Thema 6 Mens en milieu B3 Versterkt broeikaseffect

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 6 Mens en Milieu

BS 3

Versterkt broeikaseffect

player.ntr.nl

Leerdoelen en begrippen 

• Belang van het broeikaseffect kennen en het probleem van het versterkte broeikaseffect kennen
  
• De belangrijkste broeikasgassen kennen

Begrippen:

broeikaseffect, versterkte broeikaseffect, broeikasgassen, ontbossing, klimaatverandering, effecten van klimaatverandering

Broeikaseffect

• Broeikasgassen houden deel warmte vast in atmosfeer
• Gemiddelde temperatuur op aarde op jaarbasis zonder broeikasgassen: -18 graden Celsius
• Temperatuur met broeikasgassen: +15 graden Celsius

(Versterkt) broeikaseffect

• Broeikaseffect:

Zorgt ervoor dat de 
aarde leefbaar is

• Versterkt broeikaseffect: 

Door extra uitstoot van broeikasgassen (emissie), wordt extra warmte tegengehouden, waardoor de temperatuur op aarde extra stijgt.

Welke natuurlijke broeikasgassen ken je?

CO2 broeikasgas #1

Meest bekende broeikasgas

Waar ontstaat het?

Oorzaak versterkte broeikaseffect

• Sinds industriële revolutie in 1750 is uitstoot broeikasgassen toegenomen
• Broeikasgassen zijn koolstofdioxide, methaan (CH₄), lachgas (N₂O), fluorgassen en waterdamp (H2O).
  
• CO_2-gehalte is 40% gestegen in atmosfeer
  
• CH4-gehalte is 150% gestegen in atmosfeer

Tijdseries van de wereldgemiddelde concentraties van kooldioxide (CO2), methaan (CH4) en lachgas (N2O)

Bron: WMO Global Atmosphere Watch.

Blauwe lijnen zijn maandgemiddelden, rode lijnen zijn vijf-jaar lopend gemiddelden

Methaan, broeikasgas #2

Methaan is 25x sterker dan 

CO2 en wordt uitgescheiden

door reducenten (bacteriën) :

  * Koeienscheten

  * Oude moerassen (toendra)

  * Afgebrand regenwoud

"https

Lachgas broeikasgas #3

• Lachgas (N2O, distikstofmonoxide) gevormd door bacteriën tijdens nitrificatie en denitrificatie in water en bodem
• Breekt ozonlaag af, schadelijke UV straling
• 265 x sterker broeikasgas dan CO2

Stikstofkringloop

Fluorgas, broeikasgas #4

• niet natuurlijk
• koelkasten en airco's

Waterdamp broeikasgas #5

Door de opwarming van de aarde komt er meer waterdamp in de atmosfeer, dit zorgt voor een zichzelf versterkend effect.

Aan de slag

BS1: lees blz. 158 t/m 160 en opdr. 1 t/m 4 maken

BS3: lees blz. 184 t/m 186 en maak opdr. 29 t/m 31

Welke gevolgen heeft klimaatverandering?

Globale zeespiegelstijging

De dunne zwarte lijn geeft de langjarige trend weer en laat duidelijk zien dat de zeespiegel steeds sneller stijgt. 

Bron: European Space Agency (ESA) Climate

Oplossingen?

• De fossiele brandstoffen zijn gedurende zeer lange tijd in de grond gekomen en opgeslagen en worden nu in zeer korte tijd opgestookt: langzame of lange koolstofkringloop
  
• Alternatieve duurzame energiebronnen zijn overal op aarde aanwezig, raken niet op en zorgen niet voor die extra CO_{2 in de atmosfeer. Voorbeelden: zon, wind, water, aardwarmte, biomassavergisting (organisch restafval). Deze laatste maakt deel uit van de korte koolstofkringloop.}

Tijdserie van de wereld- en vijf-jaar lopend gemiddelde temperatuur toename ten opzichte van de pre-industriele waarde

 Bron: 

UK Met Office.

Andere oplossingen?

• Uitstoot methaangassen in de landbouw en veeteelt verminderen
• Genetisch gemanipuleerde rijstplant met een verminderde uitstoot van methaangas
• Aanpassing voeding koeien en verbetering opslag en verwerking mest
• Uit mest biogas maken m.b.v. vergisting door micro-organismen
• Energie uit algen (zeewier) halen

Maak opdrachten

BS3: opdr. 32 t/m 39 maken

Check je leerdoelen!

• Oefen de begrippen met de Flitskaarten

• Controleer je leerdoelen met Test Jezelf