5.2 Strijd om wereldwijde invloed

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

h2 les 1

De Koude Oorlog

5

2 - Strijd om wereldwijde invloed

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

https://www.youtube.com/watch?v=_gGppFLNaio

h2 les 1

Definitie

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

De Koude Oorlog was een ideologisch en gewapend conflict tussen het kapitalistische 'westen' en het communistische 'oosten'.

h2 les 1

A. Twee Duitslanden

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

De Sovjet-Unie en de Verenigde Staten dachten verschillend over het herstel van de Duitse economie. Het bleek onmogelijk om daarover samen een besluit te nemen.

h2 les 1

A. Twee Duitslanden

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Geblokkeerd

•  1948 voerden de VS, Groot-Brittannië en Frankrijk een nieuwe munt in om de economie in hun zones te herstellen.
• Als reactie sloot Stalin alle toegangswegen naar West-Berlijn af.
• Niemand kon de stad in of uit, en de voedseltoevoer stopte.

h2 les 1

A. Twee Duitslanden

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Geblokkeerd

• Stalin wilde met deze blokkade de drie landen dwingen hun besluit terug te draaien.
• De VS reageerden met een luchtbrug, waarbij vliegtuigen voorraden naar West-Berlijn brachten.
• In 1949 hief Stalin de blokkade op.

h2 les 1

A. Twee Duitslanden

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

BRD en DDR

• De Blokkade van Berlijn toonde aan dat gezamenlijke besluiten over Duitsland onmogelijk waren.
• De VS, Groot-Brittannië en Frankrijk voegden hun zones samen tot de Bondsrepubliek Duitsland (BRD) in 1949.

h2 les 1

A. Twee Duitslanden

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

BRD en DDR

• De Sovjetzone werd in 1949 een apart land: de Duitse Democratische Republiek (DDR).
• De DDR was communistisch, met weinig vrijheid en strenge controle door de geheime dienst (Stasi).
• De BRD was een democratie met een kapitalistische economie, die snel herstelde dankzij Amerikaanse steun.
• Veel Oost-Duitsers kochten luxeproducten in West-Berlijn, ondanks de economische problemen in de DDR.

h2 les 1

A. Twee Duitslanden

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Twee bondgenootschappen

• Een belangrijk gevolg van de Blokkade van Berlijn was de oprichting van de NAVO in 1949.
• De NAVO is een militair bondgenootschap van de VS, Canada en West-Europese landen.
• Het bondgenootschap was gericht tegen het communisme.
• De leden beloofden elkaar te steunen bij een aanval op één van hen.
• Als reactie richtten de Sovjet-Unie en Oost-Europese communistische landen het Warschaupact op.

h2 les 1

Verwerken

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Maak opdracht 1 t/m 5 van par 5.2

h2 les 1

B. Een Koude Oorlog

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Tijdens de Blokkade van Berlijn leken de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie op het punt te staan om in Europa een oorlog te beginnen. Maar uiteindelijk durfde geen van beide landen dat.

h2 les 1

B. Een Koude Oorlog

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Wapenwedloop

• De Sovjet-Unie en de VS bereidden zich voor op oorlog, maar wilden die eigenlijk niet.
• Beide landen hadden een groot leger en vanaf 1945 beschikten de VS over de atoombom.
• In 1949 ontwikkelde de Sovjet-Unie ook een atoombom.

h2 les 1

B. Een Koude Oorlog

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Wapenwedloop

• Dit leidde tot een wapenwedloop: beide landen probeerden steeds sterkere wapens te maken.
  
• Door de wapenwedloop was er een constante dreiging van oorlog.
  
• Het conflict bleef een Koude Oorlog, omdat wederzijdse vernietiging bij een atoomoorlog onvermijdelijk was.

h2 les 1

B. Een Koude Oorlog

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

De Berlijnse Muur

• De VS en de Sovjet-Unie vermeden een direct conflict en accepteerden de verdeling van Europa.
• De VS bemoeiden zich niet met het Oostblok, en de Sovjet-Unie niet met het Westblok.
• Berlijn was een zwakke plek in het IJzeren Gordijn, waar jaarlijks duizenden Oost-Duitsers vluchtten.

h2 les 1

B. Een Koude Oorlog

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

De Berlijnse Muur

• Op 13 augustus 1961 werd de stad plotseling afgesloten en begon de bouw van de muur.
  
• De Berlijnse Muur stopte de massale vlucht van Oost-Duitsers naar het Westen.

h2 les 1

B. Een Koude Oorlog

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

De Berlijnse Muur

• De VS en de Sovjet-Unie vermeden een direct conflict en accepteerden de verdeling van Europa.
• De VS bemoeiden zich niet met het Oostblok, en de Sovjet-Unie niet met het Westblok.
• Berlijn was een zwakke plek in het IJzeren Gordijn, waar jaarlijks duizenden Oost-Duitsers vluchtten.

h2 les 1

Verwerken

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Maak opdracht 6 t/m 9 van par 5.2

h2 les 1

C. Buiten Europa

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Na 1949 was het in Europa duidelijk welk gebied van de Sovjet-Unie was en welk gebied bij de Verenigde Staten hoorde. Maar buiten Europa werd de Koude Oorlog juist feller.

h2 les 1

C. Buiten Europa

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Na 1949 was het in Europa duidelijk welk gebied van de Sovjet-Unie was en welk gebied bij de Verenigde Staten hoorde. Maar buiten Europa werd de Koude Oorlog juist feller.

h2 les 1

C. Buiten Europa

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

In 1959 had de socialist Fidel Castro de macht veroverd op Cuba, een eiland vlak onder de Amerikaanse kust.

De Amerikanen probeerde hem te verdrijven. Om dit te voorkomen zocht Castro hulp bij de SU.

In 1962 leek Amerika's grootste angst waarheid te worden..

h2 les 1

C. Buiten Europa

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

De Sovjet-Unie bleek op Cuba lanceerplekken voor atoombommen te maken. 

Dit wilde de VS absoluut niet hebben. Om te voorkomen dat de SU de lanceerplekken af kon bouwen blokkeerden de VS de vaarroutes naar Cuba. 

Even dreigde er een Atoomoorlog. 

h2 les 1

C. Buiten Europa

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Na enkele spannende dagen van politiek overleg tussen de leiders van de SU en de VS, liep de Cuba crisis met een sisser af.

De angst voor totale vernietiging was te groot. Er werd een (deels geheime) deal gesloten. 

De VS haalden haar rakketten uit Turkije weg in ruil voor de SU rakketten op Cuba.

Na de Cubacrisis zagen de leiders van de supermachten in dat de wapenwedloop levensgevaarlijk was. Voorzichtig begonnen ze over ontwapening te spreken.

h2 les 1

C. Buiten Europa

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Het eerste land dat ook communistisch leek te worden, was Korea.

Dit buurland van China was lange tijd een Japanse kolonie geweest, tot 1945. 

1945 - twee Korea's, communistisch noorden en kapitalistisch zuiden.

In 1950 viel Noord-Korea het zuiden binnen. Een nieuwe dominosteen lijkt te vallen.

h2 les 1

C. Buiten Europa

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Een internationaal leger onder leiding van de VS dreef de Noord-Koreanen terug.

Als reactie daarop kwam het communistische China Noord-Korea te hulp.

In 1953 eindigde de Koreaoorlog met het sluiten van een wapenstilstand. 

h2 les 1

C. Buiten Europa

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

De belangrijkste botsing tussen Oost en West vond plaats in het Aziatische land Vietnam.

Kolonie van Frankrijk. Wilde de onafhankelijkheid na WOII. In 1954 wordt ook dit land verdeeld in een communistisch noorden en een kapitalistisch zuiden.

VS bang voor herhaling Korea, dus stuurt troepen naar het zuiden van Vietnam.

SU en China steunen het noorden met wapens en geld.

Er breekt een strijd uit die de VS uiteindelijk verliezen. In 1976 wordt Vietnam herenigd en één communistisch land.

h2 les 1

C. Buiten Europa

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Er waren drie belangrijke redenen voor de Amerikaanse Nederlaag.

• Guerrillaoorlog
• Steun bevolking zuid Vietnam nam af, corrupt bestuur
• Oorlog was te volgen op TV. Beelden waren gruwelijk. Veel mensen zagen juist in de VS de agressor ipv de verdediger van de vrijheid.

Voor de reputatie van de VS was de Vietnamoorlog een drama. Militair bleken ze niet zo machtig als gedacht, daarnaast bleken ze ook niet zo onschuldig te zijn. Voor velen waren ze niet meer the good guys, zoals tijdens WO2

h2 les 1

Verwerken

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Maak opdracht 10 t/m 14 van par 5.2