Scheikunde mavo3 H4.2 Atomen en moleculen

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Scheikunde mavo3

Hoofdstuk 4.2

Atomen en moleculen

Moleculen zijn opgebouwd uit atomen

Een molecuul is het kleinste deeltje van een moleculaire stof die nog de eigenschap van die stof bezit.

Element 

1. Een element bestaat uit 1 soort atomen
2. Een element is niet ontleedbaar
3. Een element heeft een symbool (hoofdletter of hoofdletter+kleine letter).
4. bijv. H (waterstof) en He (helium)
   

Atomen

• waterstof en zuurstof zijn elementen
• Een element kan niet verder ontleed worden
• Een element bestaat nl uit één soort atomen

• zuurstof (O) bevat alleen zuurstofatomen
• waterstof (H) bevat alleen waterstofatomen

Er zijn nu 118 verschillende 

atomen (elementen) bekend.

Daarmee kunnen miljoenen verschillende moleculen mee gemaakt worden.

De verschillende atomen kun je vinden in het periodiek systeem.

Symbolen

Elke atoomsoort heeft eigen symbool.

Eerste letter altijd hoofdletter.

Tweede letter altijd een
kleine letter. 

H  = waterstof
He = helium

Ook wel periodiek systeem van de elementen genoemd

Links naar rechts: periode

Boven naar beneden: groep

Elementen staan op atoomnummer

Atomen / Elementen/ Verbindingen

• Er bestaan 118 soorten atomen, en zijn de bouwstenen van moleculen.
• Elke atoomsoort heeft zijn eigen naam en een eigen symbool.
• Bestaat een stof uit 1 soort atomen = enkelvoudige stoffen = niet   ontleedbare stoffen bijv. ijzer, goud
• Bestaat een stof uit verschillende  atoomsoorten dan is het       een verbinding bijv. water
• Verbindingen kun je weer ontleden in elementen (atoomsoorten)
• Water bestaat uit de atoomsoorten waterstof en zuurstof

Verbinding

• Een verbinding bestaat uit 2 of meer verschillende atoomsoorten
    die in een molecuul aan elkaar vastzitten.
  
• Een verbinding heeft totaal andere eigenschappen dan de elementen (atoomsoorten) waaruit de verbinding is opgebouwd.                                           Zo is water een totaal andere stof dan waterstof of zuurstof.
• Een verbinding heeft een molecuulformule (H₂O bijv.)
• Een  verbinding is ontleedbaar.
  

Ontleden

Moleculen "kapotmaken" zodat er nieuwe moleculen ontstaan. Bij een ontleding start je met 1 soort moleculen vóór de pijl!

Stoffen ontleden

• Verschillende manieren om stoffen te ontleden
• voorbeeld: ontleding van water
• watermolecuul wordt kapot gemaakt
• Door gebruik te maken van elektrische stroom (elektrolyse)
• Losse atomen vormen nieuwe combinaties, zo ontstaan de gassen waterstof (H  ) en zuurstof (O  ) 

• waterstofmoleculen en zuurstofmoleculen

2

2

Watermoleculen kun je ontleden.

Ontleding water

Water (l) -> waterstof (g) + zuurstof (g)

Bouw

Moleculen zien er allemaal anders uit.

Hier zie je een model van water.

Watermolecuul: opgebouwd uit 3 atomen

• 1 zuurstof atoom (O)
• 2 waterstof atomen (H)
• H₂O
  

Ethanol

• 1 atoom zuurstof (O)
• 2 atomen koolstof (C)
• 6 atomen waterstof (H)

• molecuulformule: C  H O

2

6

Stoffen

Elementenbingo

Schrijf in de lege vakjes de symbolen van elementen.

Een mengsel bestaat uit

1. één soort moleculen
2. meerdere soorten moleculen
3. niet uit moleculen

Welke zin klopt?

1. Moleculen zijn opgebouwd uit atomen.
2. Atomen zijn opgebouwd uit moleculen.

Welk van de onderstaande opties zijn stofeigenschappen?

1. vorm, kleur
2. dichtheid, temperatuur
3. geleidbaarheid, geur
4. brandbaarheid, volume

Een zuivere stof bestaat uit

1. één soort moleculen.
2. meerdere soorten moleculen.
3. een soort atomen.

Wat is het symbool van waterstof?

1. O
2. H
3. W
4. Wa

Wat is de naam van het symbool N?

1. Neon
2. Nitraat
3. Stikstof
4. Zwavel

Wat is het symbool van Neon?

1. Ne
2. N
3. No
4. Neo

Wat is de naam van het symbool Pb?

1. Fosfor
2. Lood
3. Platina
4. Pobel

Wat is het symbool van Helium?

1. H
2. Hl
3. Hm
4. He

Wat is de naam van het symbool S?

1. Sylicium
2. Zwavel
3. Stikstof
4. Zeven

Wat is het symbool van Cadmium?

1. C
2. Ca
3. Cd
4. Cad

Wat is het symbool van Jood?

1. J
2. Jd
3. D
4. I

Wat is de naam van het symbool Ag?

1. Goud
2. Aluminium
3. Argon
4. Zilver

Een atoom is opgebouwd uit moleculen.

1. Juist
2. Onjuist

Elektrolyse van water is?

1. Ontleden
2. Scheiden
3. Geen van beide
4. Verbranden

Een element is opgebouwd uit:

1. meerdere soorten atomen
2. één soort atoom

De moleculen van een verbinding zijn op gebouwd uit:

1. meerdere atoomsoorten
2. één soort atomen
3. een mengsel
4. filtraat

Welke stof kun je ontleden

1. de atomen van een element
2. een moleculen van een verbinding

De meeste stoffen die je tegenkomt in de natuur zijn:

1. zuivere stoffen
2. mengsels

De meeste moleculen om je heen zijn:

1. verbindingen
2. elementen

In het periodieksysteem staan ongeveer 118

1. verbindingen.
2. elementen.

Waterstof kun je …….. ontleden.

1. niet
2. wel

Water kun je ……….. ontleden.

1. wel
2. niet

Deze atoomsoorten en metaal/niet-metaal uit het hoofd leren! Volgende les: S.O. Tabel 1. blz 19 (boek 3B).

Huiswerk H4.2

Maken opdracht 1 t/m 17