Educatief ontwerp lessenserie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

3.4 Vernieuwde stad

H3 stedelijke gebieden

domein leefomgeving

H4

Vandaag(les 1):

- Inleiding hoofdstuk 3 deel 2

- Uitleg opdracht (zie its Learning)

- Uitleg paragraaf 3.4

- Maken opdrachten 3.4

Lesdoel

• Je kent de twee vormen van segregatie in steden.
• Je kent de twee vormen van stedelijk vernieuwingsbeleid die vanaf 1980 hebben geleid tot verbetering van de steden.
• Je begrijpt welke gevolgen stedelijke vernieuwing heeft op de woningvoorraad en bevolkingssamenstelling van een wijk.
• Je kunt de belangen van verschillende bevolkingsgroepen tegen elkaar afwegen.

Steden hebben een goede mix van woonwijken nodig.

Meer dan voorheen blijven jongeren na een opleiding in de stad wonen.

Daardoor is er in steden een gevarieerde bevolkingssamenstelling.

Er zijn wijken nodig voor verschillende soorten mensen in verschillende sociaaleconomische klassen.

Wat valt op aan dit figuur?

Probleemwijken

Segregatie -> goede en slechte wijken.

Slechte wijken: probleemwijken, verpaupering, afname aantal voorzieningen, asociaal gedrag etc.   -> Waardoor?

Oplossing: 

1980: stadsvernieuwing

1990: herstructurering

Probleemwijk

Kenmerken van probleemwijken:

• Goedkope huurwoningen
  
• Eenzijdige bevolkingssamenstelling
  
• Sociaaleconomisch kansarme bewoners
  
• Slechte woonomgeving
  

Welke wijken?

• Negentiende-eeuwse arbeiderswijken (niet geherstructureerd)
  
• Naoorlogse flatwijken
  

parallel.co.uk

Stadsvernieuwing

• Renovatie: opknappen
  
• Sanering: sloop en nieuwbouw
  

Renovatie & Sanering= beide herstructurering.

Doel: Het verbeteren van de kwaliteit van de woningen + de leefbaarheid in de wijk.

Welk gevolg heeft dit voor de bevolkingssamenstelling?

• eenzijdig: weinig koopkracht , met name
  ouderen, studenten en immigranten. 

Herstructurering

Verbeteren kwaliteit woningen, woningaanbod en openbare ruimte.

-> Slechtste woningen worden duurder en luxer. 

Gevolgen:

• Bevolkingssamenstelling verandert: rijkere mensen met meer koopkracht
  
• Hoger voorzieningenniveau
  

Gentrification

 aantrekken hoger opgeleide bevolking om meer verscheidenheid aan te brengen in de bevolkingssamenstelling

0

Opdracht

Kies een willekeurige Nederlandse stad en maak een kaart op een A4  van de opbouw van de stad op basis van bouwjaren van de gebouwen. 

Springen er kleuren uit? --> Maak dan een aantekening hoe dit veranderd is(Sanering, Renovatie, Nieuwbouw).

Maak ook een legenda met wat voor soort wijk het is(zie blz. 74)!

Opdr. 1 t/m 6

parallel.co.uk

3.5 & 3.6 Buurtprofiel & woonomgeving

Vandaag(les 2):

- Inhoudelijke uitleg paragraaf 3.5

- Uitleg leefbaarheid  

- Kiezen wijk + groepjes van 3.

- Maken opdrachten 3.5

3.5 Buurtprofiel & leefbaarheid

Wat is volgens jou leefbaarheid?

Noteer 3 dingen met op 1 hetgeen wat jij het meest belangrijk vindt in je eigen wijk.

Leerdoelen paragraaf 3.5

1. Je kunt de vier woningkenmerken benoemen en beschrijven.
2. Je kunt de vijf bewonerskenmerken benoemen en beschrijven.
3. Je kunt benoemen en beschrijven wat leefbaarheid is.
4. Je kunt de samenhang beschrijven tussen woningen, bewoners en omgeving en wat voor invloed dit kan hebben op de leefbaarheid.

Wijken

Buurten

Buurtprofiel

Een buurtprofiel kan je gebruiken om de leefbaarheid van een wijk te onderzoeken. Hierbij kijk je naar de belangrijkste kenmerken van een buurt zoals:

• woningkenmerken
• bewonerskenmerken
• woonomgeving
  

Wat is leefbaarheid?

Hoe leefbaar een stad is hang met veel dingen samen. Ga naar:

https://www.leefbaarometer.nl/kaart/#kaart

Opdracht 1: Hoe scoort Hatert algemeen t.o.v. het landelijke gemiddelde op de leefbarometerklasse? Noteer dit in je schrift.

In de linkerkolom staat 'indicator'. Dit zijn allerlei indicatoren die van invloed zijn op de leefbaarheid zoals samenhang sociale klasse of woningvoorraad.

Opdracht 2: Maak een tabel(zie volgende dia) en zet alle indicatoren erin. Noteer in de kolom ernaast de uitkomsten voor Hatert(Positieve bijdrage, negatieve bijdrage etc.).

Wat is leefbaarheid?

Wat is leefbaarheid?

Opdracht 3: Gedurende deze lessen gaan we het hebben over deze kenmerken. Noteer tijdens de uitleg in de tabel hoe deze indicatoren zich positief of negatief kunnen ontwikkelen. Dit kan je dan weer als basis gebruiken voor je observaties en interview vragen in de wijk

In Almere.

Ook in Almere.

Woningkenmerken

1. Ouderdom (bouwjaar).

2. Eigendom (koop, huur of van een woningcorporatie).

3. Woningtype (vrijstaand, rijtjeshuis, portiekflat, galerijflat).

4. Staat van onderhoud (goed, slecht, gerenoveerd).

1. Ouderdom (bouwjaar).

2. Eigendom (koop, huur of van een woningcorporatie).

3. Woningtype (vrijstaand, rijtjeshuis, portiekflat, galerijflat).

4. Staat van onderhoud (goed, slecht, gerenoveerd).

Vandaag(les 3):

- Inhoudelijke uitleg paragraaf 3.6

- Verzamelen gegevens wijk m.b.v. ARCGIS & Google Maps streetview + leefbaarometer

Bewoners

kenmerken

• Grootte huishouden (alleenstaand, gezin)
• Etniciteit(migratie achtergrond of niet)
• Inkomen (hoogte van het inkomen)
• Gezinsfase (jonge kinderen, ouderen zonder kinderen etc.)
• Leeftijd bewoners

Wooomgeving

Veiligheid in de openbare ruimte. Dit noem je sociale veiligheid. Je kan dit onderverdelen in:

Subjectieve veiligheid = Op basis van gevoel.

Objectieve veiligheid = feiten van criminaliteit, aantal inbraken bijvoorbeeld. 

Objectieve of subjectieve veiligheid?

VINEX

Woningkenmerken?

Bewonerskenmerken?

Woningkenmerken: Wat zegt dit over een wijk?

1. Ouderdom.

2. Eigendom.

3. Woningtype (vrijstaand, rijtjeshuis, portiekflat, galerijflat).

4. Staat van onderhoud.

Bewoners

kenmerken, wat voor invloed kan dit hebben op de leefbaarheid?

• Grootte huishouden (alleenstaand, gezin)
• Etniciteit(migratie achtergrond of niet)
• Inkomen (hoogte van het inkomen)
• Gezinsfase (jonge kinderen, ouderen zonder kinderen etc.)
• Leeftijd bewoners

Opdracht: Data verzamelen

Stap 1: Ga op zoek naar  7 relevante kaarten van je wijk met behulp van ARCgis:

(Woningwaarde, criminaliteitscijfers CBS, sociale cohesie,  inwoners naar leeftijd, samenstelling huishouden en zoek er zelf twee kaarten bij).

Stap 2: Ga aan de hand van Google Maps (streeview) en andere bronnen op in het internet gegevens verzamelen van je wijk. 

Stap 3: Hoe kan je deze kaarten koppelen aan leefbaarheid?(zie indicatoren in je tabel.)

Vandaag (les 4)

- Inhoudelijke uitleg & terugblik paragraaf 3.4 t/m 3.6

- Voorbereiden interviewvragen

- Afspraken maken

Meetbaar maken: Ideeëntabel

Hoe meet je leefbaarheid? 

Opdracht: Vul de tabel aan. Dit is je ideeëntabel hoe je in je wijk de leefbaarheid gaat onderzoeken.

Interview vragen maken

- Zie de opdracht op its Learning. Het afnemen van een interview is een eis.

- Dit interview neem je met ten minste twee bewoners van de wijk af (bel ergens aan of vraag in het lokale winkelcentrum).

Maken van interviewvragen

Bereid nu in je drietal ten minste 3 interview vragen per hoofdonderwerp (zie opdracht) voor. Dit helpt je om in te spelen op het gesprek. 

Deze interview vragen leg je ter goedkeuring voor aan je docent. 

Afspraken voor het wijkbezoek

- Een persoon per groepje deelt zijn/haar livelocatie via whats app met de docent. 

- +/- twee uur de tijd in de wijk. (Zorg dus dat je alle foto's voor je foto expositie dan maakt, anders moet je op een later moment terug).

Verwerkingstijd (les 6)

- Terugblik wijkbezoek

- Werken aan de foto expositie

- Indien (bijna) af werken aan de toekomstvisie 2033. 

Verwerkingstijd (les 7)

- Terugblik vorige les

- Werken in tweetallen aan het afronden van de toekomstvisie 2033

- Indien af start werken aan het reflectieverslag (individueel) deadline aan het einde van de week.

Terugblik project

- Reflectieverslagen + eindresultaten bespreken.