3.3 centrum en periferie/3.4 schaalniveaus

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

3.3 Centrum en periferie

3.4 Wisselen van schaalniveau

Leerdoelen

• Je kunt de wereld indelen in centrum, semiperiferie en periferie.
• Je kent de kenmerken van het centrum, semiperiferie en periferie in de wereld.
• Je kunt het verschijnsel centrum-periferie op de vijf schaalniveaus beschrijven.
• Je begrijpt hoe ontwikkelingen op verschillende schaalniveaus elkaar beïnvloeden.

Kun je het grote verschil tussen arm en rijk afleiden uit het bbp per hoofd van China?

China en Zuid-Afrika hebben een vergelijkbaar bbp per hoofd. Toch maken in Zuid-Afrika minder kinderen de basisschool af dan in China.
Leg uit dat dit een verklaring is voor het feit dat Zuid-Afrika slechter scoort op het ontwikkelingskenmerk werkloosheid.

Je kunt bepalen of een land arm of rijk is door te kijken naar ontwikkelingskenmerken.
Met de Human Development Index kun je beter bepalen of een land arm of rijk is dan met het bbp per hoofd. Leg dit uit.

Centrum

• Rijke landen
• Hoog opgeleide mensen
• Ook in deze landen verschil in welvaart
• Machtigst in wereldeconomie
• Europa, Noord-Amerika, Oceanië en Japan

Periferie

• Worden ook wel ontwikkelingslanden genoemd
• Snelgroeiende steden
• kleine groep, rijke mensen
• Vaak veel corruptie
• Groot deel van de bevolking is zelfvoorzienend
• Grondstoffen en landbouwproducten

Semi-periferie

• Hoort niet bij het centrum en de periferie
• Vroeger periferie, nu snelgroeiende industrie
• Opkomende landen als Brazilië, Rusland, India en China
• Grote verschillen tussen arm en rijk
• Bevolking redelijk goed opgeleid

Centrum, periferie en semi-periferie in Nederland

Centrum en periferie in provincie?

Zal deze foto genomen zijn in een centrum, perifeer of semi-perifeer land?

1. Centrum
2. Semi-perifeer
3. Perifeer

Zelfs binnen een stad kan je onderscheid maken tussen het centrum en de periferie.
Welk deel van Amsterdam zou je als centrum aanduiden?

A: De Zuidas     B: De Bijlmer     C: De Dam 

1. 
2. 
3. 

Geografische schaalniveaus

• Inzoomen en uitzoomen

1. mondiaal schaalniveau
2. internationaal schaalniveau (continentaal)
   
3. nationaal schaalniveau
4. regionaal schaal niveau
5. lokaal schaalniveau
   

Bevolkingsdichtheid

Aantal inwoners op 1 vierkante km of te wel 1 km2

Voorbeeldje:

Canada

3.67 persoon / km2

India

413.15 persoon / km2

Opdracht

Je gaat met je buurman/vrouw de bevolkingsdichtheid van Nederland bekijken.
Daarvoor heb je de 54/55ste atlas nodig.
Bekijk de bevolkingsdichtheid van Nederland op regionale schaal, nationale schaal en continentale schaal.
Schrijf op wat jullie daarbij opvalt.

Antwoord opdracht bevolkingsdichtheid

Welke 5 geografische schaalniveau zijn er? En zit deze op volgorde van groot naar klein

Regionaal schaalniveau is..?

1. Verschijnselen binnen een regio
2. Verschijnselen binnen een dorp
3. Verschijnselen binnen een stad
4. Verschijnselen binnen een land

Als ik een verschijnsel van dichtbij wil bekijken dan....

1. Zoom ik uit
2. Zoom ik in

Tussen landen in het centrum en landen in de periferie is er goederenverkeer.
Op welke manier draagt de import van grondstoffen bij aan de rijkdom in het centrum?

Op welke drie schaalniveaus hoort de Randstad bij het centrum?

De Randstad vormt het centrum van Nederland.
Horen het noorden, oosten en zuiden van Nederland niet tot het centrum?

Een ingenieur uit Groningen vertrekt naar Eindhoven om te gaan werken bij een Brainportbedrijf. Over welk schaalniveau gaat het hier?

1. Regionaal
2. Continentaal
3. Nationaal
4. Lokaal

Geef een verklaring waarom het Coronavirus (begonnen in Wuhan China) zich veel sneller heeft verspreid in en naar het westen en delen van Azië en veel minder in en naar Afrikaanse landen?

Ook Nederland kan je onderverdelen in het centrum en de periferie. Geef aan welk deel van NL onder centrum valt en welke onder periferie.

Waarom hebben Engelstalige landen een voordeel om zich te ontwikkelen?