M1: 1,2 Jagers werden boer

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Welkom in de geschiedenisles!

Wat gaan we doen vandaag?(2)

• Lesdoelen
• Herhaling 
• Jagers werden boer 
• Opdrachten 
• Afsluiting  
  

Wat gaan we doen vandaag?(1)

• Lesdoelen
• Oorzaken en gevolgen
  
• Opdrachten 
• Afsluiting  
  

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Kun je uitleggen hoe landbouw is ontstaan en waar deze uit bestaat.

• Kun je uitleggen welke gevolgen de landbouwrevolutie had.
  

• Kun je benoemen welke overeenkomsten en verschillen er zijn tussen jagers en boeren.

• Kun je uitleggen hoe landbouw zich verspreidde over Europa.
  

Hoe leefden de jagers-verzamelaars in de prehistorie?

Hoe leefden de jagers-verzamelaars in de prehistorie?

• Jagen op dieren (Mammoeten, rendieren etc.)
• Verzamelen van noten, vruchten, peulen etc.
• Trokken rond (bleven niet op één plek wonen)
  

• Gebruiken van vuur
• Gebruikten gereedschap (gemaakt van hout, bot en steen)
  

Waarom stapten de jagers-verzamelaars over op landbouw?

1. Er was te veel voedsel, dus dit was de logische keuze
2. Mensen deden dit automatisch
3. Er was te weinig voedsel, ze moesten wel
4. Dit moest van de koning

Jagers

Boeren

Huiden

Veeteelt

Trokken rond

Hunebedden

Potten

Akkerbouw

Jagen en verzamelen

Op één plek wonen

Het verhaal over Frank en de aanrijding

Leg uit wat een oorzaak en een gevolg is.

Oorzaak-gevolg

• Lees: oorzaak en gevolg 

• Wat is een oorzaak?

• Wat is een gevolg?

Klassikaal proberen

Wat is de oorzaak en wat is het gevolg op de in de volgende zinnen?

1. Het klimaat wordt warmer (...), hierdoor is er minder te eten (...).
2. Mensen beginnen in dorpen te wonen (...), vervolgens ontstaat er meer bezit (...).
   
3. Mensen hebben meer bezit (...), omdat ze op een plek blijven wonen (...). 

Oorzaak-gevolg

• Omdat het klimaat warmer wordt, groeien er minder planten

• Omdat er te weinig voedsel is gaan, mensen nieuwe manieren zoeken om voedsel te maken (landbouw)

• De eerste dorpen ontstaan, omdat mensen aan landbouw gaan doen. 

Welke gevolgen had het ontstaan van de landbouw?

Jagers worden boer

10.000 V.Chr --> klimaatverandering

Warmer en droger

Landbouw

• Verzorgen en planten van graan --> akkerbouw

• Houden en tam maken van dieren --> veeteelt

• Akkerbouw + veeteelt --> landbouw
  

• (Lanbouw revolutie)

LB Blz.12

Voedsel verbouwen

Pre-agrarische samenleving --> landbouwrevolutie -->landbouwsamenleving (eerste steden)

Jagers worden boer

• Door de overgang van een nomadische levensstijl naar er een op een vaste plaats kregen boeren meer bezittingen zoals potten en gereedschap, bijvoorbeeld een maalsteen.
  

• Op tabletten van klei werd er geschreven over bijvoorbeeld gemaakte afspraken (3000 V.Chr.)

Wie hebben meer bezittingen?

1. Jagers-verzamelaars
2. Boeren

Hunebedden

• Hunebedden werden gebruik als een graf. Er zijn overblijfselen zoals kleding, sieraden maar ook wapens en gereedschap gevonden bij de overledenen in deze hunebedden. Men werd dus begraven met eigendommen om deze  te kunnen gebruiken in het hiernamaals. 

https://www.youtube.com/watch?v=DxSek1dcDiw

Hoe kan ik aan de afbeelding zien dat de hunebedden ná landbouwrevolutie zijn gemaakt?

1. De grote stenen kwamen hier pas tijdens de landbouwrevolutie.
2. Er woonden hier te weinig mensen om samen de hunebedden te maken.
3. Er wordt gebruik gemaakt van dieren.
4. Voor de landbouwrevolutie werden er geen mensen begraven

Overzicht

Controle

Paragraaf 1,1: op zoek naar voedsel

Opdrachten: 1, 2, 3, 4abc, 7, 8,
LB blz. 10 en 11
WB blz. 11 t/m 16

Opdrachten

Paragraaf 1,2: Jagers werden boer

Lees voordat je de opdrachten maakt de teksten!

Opdrachten: 
LB blz. 12 en 13
WB blz. 16 t/m 21

Klaar? Maak opdracht 12 en 13

Niet klaar? Zet dit in je planning voor de volgende les!

Opdrachten

Paragraaf 1,2: Jagers werden boer

Lees voordat je de opdrachten maakt de teksten!

Opdrachten: 3, 4, 5, 7, 8, 9
LB blz. 12 en 13
WB blz. 16 t/m 21

Klaar? Maak opdracht 12 en 13

Niet klaar? Zet dit in je planning voor de volgende les!

Afsluiting

Aan het eind van deze les:

• Kun je uitleggen hoe landbouw is ontstaan en waar deze uit bestaat.

• Kun je uitleggen welke gevolgen de landbouwrevolutie had.
  

• Kun je benoemen welke overeenkomsten en verschillen er zijn tussen jagers en boeren.

• Kun je uitleggen hoe landbouw zich verspreidde over Europa.
  

Fijne dag!

Waarvoor werden hunebedden gebruikt?

1. Als opslag voor voedsel
2. Om in te werken
3. Om doden in te begraven
4. Om in te wonen

Een hunebed werd gebruikt als?

1. huis
2. opslagplaats
3. begraafplaats
4. verzamelplaats

Waarom werden jagers-verzamelaars boer?

Hoe noem je akkerbouw en veeteelt samen?

1. Vee-akkerbouw
2. Boerenbouw
3. Grondbouw
4. Landbouw

Wat voor soort bron is dit?

1. geschreven bron
2. ongeschreven bron
3. geschilderde bron
4. getekende bron

Welke gevolg had het ontstaan van de landbouw?

Opdracht

• Individueel, in stilte

• Maak de opdrachten:

1. Schrijf op wat een oorzaak en een gevolg is.
   
2. Geef aan per zin wat de oorzaak en wat het gevolg is
3. Zoek de oorzaak gevolg relaties uit de tekst.
   
4. Verzin zelf nog een oorzaak-gevolg relatie
   

• Nabespreken

https://forms.office.com/r/Qd17f6YAtC

Opdracht

1. Werk samen met je buurman/buurvrouw

2. Lees de tekst:

''Akkerbouw en veeteelt'' (LB blz. 12 en 13)

3. Schrijf zo veel mogelijk oorzaak-gevolg relaties op

Nabespreken 

Welke oorzaak-gevolg relaties hebben jullie gevonden?

• Het klimaat wordt warmer en droger (oorzaak), groeien er weinig planten en gaan dieren dood (gevolg).
• Groeien weinig planten en dieren gaan dood (oorzaak), jagers-verzamelaars vinden te weinig voedsel (gevolg).
• Jagers verzamelaars hebben te weinig voedsel (oorzaak), zoeken een nieuwe manier om aan voedsel te komen zoals akkerbouw en veeteelt (gevolg).