1.1 De tijd van burgers en stoommachines

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

De industriële samenleving in Nederland

                                                                          19e eeuw                        1800-1900

Deze les                        1.1

Aan het einde van deze lessen: 

• Ken je de oorzaken van de groeiende industrie en diensten in Nederland

• Weet je wat de gevolgen van de groeiende industrie en diensten waren in Nederland

Historische vaardigheden

• Verandering
• Verandering: Iets dat anders is geworden.
  
  
• Als er géén verandering is, maar iets juist hetzelfde blijft, dan noem je dat continuïteit.

De industrialisatie in Nederland

• In Nederland kwam de industrialisatie laat (na 1865) op gang.
  
  
• Oorzaken:
  
• Industrie werd niet nodig gevonden
  
• Beleggers durfden niet
  
• Geen steenkool (energiebron voor industrie)
  

__________________________________________________

Belegger: iemand die geld investeert in een bedrijf, dienst, product, etc.

Industrialisatie: de uitbreiding van fabrieken en de komst van nieuwe fabrieken.

De industriële revolutie

Waar men eerst afhankelijk was van menselijke (thuiswerkers, slaven) en natuurlijke factoren bij handarbeid, windkracht en waterkracht, kon er nu gerekend worden op de stoomkracht. 

De industrialisatie in Nederland

• Er waren vier oorzaken voor de industrialisatie van Nederland.

1. Omdat handel en landbouw steeds minder opleverden, hielp de overheid met het opzetten van textielfabrieken.
2. Nederland verwerkte grondstoffen uit Nederlands-Indië tot eindproducten en verkocht deze.
3. Dankzij de goede ligging van Nederland konden industrieproducten snel verhandeld worden.
4. Er waren voldoende arbeidskrachten beschikbaar.

De industriële revolutie

De mensen trokken van het platteland naar de fabrieken om als arbeider in de fabriek te werken. Dit heet Urbanisatie: een trek van de landelijke gebieden naar de stad, verstedelijking. 

Gevolgen:

• Industriële samenleving
• Ontstaan van industriesteden. 
• Van (huis)nijverheid              industrie. 

Aardewerkfabriek van Regout in Maastricht (1865)

De industriële revolutie

Na 1895 nieuwe energiebronnen (elektriciteit en aardolie) en opkomst nieuwe industrieën (bijv. olie, gloeilampen, chemie).

 Industrialisatie            Nieuwe banen in industrie en in dienstensector.

Oorzaken snelle industrialisatie na 1895:

• Groei wereldhandel (groei Duitse industrie)
  
• Bevolkingsgroei (meer kopers)
  

De industriële revolutie

De hoge productie van de nieuwe fabrieken was erg winstgevend voor de eigenaren van de fabrieken en zorgde voor een grote rijkdom bij deze kapitalisten: aanhangers van kapitalisme, fabriekseigenaren. 

Kapitalisme: Vorm van produceren in die is gericht op het behalen van een zo hoog mogelijke winst. Bedrijven zijn in het bezit van mensen en niet van een land.

Spotprenten

Kapitalisten worden vaak afgebeeld met:

• Pak + hogehoed
• Dik en onverzorgd
• Met veel geld.
• Positief of negatief beeld? 

Wie heeft de bron gemaakt en waarom denk je dat?

Transportrevolutie

In Nederland vond eerst een transportrevolutie plaats: grondige modernisering en verbetering van verkeer en transport in de 19e eeuw.

Dit gebeurde door: aanleg van kanalen, verharde wegen en spoorwegen.

Transportrevolutie -> behoefte aan ijzeronderdelen en machines -> industrialisatie in Nederland.

Veranderingen op het platteland.

Het ging ook goed met de landbouw door:

• Gebruik stoommachines                    hogere opbrengst
• Uitvinding kunstmest                         hogere opbrengst 
• Meer vraag naar zuivelproducten (oorzaak: bevolkingsgroei en stijging van de welvaart)
• Mechanisatie:  het vervangen van handarbeid door machines  minder banen in landbouwsector                landarbeiders trokken naar fabrieken in steden.

Opdrachten van de week

Maak de opdrachten bij:

• 1.1 De tijd van burgers en stoommachines
• Daarna beantwoord de criteria in je schrift
  

(Tip: maak van de criteria vragen)

Bijv: 

'Je kan kenmerken noemen'            'Welke kenmerken'