H7 Cultuur van Romantiek & Realisme: Inleiding

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

H7 Cultuur van Romantiek & Realisme; Inleiding

"Giselle"

Giselle : Romantisch ballet uit 1841.  

Het verbeeldt de dolende geest van Giselle, een meisje dat zelfmoord pleegt nadat ze bedrogen is door haar geliefde graaf Albrecht. 

Een duister 19de eeuws sprookje over overleden boerenmeisjes die 's nachts als bosgeesten wraak nemen op passerende edellieden.

In 2016 maakte de Brits-Indiase choreograaf Akram Khan een hedendaagse versie. Giselle is nu geen boerenmeisje maar een arbeidsmigrant die werkt in een textielfabriek. De edellieden zijn vervangen door fabrieksbazen. Giselle en de andere bosgeesten zijn veranderd in trotse strijders met oosterse vechttechnieken.

Khan laat zien dat de thema's van Giselle universeel zijn.

Ballet Giselle: veel typische Elementen uit Romantiek:

• onmogelijke liefde
• gebruik van mythes en volksverhalen
• aandacht voor dood en bovennatuurlijke

Het filmpje dat je net zag is een onderdeel uit 'Giselle' met een klassieke vorm van ballet. Het clipje dat je nu gaat zien komt ook uit 'Giselle', maar laat een moderne vorm van ballet zien. Wat zijn een paar verschillen?

Industriële revolutie: steden overvol. 

Vervuiling. Grote verschillen rijk en arm: Fabrieksbazen en arbeiders.

Romantische kunstenaars, realiteit ontvluchten:

• fantasie
• exotische thema's
• griezelverhalen
• verlangen naar de ongerepte natuur

Geen kennis en rede, maar gevoel en intuïtie

Wat valt je op aan dit schilderij uit de 19de eeuw?

19de eeuw: snelle technologische/maatschappelijke veranderingen:

• steden industrialiseren door komst stoommachine
• ten koste van werk- en leefomstandigheden

Reactie hierop: Romantiek

Kunstenaars 'vluchten' naar een wereld waarin natuurkrachten, sprookjes, mythen en exotische culturen de hoofdrol spelen. Weg van de alledaagse werkelijkheid.

7.1

Vlucht uit het alledaagse

La Sylphide is het eerste Romantische Ballet. Het gaat over boerenzoon James die verliefd wordt op een Sylfide: een luchtgeest.

James kan de luchtgeest niet aanraken en vraagt een heks om hulp. Die geeft hem een betoverde sjaal die hij op de schouders van de sylfide moet leggen, zodat ze niet weg kan vliegen. Maar de sjaal verbrandt haar vleugels en ze sterft.

De soliste "de prima ballerina" draagt in La Sylphide voor het eerst een tutu en spitzen.

Spitzen: verstevigde neus; makkelijker op punten van tenen dansen, waardoor ballerina gewichtsloos over podium lijkt te zweven.

Nieuw in Romantisch Ballet = Ballet Blanc: een deel (acte) waarin iedereen wit gekleed is en het bovennatuurlijke wordt uitgebeeld (geestverschijningen).

Herinnering:

Romantiek: reactie op Verlichting.

• Verlichtingsidealen: geloof in vooruitgang, maakbaarheid en de rede (redeneren) vervangen door Weltschmerz (Wereldpijn) = Gevoel van verdriet dat komt door besef onvolmaaktheid wereld.

Duitse componist Richard Wagner werkte (vanaf 1848) 26 jaar lang aan 4 opera's die samen Der Ring des Nibelungen (een ring die zijn bezitter almacht geeft) vormen.

De Opera's zijn gebaseerd op Germaanse mythologie en Noorse sagen.

Het verhaal doet erg denken aan Lord of the Rings.

Wagner beschouwt poëzie, decor, mise-en-scène, handeling en muziek als eenheid = Gesamt kunstwerk.

• Mise-en-scène = alles wat zich in het decor bevindt - of wat er invloed op uitoefent: belichting, kostuums, achtergrond, voorgrond, positionering, rekwisieten, etc., en hoe het geordend is.
• Handeling: geheel van gebeurtenissen, acties op het toneel.