2.3 wereldwijde netwerken en 2.4 politieke en culturele globalisering

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

GLOBALISERING

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

Plaatsing van internetkabels op de zeebodem.

Vandaag

Korte terugblik 2.1 en 2.2 (even aanhaken)

Uitleg 2.3 en 2.4 

Zelfstandig aan het werk (afmaken huiswerk en/of verder werken voor volgende week)

2.1 De eerste contouren van een wereldsysteem 

wereldsysteem - centrumlanden - periferie - semi-periferie - fragmentarische modernisering - staat - kolonialisme - hegemoniale staat - imperialisme - dekolonisatie - multinationale ondernemingen - europeanisering - internationale arbeidsverdeling - global shift 

Hoe kun je de kern van 2.1 samenvatten?

2.2 Verschuiving in het wereldsysteem 

triade - uitschuiving - nieuwe internationale arbeidsverdeling - Pacific Rim - BRIC(S)-landen - opkomende grootmachten - multipolaire wereld - kapitaalstromen - Zuid-Zuidinvesteringen - productieketen 

Hoe kun je de kern van 2.1 samenvatten?

2.3 Wereldwijde netwerken

Leerdoelen

• Je kan het verschil tussen absolute en relatieve ligging en afstand uitleggen;
• Je kan beschrijven hoe verbetering van de transporttechnologie en de informatietechnologie tot tijdruimtecompressie hebben geleid;
• Je kan verklaren waarom er magneetwerking van steden bestaat en wat de rol van afstandsverval hierbij is.;

Tijdruimtecompressie

De relatieve afstand is door echnologische/transport- ontwikkelingen verkleint. Je bent veel sneller met het vliegtuig dan met een schip of paard en wagen.

Global Village

tijd-ruimtecompressie

• Afname reistijden
• Afname transportkosten
• Verbetering infrastructuur
• -> selectief, 
• niet overal even snel

Global Village

Informatie- communicatie technologie

• Just in Time principe productieproces. Minder 

voorraad --> minder kosten en risico.

• Uitschuiven productieproces MNO's: 

uitwisseling informatie noodzakelijk.

• Kapitaal kan in hoog tempo de wereld over

Nadelen afhankelijkheid ICT?

- Kwetsbaarheid: hackers, ddos aanvallen, virussen

- misbruik informatie: fake nieuws

- storingen. o.a. elektriciteit

Transportnetwerken 

Hub en spoke netwerk

Vanuit knooppunt (hub - grote stad) contact met andere hubs en herverdeling over achterland. 

Magneetwerking steden

Vestigingsvoordelen van steden: 

In centrumlanden 

• hoogwaardige dienstverlening en hoogopgeleid personeel
• veel potentiele consumenten

In semiperifere landen: 

• Betere bereikbaarheid 
• Veel goedkope werknemers > vestiging fabrieken 

Begrip?

Agglomeratievoordelen

Voorbeeld afstandsverval

• Door de aanleg van de hogesneldheidslijn krimpt de relatieve afstand in China
• Absolute afstand en ligging blijven gelijk
• Des te groter de absolute afstand tussen twee plaatsen, des te minder interactie er is tussen plaatsen = afstandsinterval

Opdrachten

maken: 2, 4, 5 en 7

www.npostart.nl

Leerdoelen

• Je kan het verschil tussen absolute en relatieve ligging en afstand uitleggen;
• Je kan beschrijven hoe verbetering van de transporttechnologie en de informatietechnologie tot tijdruimtecompressie hebben geleid;
• Je kan verklaren waarom er magneetwerking van steden bestaat en wat de rol van afstandsverval hierbij is.;

Afsluitende spotprent

Beschrijving van de afsluitende foto

2.4 Politieke en culturele globalisering

Hubs?

Spokes?

Magneetwerking steden

Vestigingsvoordelen van steden: 

In centrumlanden 

• hoogwaardige dienstverlening en hoogopgeleid personeel
• veel potentiele consumenten

In semiperifere landen: 

• Betere bereikbaarheid 
• Veel goedkope werknemers > vestiging fabrieken 

Begrip?

Agglomeratievoordelen

Voorbeeld afstandsverval

• Door de aanleg van de hogesneldheidslijn krimpt de relatieve afstand in China
• Absolute afstand en ligging blijven gelijk
• Des te groter de absolute afstand tussen twee plaatsen, des te minder interactie er is tussen plaatsen = afstandsinterval

fragilestatesindex.org

Leerdoelen

• Je kan beschrijven welke invloed politiek heeft op het wereldsysteem;
• Je kan uitleggen hoe mondiale netwerken (handelsblokken) invloed hebben op het wereldsysteem;
• Je kan de rangorde tussen verschillende mondiale netwerken beschrijven.

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

Grenzeloze wereld?

In augustus 2016 probeerden ongeveer duizend migranten de grens tussen Marokko en de Spaanse enclave Melilla over te steken. Zonder succes. De taferelen zijn hier soms schrijnend: wanhopige Afrikanen klauteren over de muur van schande. Hekwerken, prikkeldraad en camera’s scheiden daar het ‘rijke’ Europa en het ‘arme’ Afrika. De verschillen tussen beide gebieden zijn groot. Beide regio’s maken deel uit van dezelfde wereld, die weliswaar samenhang vertoont, maar die iedere wereldburger niet dezelfde kansen biedt.

Het grote plaatje: politieke globalisering

mondiaal transnationaal netwerk

Hoogontwikkelde landen nemen deel aan veel verschillende  netwerken

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Politieke dimensie op nationale schaal

• Politieke stabiliteit en burgerschap in een land
• Mate van bemoeienis door de overheid met het bedrijfsleven
• (In)directe invloed op het vestigingsgedrag van ondernemingen
  

Burgerschap

De manier waarop inwoners deelnemen aan de samenleving.

• Economisch: werk
  
• Sociaal: lid van vereniging
  
• Politiek: stemmen
  
• Cultuur: taal
  

Tonen door betrokken te zijn bij anderen, milieu en leefomgeving

Rechten en plichten die voortvloeien uit de nationaliteit die iemand heeft.

- politieke rechten

- recht op onderwijs

- medische voorzieningen

- stemrecht

Welke gevolgen heeft een Brexit voor het europees burgerschap van de Britten?

Welke invloed hebben de bovenstaande handelsblokken op de directe regio en de wereld daar omheen?

Zoek de volgende begrippen op 

• Wereldhandelsorganisatie (WTO)
• Mondiale transnationale netwerken

Is er een verschil tussen de twee bovenstaande soort 

samenwerkingen?

Handelsblokken

1) beschermen interne markt: invoertarieven

2) Politieke en economische macht

WTO:

1) weghalen handelsbelemmeringen: vrije markteconomie

2) stimuleren vrij verkeer kapitaal (investeringen)

3) vrij verkeer van personen??

Culturele glabalisering

Amerikanisering

Amerikanisering= verspreiding van Amerikaanse (westerse) cultuur over niet-westerse gebieden

- normen en waarden (ook kapitalistisch)

- gevoed door sociale media en reclameuitingen

Reacties op globalisering

Groepen die wijzen op de negatieve gevolgen van globalisering:

-Antiglobalisten

-Andersglobalisten

Andersglobalist en NGO's

Is tegen (de huidige vorm van) globalisering door de negatieve gevolgen op:

- democratische besluitvorming;

- de duurzaamheid;

- sociale ongelijkheid.

Politieke dimensie op internationale schaal

• WTO: World Trade Organization
• Mondiale transnationale netwerken

Leerdoelen

• Je kan beschrijven wat de invloed van burgerschap op het wereldsysteem;
• Je kan uitleggen hoe mondiale netwerken (handelsblokken) invloed hebben op het wereldsysteem;
• Je kan de rangorde tussen verschillende mondiale netwerken beschrijven.
• Je kan verklaren dat door culturele uitwisseling er amerikanisering optreedt.

Werkvorm Picture prompt

Wat hebben de onderstaande afbeeldingen te maken hebben met het onderwerp: Amerikanisering

Afbeelding 1:

blabal

Afbeelding 2:

blabla

Afbeelding 3:

blabla

Afbeelding 4:

blabla

Afsluitende spotprent

Beschrijving van de afsluitende foto

Oud examenopdracht

      Opdrachten           Bronnen            Antwoorden