6.1 Verwantschap & 6.2 Populaties

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H9: Erfelijkheid

H6: Soorten en populaties

Hoofdstuk 6

 6.1 De verwantschap tussen soorten 

6.2 Populaties

6.3 Soorten in hun omgeving

6.4 Relaties tussen soorten

6.5 Nieuwe en kwetsbare populaties

Deze les:

- 6.1 Verwantschap tussen soorten

- Opdrachten 6.1

- 6.2 Populaties

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 6.1 Verwantschap tussen soorten

6.1 Leerdoelen

1. Je noemt de criteria waarop de indeling in soorten berust en je herkent een wetenschappelijke soortnaam.

2. Je legt uit hoe de indeling van soorten op basis van verwantschap tot stand komt.

Dieren die er hetzelfde uitzien zijn niet altijd van dezelfde soort, waarom niet?

Biologische definitie van een soort:

Organismen behoren tot dezelfde soort als ze: 

1) Met elkaar kunnen voortplanten

én 

2) Daar vruchtbare nakomelingen uit komen.

Wat is een soort?

• Soms ontstaan uit ongeslachtelijke voortplanting ook vruchtbare nakomelingen (bijv. wandelende takken)
• Soms ontstaan er hybrides (mix tussen twee soorten) die wél vruchtbaar zijn. Dit kan alleen bij nauwe verwantschap (zelfde geslacht).
  

-> dit maakt de definitie niet helemaal sluitend. DNA onderzoek kan dan uitsluitsel geven.

Wat is een hybride?

Leg uit waarom de Bengaalse tijger en de Aziatische leeuw niet van dezelfde soort zijn volgens het soortsbegrip, ondanks dat zij zich wel kunnen voortplanten.

Behoren een hond en een wolf tot dezelfde soort? Leg uit.

Carl Linnaeus (1707 – 1778)

Grondlegger taxonomie – wetenschappelijke indeling van soorten/ Binominale naamgeving/ Op uiterlijke kenmerken

https:

Wat zijn de verschillen tussen de 3 domeinen; archaea, bacteriën en eukaryoten?

Opdrachten

Maken 6.1 opdr. 2, 3 en 6 t/m 10, 12 (via Nectar digitaal)

6.2 Leerdoelen

3. Je past methoden toe om een populatiegrootte te bepalen.

4. Je herkent de invloed van een beperkende factor op de populatiegrootte en legt uit wat de relatie is tussen de draagkracht van het gebied en de populatiegrootte.

5. Je herkent hoe natuurbeheerders populatiegroottes beïnvloeden.

Wat is een populatie?

De hoeveelheid individuen van een bepaalde soort in een gebied.

Populatiegrootte

Roofdieren

Voedsel

Competitie

Populatiegrootte

Wat bepaalt hoe groot een populatie in een bepaald gebied kan worden?

De beperkende factor.

Voedsel, nestplaatsen, beschutting, roofdieren.

Biotisch/ abiotisch

Populatiegrootte

Populatiedichtheid - konijnen?

Wat is de populatiedichtheid van de konijnen?

1. 3,5 konijnen
2. 7 konijnen
3. 3,5 konijnen /km2
4. 7 konijnen /km2

Populatiegrootte bepalen

Schatten

Vangst - terugvangst methode

Schatten

Vangst - terugvangst

Vangst - terugvangst

Vangst - terugvangst

Vangst - terugvangst

Stap 4: Rekenen 

Aantal gemerkten dieren (M) = 9

Aantal gevangen dieren (G) = 8

Aantal gemerkten 2e vangst (Gm) = 2

Populatiegrootte?

Rekenvraag

Mario vangt in de visvijver de eerste keer 37 stekelbaarsjes, die hij allemaal markeert met een groene stip. Vervolgens laat hij de dieren vrij.

Een week later vangt hij 44 vissen, waarvan er 2 een stip hebben.

Hoe groot is de populatie stekelbaarsjes in de vijver?

Hoe groot is de populatie stekelbaarsjes in de vijver?

Rekenvraag

Stekelbaarsjes met een groene stip vallen echter eerder op voor hun roofdier (de snoek), waardoor ze sneller opgegeten worden.

In de vorige vraag was een populatie berekend van 814 stekelbaarsjes. 

Je vangt weer 44 stekelbaarsjes waarvan 2 met een stip.

Zal de werkelijke populatie stekelbaarsjes groter, gelijk aan of kleiner zijn dan 814 stekelbaarsjes?

Zal de werkelijke populatie stekelbaarsjes groter, gelijk aan of kleiner zijn dan 814 stekelbaarsjes?

1. groter
2. gelijk aan
3. kleiner

Rekenvraag

Want:

aantal stekelbaarsjes is 37*44/2 = 814

Maar die 2 is eigenlijk te laag.

37*44/>2 is kleiner dan 814.

Veranderingen in populaties

Sterfte en migratie worden beïnvloed o.a. door intraspecifieke competitie (competitie om ruimte/ voedsel)

--> Competitie omhoog:

overlevingskans omlaag/ sterftecijfer omhoog

emigratie omhoog/ immigratie omlaag

--> Competitie omlaag:

Overlevingskans omhoog/ sterftecijfer omlaag

emigratie omlaag/ immigratie omhoog

Oostvaarders plassen

Oostvaarders plassen

Uit rapport staatsbosbeheer

Natuurbeheer

Herintroductie otters

Ontsnippering

HUISWERK

In de online methode.

Maak de opdrachten van

6.2: Leerroute B