6.1 De verwantschap tussen soorten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H9: Erfelijkheid

H6: Soorten en populaties

Hoofdstuk 6

 6.1 De verwantschap tussen soorten 

6.2 Populaties

6.3 Soorten in hun omgeving

6.4 Relaties tussen soorten

Deze les:

- 6.1 Verwantschap tussen soorten

- Opdrachten 6.1

- 6.2 Populaties

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 6.1 Verwantschap tussen soorten

6.1 Leerdoelen

1. Je noemt de criteria waarop de indeling in soorten berust en je herkent een wetenschappelijke soortnaam.

2. Je legt uit hoe de indeling van soorten op basis van verwantschap tot stand komt.

Voorkennis:

Opfrissen (H2):

de verschillende 

organisatieniveaus in de biologie. We gaan in dit hoofdstuk aan de slag met soorten en populaties. 

Taxonomische indeling (RAKOFGS)

Links de meest 'grote' groep (verzameling)

Wat zijn de verschillen tussen de 3 domeinen; archaea, bacteriën en eukaryoten?

Voorbeeld

Taxonomie van de mens

Deel de mens in in de juiste taxons. 

Domein:

Rijk:

Afdeling:

Klasse:

Orde:

Familie:

Geslacht:

Soort:

Taxonomie van de mens

      Deel de mens in in de juiste taxons. 

      Domein: Eukaryoten

      Rijk: Dieren (animalia)

      Afdeling: Gewervelden (chordata)

      Klasse: Zoogdieren (mammalia)

      Orde: Primaten

      Familie: Hominiden

      Geslacht: Homo

      Soort: Homo sapiens

Carl Linnaeus (1707 – 1778)

Grondlegger taxonomie – wetenschappelijke indeling van soorten/ Binominale naamgeving/ Op uiterlijke kenmerken

Binominale naamgeving voorbeeld

Soortnaam bestaat uit: 

Geslachtsnaam + soortnaam

Wat betekenen de soorttoevoegingen van deze mussen?

groot

kamdragend

staart

cauda(tus)

cristatus

major

Welke twee soorten mussen zijn het meest aan elkaar verwant?

1. staartmees en kuifmees
2. staartmees en koolmees
3. kuifmees en koolmees

DNA

De taxonomische indeling uit de 18e eeuw is enkel op morfologisch (uiterlijke kenmerken en bouw) onderzoek gebaseerd.

DNA-onderzoek kan, door het berekenen van de hoeveelheid genetische variatie tussen twee organismen, de verwantschap veel exacter berekenen.

Dit heeft in de afgelopen decennia tot heel wat nieuwe inzichten over soortrelaties geleid en daarmee tot nieuwe indelingen.

DNA onderzoek 

 moleculaire klok

Methode waarmee verschillen in het DNA van twee of meer soorten gebruikt worden om te schatten hoe lang geleden die soorten een gemeenschappelijke voorouder hadden. 

Hoe meer verschillende mutaties (tussen de twee soorten) aangetroffen worden, hoe minder nauw verwant ze zijn.

Biologische definitie van een soort:

Organismen behoren tot dezelfde soort als ze: 

1) Met elkaar kunnen voortplanten

én 

2) Daar vruchtbare nakomelingen uit komen.

Wat is een soort?

• Soms ontstaan uit ongeslachtelijke voortplanting ook vruchtbare nakomelingen (bijv. wandelende takken)
• Soms ontstaan er hybrides (mix tussen twee soorten) die wél vruchtbaar zijn. Dit kan alleen bij nauwe verwantschap (zelfde geslacht).
  

-> dit maakt de definitie niet helemaal sluitend. DNA onderzoek kan dan uitsluitsel geven.

soorten of rassen?

Ras:  -ontstaat door fokken van dieren of kweken/veredelen  

             van planten.

          -binnen het ras: homozygoot voor veel eigenschappen

https: