Julius Caesar (100 v. Chr. - 44. v. Chr.)

Julius Caesar

Hij had Frankrijk (Gallië), België en Zuid-Nederland veroverd

Hij wilde met zijn leger naar Rome om consul te worden

Dictator 

• Generaal Julius Caesar wordt consul; hij was erg machtig.
• Hij wilde de zelf verrijkende senatoren aanpakken. 
• In plaats van alleen naar Rome te gaan, steekt Caesar met zijn leger de rivier de Rubicon over. 
• De Senaat probeerde hem tegen te houden, maar Caesar won de slag. De Senaat benoemde hem hierna tot dictator. 

Julius Caesar wordt vermoord

44 v. Chr.

• Julius Caesar wordt steeds machtiger. Tegenstanders denken dat Caesar zelfs koning wil worden: ze moeten hem tegenhouden!
• Op de idus (15e dag) van maart wordt hij in de Senaat door andere senatoren vermoord.

Nieuwe burgeroorlog

Het volk van Rome was boos op de moordenaars van Caesar

Er ontstond een nieuwe burgeroorlog om de macht

De strijd ging tussen Octavianus en Marcus Antonius

Octavianus won de oorlog

Octavianus (63 v. Chr. - 14 n. Chr.)
achterneef -->aangenomen als zoon

Marcus Antonius (83 v. Chr. - 30 v. Chr.)

belangrijkste onderbevelhebber van Caesar

Octavianus (1)

• Na de moord Caesar braken er burgeroorlogen uit om de macht. 
  
  
• Octavianus maakte een einde aan de burgeroorlogen.  
  
  
• De rust keerde terug in Rome. 
  
  
• Octavianus gaf de senaat haar bevoegdheden terug, daarom kreeg hij de titel keizer Augustus (de verhevene). 

Octavianus (2)

• De senaat bleef in tact en de republiek bleef bestaan maar...
  
  
• Augustus werd opperbevelhebber van het leger, bepaalde wie er consul werd, was hoogste rechter en had de leiding over buitenlandse politiek. 
  
  
• De senaat accepteerde dit om dat Augustus de Republiek weer had hersteld, Maar Rome was een keizerrijk. 

De Pax Romana

Het keizerrijk was een groot succes voor Rome in het begin

De keizers zorgden voor rust en vrede binnen het rijk

Tijdens deze Pax Romana nam de welvaart enorm toe

Dit met name door de bouw van wegen, bruggen en steden

Huiswerk

• Lezen paragraaf 3.1 De verovering van een groot rijk, lesboek 1A bladzijdes 116 t/m 120 
  
  
• Maken van paragraaf 3.1 in je digitale werkboek vraag 4, 5, 6, 10, 11, 12 en 14