§3.2: Athene en Sparta (P.1)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Wat? Opdracht 8 t/m 11.

Hoe? Individueel of in tweetallen.

Duur? 6 minuten daarna bespreken.

Eerder klaar? Maak opdracht 12.

Huiswerk van §3.1! 

§3.2: Athene en Sparta (P.1)

Vorige leerdoel

Waarom hadden de Grieken contact  met andere volken in het Middellandse Zeegebied.

Maak de tekst compleet.

Gebruik de volgende begrippen: 

kolonisatie - poleis - cultuur - Etrusken - bevolkingsgroei 

- Middellandse Zee 

De Griekse (1) begon rond 800 voor Christus. Grieken stichtten nieuwe (2) (stadstaten) in andere landen. Dit gebeurde omdat ze meer grond en voedsel zochten door (3). De Grieken brachten hun (4) met zich mee, zoals kunst en religie. In het westen kwamen ze in contact met de (5), waarmee ze in hout handelden. In het oosten handelden ze met de Egyptenaren. Dit leidde tot rijkere samenlevingen en meer uitwisselingen van ideeën.

Maak de tekst compleet.

De Griekse kolonisatie begon rond 800 voor Christus. Grieken stichtten nieuwe poleis (stadstaten) in andere landen. Dit gebeurde omdat ze meer grond en voedsel zochten door bevolkingsgroei. De Grieken brachten hun cultuur met zich mee, zoals kunst en religie. In het westen kwamen ze in contact met de Etrusken, waarmee ze in hout handelden. In het oosten handelden ze met de Egyptenaren. Dit leidde tot rijkere samenlevingen en meer uitwisselingen van ideeën.

Leerdoelen

Hoe ontstond de Atheense democratie?

Schrijf ALTIJD het leerdoel in je schrift op!

Wat waren de verschillen tussen 

Sparta en Athene?

Tirannie in Athene

• Athene rond 600 v Chr. is een aristocratie.🧑‍🤝‍🧑🧑‍🤝‍🧑

• Tiran Peisistratos verjaagt aristocratie en geeft grond aan arme boeren, maar onderdrukt volk ook.🗡️😠

Weg ermee!

burgers

vrije mensen

Onvrije mensen

vrouwen

kinderen

vreemdelingen

slaven

Geen burgers

Hadden GEEN stemrecht.

Inwoneraantal tussen de 300.000 en 340.000 mensen

Hiërarchie van Athene...

Heerschappij 

van het volk

• Alle Atheense mannen (burgers) mochten stemmen / besturen in de volksvergadering.👴🧔👨

• Dagelijks bestuur: Raad van 500.

• Een directe democratie.

        = ALLLE burgers mochten 

            meebeslissen.

Directe democratie

= Iedere burger beslist mee.

Indirecte democratie

= Vertegenwoordigers beslissen.

Heerschappij van het volk

burger

Inwoner die bepaalde rechten heeft, zoals het recht om mee te doen aan het bestuur.

volksvergadering

Vergadering van burgers over het bestuur.

directe democratie

Een democratie waarbij burgers zelf mee mogen praten en stemmen.

Justice delivered!

- Ostracisme (schervengericht) 

- Democratie beschermen, 

   tirannie voorkomen.

- Naam op potscherf...
   -> Verbannen voor 10 jaar.

	Athene	Sparta
Bestuur	Democratie	2 koningen + aristocratie
Opvoeding	Kunst, wetenschap, filosofie	Opgeleid tot soldaat.

Wat? Opdracht 1, 3, 5,.

Hoe? Individueel of in tweetallen.

Duur? 6 minuten daarna bespreken.

Eerder klaar? Maak opdracht 7.

Huiswerk van §3.2! 

Verschillen tussen Athene en Sparta

Sparta: Monarchie, 2 koningen en een raad van oude mannen.

Jongens werden opgeleid tot soldaat

Harde maatschappij.

Athene: democratie

Jongens werden onderricht in lezen, kunst, muziek en sport. Zij moesten een burger worden.

De samenleving van Sparta

Sparta als stadstaat:

• Geen Akropolis
• Lag op een open vlakte

Gevolg: extra sterk leger was nodig
Gevolg: mannen hielden zich alleen met militaire zaken bezig
Doel: opvoeden tot goede soldaten/gedisciplineerde mensen 

Sparta

• ook een volksvertegenwoordiging, maar minder macht dan in Athene
• raad van 30 oude wijze mannen
•  2 koningen: legeraanvoerders bij oorlog
• 5 opzichters uit angst voor Tiran

De Perzen vallen aan

De Perzen vallen aan

Athene en Sparta werken samen om de Perzen te verslaan. De Perzen hadden Turkije veroverd en wilden daarna Griekenland innemen. (492-479 v.Chr.)

Sparta=landleger / Athene= Marine

bondgenootschap Een verbond van landen, groepen of personen die elkaar helpen in een oorlog.

Oorlog in Griekenland

Athene ging zich steeds machtiger gedragen en onderwierp andere stadstaten onder haal controle.

Sparta wil voorkomen dat Athene gaat overheersen en er ontstaat een oorlog tussen twee Griekse bondgenootschappen: De Peloponesische oorlog

Oorlog in Griekenland

Oorlog in Griekenland

Waarom hadden de Grieken kolonies?

1. Ze wilden hun cultuur verspreiden.
2. In Griekenland was te weinig landbouwgrond. Mensen gingen daarom in andere gebieden wonen.
3. Hoe meer land, hoe meer macht. Ze wilden dus machtiger worden.
4. Ze wilden dat iedereen democratisch werd. Gebieden waarin de mensen dat niet wilden, werden voor straf veroverd.

Ik ben de heerser in deze polis omdat mijn vader dat ook was 

In deze polis nemen we de beslissingen met alle burgers samen

Ik weet wat het beste is voor deze polis. Goed dat ik hier de macht heb gegrepen! 

Laat dat besturen maar aan ons over. Wij hebben er verstand van en er de tijd voor 

Monarchie

Aristocratie

Tirannie

Democratie

Polis Athene

Niet in de polis Athene

Monarchie

Tiran

Democratie

Schervengericht

Aristocratie

Volksvergadering

In Sparta was het dagelijks leven anders. Wat past niet bij Sparta?

1. Vrouwen hadden nog minder rechten dan in Athene
2. Alles in de samenleving gefocust op oorlogvoering
3. In Sparta werden jongens vanaf 7 opgeleid tot militair
4. Spartaanse meisjes werden door hun moeder opgevoed

Aan de slag

Maak de opdrachten bij de 3.2

6, 8, 12 en 13