H2: 3.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Planning

introductieopdracht H3

Korte uitleg paragraaf 2

Huiswerk

Introductieopdracht

Lees paragraaf 3.1

Bespreek kort in twee- of drietallen waar je denkt dat dit hoofdstuk overgaat. Schrijf ook belangrijke begrippen en gebeurtenissen op waarvan je denkt dat die in dit hoofdstuk terugkomen. 

Tijd: 10 minuten

Leerdoel 3.1 en 3.2

3.1: Hoe kon de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden uitgroeien tot een wereldmacht? (hele hoofdstuk)

3.2: Hoe werd Amsterdam de stapelmarkt van Europa en welke gevolgen had dat voor onze nijverheid en de landbouw?

Amsterdam als stapelmarkt

• 1200: zeespiegel gaat stijgen --> Amsterdam wordt bereikbaar voor grote schepen
• bloeiende economie en bevolkingsgroei --> uitbreiding stad
• Nieuwe grachten: koopmanshuizen met opslag zolder
• Jordaan: wijk voor (arme) ambachtslieden
• splitsing tussen arm en rijk
• waag: goederen werden hier gewogen
• beurs: hier werd handel gedreven

Toenemende verstedelijking en graanhandel

• 17e eeuw: 60% van de mensen in Holland woont in de steden 
• Nederlandse boeren kunnen niet meer iedereen voeden
• andere gewassen die meer opleverde: hennep en vlas
• Graanimport vanuit de Oostzee (Polen & Zweden)
• graan opgeslagen in pakhuizen
• tekort aan graan in Europa? Goede zaken voor Nederland

Europees handelsnetwerk

• ijzer en hout uit Scandinavië (hout was erg belangrijk)
• Franse of Duitse wijn en wollen stof uit Vlaanderen (export)
• moedernegotie: graanhandel was het belangrijkst
• 17e eeuw: handel met Afrika en Azië: specerijen, zijde, thee
• alles werd tijdelijk in Amsterdam opgestapeld in pakhuizen: stapelmarkt

Huiswerkafspraken

• Leerwerk: wordt overhoord/gecontroleerd in de volgende les
• maakwerk: werkboek wordt gecontroleerd
• 2x vergeten: strafwerk
• 3x vergeten: nablijven 

Huiswerk

Leer de begrippen:

• stapelmarkt
• moedernegotie
• waag
• beurs

Maak: 3.2: 17 t/m 22

Planning

terugblik vorige les

Afronden 3.2

Huiswerk

Terugblik

Beantwoord in tweetallen onderstaande vragen: 5 minuten

1. Welke functies hadden de Waag en de Beurs in Amsterdam?
2. Hoe kwam de Republiek aan voldoende voedsel om alle inwoners te voeden?
3. Noem een aantal handelsgoederen die in Amsterdam werden opgeslagen.
4. Wat was de moedernegotie?

Begrippen

• stapelmarkt
  
• moedernegotie
  
• waag
  
• beurs

Informatiestapelmarkt

• Ook veel kennis stapelde zich op in Amsterdam: scheepvaart en handel 
• Kenniscentrum van handel en scheepvaart
• veel internationale contacten: handel en boeken

Vluchtelingen en immigranten

• Joden uit Antwerpen (angst en gebrek aan inkomen)
• sefardische joden: die al eerder voor de moren waren gevlucht uit Spanje
• economische en godsdienstige vluchtelingen: Duitsland
• Veel ruimte en vrijheid voor andere mensen 

Commerciële nijverheid en landbouw

• handelskapitalisme:  geld verdienen door handel drijven
• spullen maken voor de export (verkoop): textiel, tegels en serviezen (Delfts-blauw), schepen.
• boeren gaan ook voor de export werken: melk, boter, kaas, (commerciële landbouw)

Nieuw Landbouwgrond en binnenlands verkeer

• droogleggen van meren met molens
• meer grond voor landbouw 
• stelsel van schepen en trekschuiten binnen Nederland voor vervoer van mensen en goederen
• ook rijtuigen voor binnenlandsverkeer
• Gouden eeuw: periode van voorspoed en welvaart

Huiswerk

• Maakwerk: 3.2: 17 t/m 22

Leer de begrippen:

• stapelmarkt
• moedernegotie
• waag
• beurs
• informatie-stapelmarkt
• sefardische joden
• handelskapitalisme
• commerciële landbouw