Filosofie V5 les 5: Utopieën en dystopieën: Hoe ziet de ideale wereld eruit?

• Godsdienst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

V5 GDS Filosofie

Hoe ziet de ideale wereld eruit?

Waar denk jij aan bij utopia?

Schrijf individueel een aantal woorden op

1-2 minuten

Vergelijk daarna met je buurman, buurvrouw

• Woordenboek: 1) Beloofde land 2) Denkbeeldig gelukkige staat 3) Land van volmaaktheid 4) Denkbeeldige heilstaat 5)  Dromenland 7) Paradijs

Kernvraag

Kunnen we een perfecte samenleving maken?

Wat zegt de Bijbel?

Jesaja 2:4 "Hij zal oordelen tussen de volken en recht spreken over vele naties. Ze zullen hun zwaarden tot ploegscharen smeden en hun speren tot snoeimessen. Geen volk zal tegen een ander volk ten strijde trekken en ze zullen niet meer leren oorlog te voeren."

Overleg: Welk beeld krijg je bij deze "nieuwe hemel en aarde"?

Utopie vs. dystopie

De ideale wereld van Plato

• Rechtvaardigheid staat centraal: Iedereen vervult de taak waar hij of zij het meest geschikt voor is
  
• Drie klassen in de samenleving: 
  Werkers: zorgen voor voedsel, huizen en andere praktische zaken. 
  Soldaten: beschermen de samenleving en zorgen voor veiligheid. 
  Filosofen-koningen: zijn de leiders, omdat zij de meeste wijsheid hebben en weten wat goed is voor iedereen.

De ideale wereld van Plato

• Onderwijs is belangrijk: Maar alleen de slimste en meest deugdzame mensen zouden uiteindelijk filosofen-koningen kunnen worden.
• Gemeenschappelijk bezit: De leiders mogen geen persoonlijk bezit of familie hebben. Dit voorkomt dat ze corrupt worden en zorgt ervoor dat ze alleen werken voor het welzijn van de samenleving. Vrijwillig sober.
• De Idee van het Goede: leiders doen alles wat gericht is op het welzijn van de mensen.

De ideale wereld van Thomas More 

1516: De humanist Thomas More schrijft boek Utopia, over een betere wereld dan de zijn, een ideale samenleving op een fictief eiland 

Ideale samenleving, want publiek belang > eigenbelang

Uitgangspunten Utopia

1. Gelijkheid voor iedereen

2. Samenwerken is belangrijk

3. Rechtvaardige wetten

4. Religieuze tolerantie

5. Nadruk op onderwijs en cultuur.

Dystopia

Een wereld waarin sociale, politieke of technologische ontwikkelingen hebben geleid tot onderdrukking, ongelijkheid of chaos.

Klassikaal: Lijkt je dit een ideale samenleving? Waarom wel of niet

Orwell: 1984

• Totaal toezicht: "Big Brother", privacy bestaat niet
• Controle over de waarheid: De overheid herschrijft de geschiedenis en bepaalt wat "waar" is.
• Onderdrukking van vrijheid: Vrijheid van meningsuiting, liefde en zelfs zelfstandig denken is verboden.  Andersdenkenden worden vervolgd
• Angst en manipulatie: De overheid gebruikt angst (bijvoorbeeld door marteling) en propaganda om mensen gehoorzaam te maken
  
  Waarschuwing tegen totalitaire staten

Overleg: Had George Orwell een goede vooruitziende blik met het boek 1984? Leg kort uit waarom wel of niet.

Antwoord op de kernvraag

• Het maken van een perfecte samenleving is waarschijnlijk niet mogelijk, omdat de menselijke natuur en het verschil aan behoeften en waarden altijd voor problemen zorgen. 
• Er zijn wel ideale samenlevingen bedacht, maar deze bleken onpraktisch of onhaalbaar. 
• Het streven naar verbetering is belangrijk, maar absolute perfectie lijkt onbereikbaar....

Eindopdracht PO  Maak je eigen Utopia

• Schrijf een tekst of verhaal waarin je JOUW ideale wereld beschrijft n.a.v. de 15 basisvragen op de volgende dia (30 punten)

• Maak een moodboard  met daarin afbeeldingen, kernwoorden en symbolen die jouw ideale wereld samenvatten (10 punten)

• Zoek een filosoof die goed aansluit bij jouw/jullie gedachten (10 punten)