Formuleren VWO-4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Formuleren

De volgende formuleerfouten moet je kennen:

1. storende woordherhaling

2. Foutieve tautologie

3. Foutief pleonasme

4. Dubbele ontkenning

5. Ambiguïteit (geen vragen in deze LessonUp)

6. Incongruentie

7. Tangconstructie (geen vragen in deze LessonUp)

8. Dat/als- constructie

9. Verkeerd aansluitende of foutief beknopte bijzin

10. Foutieve inversie

11. Foutief verwijzen

Ongelijkheid

Bij een aantal formuleerfouten is er sprake van ongelijkheid:

- Verwijsfout

- incongruentie

- foutieve beknopte bijzin (verkeerd aansluitende beknopte bijzin)

Verwijsfouten

• dat/wat
• het/zij
• zij/ hem
• die/dat
• deze/die
• hen/hun
• waaraan / aan wie

Goede voorbeelden

• De hond die daar loopt…
• Het huis dat daar staat…
• De man op wie ik verliefd ben…
• Het huis waarop ik geboden heb…
• De familie heeft veel van haar bezittingen verkocht
  
• Alles wat ik beweerde over het mooiste wat ik heb meegemaakt is waar wat een ander ook zegt over mij.

Ik ben bij met een vriendin waaraan ik alles kan vertellen.

1. goed
2. fout

Dat is het spannendste wat ik ooit heb gedaan

1. goed
2. fout

• Bij de-woorden gebruik je die
• Bij het-woorden gebruik je dat
  
• Het verschil tussen mannelijk [hij, zijn] en vrouwelijk [zij, haar] moet uit de zin blijken.
  
• Wat gebruik je wanneer:
  [a] het terugverwijst naar iets/ niets/ alles
  [b] na een overtreffende trap [het mooiste wat] en
  [c] als het verwijst naar de gehele voorgaande zin.
• Bij personen gebruik je [met wie. aan wie, voor wie]
• Bij zaken [de rest] gebruik je [waarmee, waaraan, waarvoor]

Wat schrijf je op de puntjes? Heeft de leraar ---- niet uitgelegd hoe.... de toets het beste kunnen leren?

1. hen,hun
2. hun,hun
3. hun,zij
4. hen,zij

Verschil hen hun

• Hun gebruik je als bezittelijk voornaamwoord [hun huis] en als meewerkend voorwerp [ik geef het hun].
• Na een voorzetsel gebruik je hen [ik ga met hen naar school] en als lijdend voorwerp [ik versla hen].
• Hun gebruik je nooit als onderwerp, dan gebruik je ze/zij. Hun doen of hun gaan is dus fout!
  

Incongruentie

• Getal van persoonsvorm en onderwerp komt niet overeen
• Het onderwerp staat bijvoorbeeld in het enkelvoud en de persoonsvorm in het meervoud.
• Komt vaak voor bij woorden die voor je gevoel meervoud zijn: aantal, jeugd, kudde, politie

Foutieve beknopte bijzin

In een beknopte bijzin, is onderwerp en persoonsvorm weggelaten. Dit is goed wanneer dit weggelaten onderwerp gelijk is aan het onderwerp in de hoofdzin. drie soorten:

- met een voltooid deelwoord: Bij het theater aangekomen...

- met een onvoltooid deelwoord: Fietsend op de Veluwe...

- met te + hele werkwoord: Na drie overlegd te hebben...

Welke fout, waar zit de fout en verbeter de zin:
Vroeger zag men veel blauw op straat, maar tegenwoordig zie je steeds meer boa's.

Luid zingend werden de cadeautjes bezorgd.

1. Incongruentie
2. Foutieve beknopte bijzin
3. foutieve samentrekking
4. geen symmetrie

Slechts een kleine minderheid van de studenten waren tevreden over de online-lessen.

1. Incongruentie
2. Foutieve beknopte bijzin
3. foutieve samentrekking
4. geen symmetrie

Na getankt te hebben, reed de bus weer verder.

1. Incongruentie
2. Foutieve beknopte bijzin
3. foutieve samentrekking
4. geen symmetrie

Zinsopbouw

Ook in de zinsopbouw worden fouten gemaakt. In vwo-4 moet je de volgende kennen:

• dat/als constructie
• foutieve inversie

Dat/als constructie

• Onder deze stijlfout vallen ook: omdat/ als, omdat/wanneer, dat/wanneer.
• Deze fout is gemakkelijk te herkennen, want de woorden staan letterlijk naast elkaar in de zin.
• Probeer zo’n zin maar eens hardop voor te lezen: je hapert tussen [dat] en [als].
• De oplossing is eenvoudig: je pakt het zinsgedeelte het [als] op en plakt het achteraan de zin.

Welke fout, waar zit de fout en verbeter de zin:
Ben je ervan op de hoogte dat wanneer je meedoet met het schoolkoor, je een extra cijfer krijgt?

Onjuiste inversie

• Inversie betekent omdraaiing. In het tweede gedeelte van de zin zijn onderwerp en persoonsvorm verwisseld
• De oplossing is simpel:
  zet het onderwerp weer voor de persoonsvorm of plaats een zinsdeel voor de persoonsvorm
• Mijn huiswerk heb ik al gemaakt en ga ik nu voetballen: ik ga nu of nu ga ik.

Gisteren liep ik over straat naar mijn werk en fiets ik vandaag daar naar toe.

1. goed
2. fout

Dubbelop

Naast ongelijkheid en fouten in zinsopbouw is er ook een aantal fouten waarbij er sprake is van dubbelop:

- pleonasme

- tautologie

- contaminatie

- dubbele ontkenning

- onjuiste herhaling

Tautologie

- Twee woorden die hetzelfde betekenen.

- de woorden behoren tot dezelfde woordsoort.

- Oplossing: Eén van de twee weglaten.

Welke formuleerfout? Ik lees graag boeken over de samenleving zoals bijvoorbeeld 'Alle mensen deugen' van Rutger Bregman.

Pleonasme

- Lijkt veel op tautologie, ook nu zeg je iets dubbelop

- Verschil je kunt niet een van de twee weglaten, maar slechts 1.

- Je herhaalt/benadrukt een kenmerk : Witte sneeuw

- Twee woorden van verschillende woordsoort

Welke formuleerfout? De meeste slachtoffers van het consumptievuurwerk zijn minderjarige kinderen.

Dubbele ontkenning

- Hierbij maak je vaak gebruik van het woord [niet/geen] in combinatie  met een ‘negatief’ werkwoord [ontkennen/voorkomen].
- wiskunde:  min en min wordt plus.
- Daarmee heb je de omgekeerde betekenis van wat je wilt zeggen.
- Haal er 1 ontkenning uit.

Welke formuleerfout? Hij probeert te voorkomen dat er geen fouten gemaakt worden

Onjuiste herhaling

- vaak slordigheidsfout

- vaak in langere zinnen, dan staat een voorzetsel aan het begin van de zin en aan het eind nogmaals.

- Eén van de twee weglaten.

Welke formuleerfout? Het leerwerk had Bas van tevoren goed gepland

1. Pleonasme
2. Tautologie
3. contaminatie
4. onjuiste herhaling

Aan dat gepraat over voetbal op zondagavond heb ik een hekel aan.

1. Pleonasme
2. Tautologie
3. contaminatie
4. onjuiste herhaling

In iedere vaste standaarduitrusting zit een zakmes verpakt.

1. pleonasme
2. tautologie
3. contaminatie
4. onjuiste herhaling

Welke formuleerfout? Je moet echt afstand houden, want dat is immers beter tegen de verspreiding van het virus.

1. pleonasme
2. tautologie
3. contaminatie
4. onjuiste herhaling