2.1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

2.1 Griekse Stadstaten

Een nieuw tijdvak:

De tijd van Grieken en Romeinen.

(3000 v.Chr. - 500 na Chr.)

Griekenland

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen waarom de Oude Grieken kolonies hadden gesticht en op welke manier ze hun stadstaten bestuurden.

Kolonies buiten Griekenland 

• Een kolonie is een gebied van een land buiten dat land

• Griekenland is door het droge klimaat en de rotsachtige grond erg onvruchtbaar (slechts 20% is geschikt voor landbouw)

• Een mislukte oogst betekende al snel een hongersnood

Oplossing

• Sommige Grieken trokken weg, op zoek naar een beter leven

• Rond 750 v. Chr. hadden de Grieken kolonies in Spanje, Italië en Turkije

• Rond 550 v. Chr. stichtten de Grieken geen kolonies meer, er was inmiddels genoeg eten. 

0

Griekse 

stadstaten 

• Griekenland bestond nog niet als één land

• Er waren steden die als landen werden bestuurd: bijvoorbeeld met een eigen koning

• De bekendste poleis waren Athene en Sparta

Het bestuur van Athene

Kenmerken van de Atheense democratie

• Stadsstaat Athene was een democratie

• Alle  vrije mannen met burgerrecht mogen stemmen

• Echte democratie? nee!
• Vrouwen, slaven en vreemdelingen mochten niet meepraten.

Macht en honger

• Athene is waarschijnlijk ook ooit een monarchie geweest ..

• Rond 600 v. Chr. wordt Athene bestuurd door rijke families, die veel bloedige ruzies om de macht hebben.

• De inwoners (rijk en arm) ! hebben weinig te vertellen

Macht en honger 

• Als de graan duur was kregen de arme Atheners graan van de rijke families.

• Als ze dat niet konden terugbetalen, werden ze verkocht als slaaf!

• Solon komt in 594 v. Chr. met  nieuwe wetten: je kon niet meer verkocht worden als slaaf

Het volk beslist

• Ondanks Solon's wetten blijft het verschil tussen arm en rijk groot

• Arme Atheners hadden het zwaar en er kwamen nieuwe ruzies

• Rond 500 v. Chr. komt Kleisthenes met nieuwe wetten en voert een échte democratie in

Voorkomen van teveel macht:

• Atheners mogen elk jaar een leider wegstemmen
• meer dan de helft stemt weg
• 10 jaar verbannen uit de stad
• Dit heet ostracisme

Verschillen met de Nederlandse democratie

• Alle mannen en vrouwen >18 jaar

• Indirecte democratie

• Eerste en Tweede Kamer (binnen)

• Verkiezingen (meestal om de 4 jaar)

• Betaalde baan

Begrippen uit deze les

• burger
• democratie
• kolonien
• ostracisme
• stadsstaat
• directe democratie
• indirecte democratie

Personen uit deze les

• Solon
• Kleisthenes

Herhaling 2.1

Quiz!

De olympische spelen zijn opgericht door de..?

1. Grieken
2. Romeinen

In welke Griekse stadstaat ontstond democratie?

1. Sparta
2. Athene

Welke soort democratie?

1. Directe democratie
2. indirecte democratie

Welke vorm van democratie had Athene

1. Directe democratie
2. Indirecte democratie

'Het volk bestuurt het land' hoort bij:

1. indirecte democratie
2. aristocratie
3. tirannie
4. directe democratie

Welke soort democratie?

1. directe democratie
2. indirecte democratie

In Athene kreeg je burgerrecht als...

1. Je in Athene geboren was
2. Je vader in Athene geboren was
3. Je beide ouders in Athene geboren waren
4. Je moeder in Athene geboren was

Stadstaat is hetzelfde als polis

1. juist
2. onjuist

1. Rome
2. Griekenland

Wat is ostracisme?

1. het verbannen van criminelen
2. het verbannen van mensen die de democratie bedreigden
3. het breken van potten om scherven te krijgen
4. het voorkomen van machtsmisbruik