Herhaling H4 taalverzorging

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Herhaling H4 taalverzorging

Deze LessonUp

Toets volgende week= H4 lezen en H4 taalverzorging

Deze LessonUp= Herhaling H4 taalverzorging.
Je vindt hier uitleg over de theorie en opdrachten tussendoor. 

Neem de LessonUp door en beantwoord de vragen. Succes!

Je weet al

• hoe je de persoonsvorm kunt vinden
• hoe je de zin moet verdelen in zinsdelen
• hoe je het onderwerp kunt vinden
• hoe je het werkwoordelijk gezegde kunt vinden
  
  Nog niet of vind je dit lastig? Bekijk de uitlegfilmpjes dan nog eens en oefen, oefen en oefen! 

Lijdend voorwerp

• Het lijdend voorwerp komt voor in zinnen waar iets of iemand wat overkomt of ondergaat --> ‘het slachtoffertje’​
• Stel de vraag Wat/wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp?​
• Een zin kan een lijdend voorwerp hebben maar dat hoeft niet. ​
• Een lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel. 
  

Lijdend voorwerp

• Tip: Afstanden, gewicht en maten zijn nooit lijdend voorwerp
  
  
• Voorbeeldzin: Julius heeft tijdens de zomervakantie lange liefdesbrieven aan Ellen geschreven.

Julius / heeft / tijdens de zomervakantie / lange liefdesbrieven / aan Ellen / geschreven.

pv = heeft​

ow = Julius​

wg = heeft geschreven​

lv vraag = wat/wie + gezegde + onderwerp?​

lv vraag = wat/wie heeft Julius geschreven? 

lv = lange liefdesbrieven --> de brieven doen zelf niks, maar ze worden geschreven. ​

De postbode | gaf | het pakketje | aan de buren.


Wat is het lijdend voorwerp?

1. gaf
2. de postbode
3. het pakketje
4. aan de buren

Laura | heeft | haar huiswerk | toch | gemaakt.


Wat is het lijdend voorwerp?

1. Laura
2. haar huiswerk
3. toch
4. heeft gemaakt

Klopt dit?

In een zin zit altijd een lijdend voorwerp. 

1. nee
2. ja

Klopt dit?

Een lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel (zoals op, in, aan, met, voor e.d.).

1. nee
2. ja

Mannelijke, vrouwelijke en onzijdige woorden

Verwijswoorden --> Saai als je steeds hetzelfde woord gebruikt. Daarom variatie brengen! 

Hoe? ---> door verwijswoorden 

deze - die - dit - dat 

Voorbeeld: De grijze poes die daar loopt, is van mijn buren.

het-woorden 

dat, dit 

het --> dat + dit

De-woorden 

 

die, deze

de --> die + deze

Onzijdig

Mannelijk/vrouwelijk

Verhuisdoos. Zeggen we 'de verhuisdoos' of 'het verhuisdoos'?

1. de
2. het

Juist is 'de verhuisdoos', dus welk verwijswoord is dan juist? Dat of die?

1. De verhuisdoos dat..
2. De verhuisdoos die...

Uitleg waarom het 'die verhuisdoos' is

Je hebt net gelezen dat we 'de verhuisdoos' zeggen en niet 'het verhuisdoos'. Bij de-woorden gebruik je de verwijswoorden die of deze. 

De eindigt op een e, die en deze ook: onthoud dit! 

Welke verwijswoorden gebruik je voor 'de kamerplant'?

1. deze, die
2. deze, dat
3. dit, dat
4. die, dit

Welke woorden zijn verwijswoorden?

1. Die en deze
2. in en uit
3. Welke en wanneer

Welke verwijswoorden gebruik je voor 'het examen'

1. dit, dat
2. die, deze

Extra uitleg over 'het examen'

We zeggen 'het examen' en niet 'de examen'. 
Dat betekent dat je de verwijswoorden dit en dat kunt gebruiken. 

Bijvoorbeeld: Het examen dat wij hebben gemaakt, was makkelijk! 
Fout is dus: Het examen die wij hebben gemaakt, was makkelijk!

Welke zin is juist?

1. Deze boek heb ik al drie keer gelezen.
2. Dit boek heb ik al drie keer gelezen.

Welk verwijswoord is juist? Die of dat?

1. Het voetbaltoernooi die...
2. Het voetbaltoernooi dat...

Voltooid deelwoord

Waar zie je een voltooid deelwoord staan?

1. is
2. heb gewerkt
3. herstellen
4. loop jij?

Een werkwoord kan verschillende vormen hebben:

Uitleg werkwoordsvormen

persoonsvorm (pv)

hele werkwoord (hele ww)

voltooid deelwoord (vd)

Uitleg

Tijdens deze fase van de les geef je uitleg en doe je het leren voor (modellen).

Staat er in een zin één werkwoord, dan is dat automatisch de persoonsvorm.

Staan er meer werkwoorden in de zin, dan weet je dankzij de tijdproef welke de persoonsvorm is. 

Voor de overige werkwoorden geldt dan dat je te maken hebt met een voltooid deelwoord en/of een heel werkwoord.

Drie werkwoordsvormen

Tijdens deze fase van de les geef je uitleg en doe je het leren voor (modellen).

Als er één werkwoord in de zin staat, dan is dat altijd de persoonsvorm.

1. Waar
2. Niet waar

Als er meer werkwoorden in de zin staan, dan vind je de persoonsvorm met de tijdproef.

1. Waar
2. Niet waar

Als je weet wat de persoonsvorm is, dan is het andere werkwoord altijd een voltooid deelwoord.

1. Waar
2. Niet waar

Een persoonsvorm kan samen met een heel werkwoord in een zin staan.

1. Waar
2. Niet waar

Voltooid deelwoord

ik heb gelopen

ik ben geland

Begint vaak met ge-

Staat nooit alleen in de zin --> vorm van hebben, zijn of worden

Heb je alle kommen afgewassen?

Voltooid deelwoord

Het voltooid deelwoord kan ook beginnen met andere voorvoegsels:

• -be-
• -ver-
• -ont-
• -her-
•  -er-

Voltooid deelwoord

Kan eindigen op -en

Kan eindigen op -n

Kan eindigen op -t of -d

Hij heeft gelopen.

Zij heeft lang gestaan.

Zij zijn gisteren geland.

Oma heeft een deken gehaakt.

-t of -d? verlengproef of 't ex-kofschip / 't ex-fokschaap 

De stappen

1. Is het een pv? 

- pv in de tt = ik-vorm of ik-vorm + t (vervang het ww door lopen, 

hoor je dan een t, dan schrijf je ook een t)

- pv in de vt = gebruik 't ex-kofschip = hele werkwoord (-en). Laatste letter in 't ex-kofschip? ja = t, nee = d          

De stappen 

2. Is het geen pv?

Dan is het een:

- voltooid deelwoord

- infinitief (hele werkwoord)

voltooid deelwoord

Als het ww een voltooid deelwoord is, dan gebruik je 't ex-kofschip. Hoe doe je dit ook alweer? 

Voorbeeld 1: De verhuisdozen zijn ingepakt/ingepakd. 
Wat is nu goed? 
Het hele werkwoord is inpakken. Haal hier -en vanaf: inpakk
De laatste letter is een k --> zit wel in 't ex-kofschip, dus: ingepakt.

Voltooid deelwoord

Voorbeeld 2: De docenten hebben belooft/beloofd dat het goed komt. 

Hele werkwoord = beloven. Haal hier -en vanaf: belov
Zit de v in 't ex-kofschip? NEE, dus dan krijg je een d!
De docenten hebben beloofd dat het goed komt. 

Welke zin is goed?

1. Hij verteld een verhaal
2. Hij vertelt een verhaal
3. Hij heeft een verhaal vertelt
4. Hij heefd een verhaal verteld

Wat is de eerste stap die je neemt om te kijken of een werkwoord op een d of t eindigt?

1. Ik kijk in welke tijd het staat
2. Ik zoek de persoonsvorm op
3. Ik doe het op gevoel
4. Ik doe maar wat

Even oefenen. Schrijf de juiste vorm van het werkwoord 'vinden' op.
Marije ..... de les leuk.

Even oefenen. Vul de juiste vorm van het werkwoord 'veranderen' op.
Tom heeft nog snel iets ..... aan zijn huiswerk.

1. verandert
2. veranderdt
3. veranderd

Cambiumned

Ga naar cambiumned.nl

Maak onderdeel zinsdelen

- persoonsvorm

- gezegde 

- onderwerp

- lijdend voorwerp